Abstract
The aim of this paper is to analyse and interpret the importance of the letter in the 18th century epistolary novel and the 17th and 18th century painting. The article presents properties and functions of the letter that made it attractive to the literature and painting of that time. The focus is also on social and cultural context relevant to the discussed matter. Furthermore, the paper examines the form and content of the novel and painting in question, including the specific ways and consequences of the employment of the letter by these disciplines. Finally, the problem of illusionism is considered.References
S. Skwarczyńska, Cel praktyczny listu, [w:] taż, Teoria listu, Lwów 1937.
M. Czermińska, Pomiędzy listem a powieścią, „Teksty” 1975, z. 4 (22).
R. Vellusig, Schriftliche Gespräche. Briefkultur im 18. Jahrhundert, Wien–Köln–Weimar 2000 (rozdz. Einleitung: Buchdruck und Aufklärung.
S. Alpers, The Art of Describing. Dutch Art in the Seventeenth Century, Chicago 1983.
T.O. Beebee, Epistolary Fiction in Europe 1500–1850, Cambridge 2006.
Lettres de M-me de Sévigné. Précédées d’une notice sur sa vie et du traité sur le style épistolaire de Madame de Sévigné par M. Suard, Paris 1861.
S.A. Aleksandrowicz, Preromantyczne listowanie jako forma ekspresji uczuć, „Pamiętnik Literacki” 1993, z. 2.
P.C. Sutton, Love Letters: Dutch Genre Paintings in the Age of Vermeer, [w:] Love Letters: Dutch Genre Paintings in the Age of Vermeer, kat. wyst., red. P.C. Sutton, L. Vergala, A.J. Adams, London 2003.
R. Chartier, Stosowanie pisma, [w:] Historia życia prywatnego. Tom 3 – Od renesansu do oświecenia, red. R. Chartier, przeł. M. Zięba, K. Osińska-Boska, M. Cebo-Foniok, Wrocław 2005.
Ch. Taylor, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszczyński, O. Latek, A. Lipszyc, A. Michalak, A. Rostkowska, M. Rychter, Ł. Sommer, Warszawa 2001.
J. Płuciennik, Indywidualizm, nowożytność i oświecenie, [w:] tegoż, Nowożytny indywidualizm a literatura. Wokół hipotez o kreacyjności Edwarda Younga, Kraków 2006.
T. Kostkiewiczowa, Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975.
J. Kleiner, Sentymentalizm i preromantyzm, Kraków 1975.
J. Pieńkos, Holandyzm w malarstwie francuskim XVIII w. W oczekiwaniu na syntezę, „Ikonotheka” nr 7, Warszawa 1995.
Love Letters oraz Masters of Seventeenth-Century Dutch Genre Painting, kat. wyst., red. P.C. Sutton, Ch. Brown, Philadelphia 1984.
The Age of Watteau, Chardin, and Fragonard. Masterpieces of French Genre Painting, kat. wyst., red. C.B. Bailey, P. Conisbee, T.W. Gaehtgens, New Haven– London 2003.
J. Leymarie, Der Brief als Thema der Malerei, Genf 1967.
U. Eco, Historia piękna, przeł. A. Kuciak, Poznań 2005.
Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław 2002.
I. Watt, Powieść a doświadczenie osobiste, [w:] tegoż, Narodziny powieści. Studia o Defoe’em, Richardsonie i Fieldingu, przeł. A. Kreczmar, Warszawa 1973.
M. Czermińska, Rola odbiorcy w dzienniku intymnym, [w:] Problemy odbioru i odbiorcy, studia pod red. T. Bujnickiego, J. Sławińskiego, Wrocław 1977.
D. Danek, Związek między tytułem utworu literackiego i poetyką utworu (na przykładzie powieści epistolarnej XVIII w.), [w:] taż, Dzieło literackie jako książka. O tytułach i spisach rzeczy w powieści, Warszawa 1980.
A. Rabsztyn, L’écriture et le langage dans le roman épistolaire français et polonais de 1760 à 1820, Katowice 2005.
J.J. Rousseau, Nowa Heloiza, przeł. i oprac. E. Rzadkowska, Wrocław 1962.
J. Starobinski, Nowa Heloiza, [w:] tegoż, Jean-Jacques Rousseau. Przejrzystość i przeszkoda, przeł. J. Wojcieszak, Warszawa 2000.
A. Melberg, Rêverie Rousseau, [w:] tegoż, Teorie mimesis. Repetycja, przeł. J. Balbierz, Kraków 2002.
O. Dobijanka-Witczakowa, Forma powieści i fabuła, [w:] J.W. Goethe, Cierpienia młodego Wertera, przeł. L. Staff, oprac. O. Dobijanka-Witczakowa, Wrocław 2000.
A. Siemek, Posłowie, [w:] P.-A.-F. Choderlos de Laclos, Niebezpieczne związki czyli Listy zebrane w jednym społeczeństwie a ogłoszone ku nauce innych, z franc. przeł. T. Żeleński (Boy), przekład uzupełnił i posłowiem opatrzył A. Siemek, Warszawa 2001.
F. Meltzer, Laclos’ Purloined Letters, „Critical Inquiry”, Vol. 8, No. 3 (Spring 1982).
R. Bochenek-Franczakowa, La vie intérieure. w: Le personnage dans le roman par lettres à voix multiples de „La Nouvelle Héloïse” aux „Liaisons dangereuses”, Kraków 1996.
hasło illusionism w: Dictionary of Art, red. J. Turner, New York–London 1998, vol. XV.
E. de Jongh, To instruct and delight, [w:] tegoż, Questions of meaning. Theme and motif in Dutch seventeenth-century painting, Leiden 2000.
B. Uspieński, Strukturalna wspólnota różnych rodzajów sztuki (na przykładzie malarstwa i literatury), [w:] Semiotyka kultury, wybór i oprac. E. Janus i M.R. Mayenowa, Warszawa 1975.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).