Abstract
Teofila (1680-1757) belongs to the group of active magnates living in the first half of the 18th century which, however, remains less. The preserved correspondence makes it possible to analyze her activities in the political and family fields. Her letters are therefore a valuable source of knowledge about the everyday life of her relatives and about the backstage of political events in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
References
Archiwum Główne Akt Dawnych (AGAD)
Archiwum Radziwiłłów (AR): dz. V: sygn. 17514a; 17514/XII; 17514/XIII; 17514/XIV; dz. X, sygn. 963; dz. VI, sygn. II 80a; dz. XI, sygn. 154.
Archiwum Zamoyskich: sygn. 517
Archiwum Państwowe w Łodzi, Archiwum Bartoszewiczów: Mieczkowski D., Życiorys Teofili Leszczyńskiej zamężnej Xiężnej Wiśniowieckiej potem zakonnicy Reguły S. Dominika, sygn. 1284.
Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk (BK PAN): rkps. 424, 426, 961, 7247, 11979
Holtacker J., Abbrege historique et genealogique de la (...) maison d’Aspremont, Vienne 1693.
Politowski A., Tryumf troistey łaski boskiey zwyciężaiącey świat z honorami (...). Jaśnie Oswieconey Teofili z Leszczyńskich, Lwów 1753.
Przy boku króla Stanisława Leszczyńskiego (1706–1709), t. I: Wyprawy do Saksonii i Litwy w latach 1706–1708. Listy królewskich sekretarzy 6Samuela Kazimierza Szwykowskiego i Jozafata Michała Karpia oraz fragmenty z gazet pisanych i diariuszy, wyd. J. Dygdała, Warszawa 2018.
Przy boku króla Stanisława Leszczyńskiego (1706–1709), t. 2 (W wędrówkach po Polsce między Gdańskiem a Lwowem w latach 1708–1709. Listy królewskiego sekretarza Jozafata Michała Karpia oraz fragmenty z gazet pisanych i diariuszy), wyd. J. Dygdała, Warszawa 2019.
Wiśniowiecki J. A., Ilias Polski (1700–1710), wyd. P. Romaniuk, J. Burdowicz-Nowicki, Warszawa 2018.
Wiśniowiecki M. S., Dla pamięci, co się którego roku działo, [w:] A. Przeździecki, Podole, Wołyń, Ukraina, t. 1, Wilno 1841.
Anusik Z., O książętach Wiśniowieckich i czasach w których żyli. Suplement do monografii rodu, „Przegląd Nauk Historycznych” 2009, t. 8, nr 2, s. 149–245.
Anusik Z., Stroynowski A., Radziwiłłowie w epoce saskiej. Zarys dziejów politycznych i majątkowych, „Acta Univesritatis Lodziensis. Folia Historica” 1989, t. 33, s. 29–58.
Bernatowicz T., „Akt bardzo rzadko praktykowany”. Uroczystość obłóczyn księżnej Teofili z Leszczyńskich Wiśniowieckiej we Lwowie, [w:] Polska i Europa w dobie nowożytnej/L’Europe moderne: nouveau monde, nouvelle civilisation? Modern Europe - new world, new civilisation? Prace naukowe dedykowane Profesorowi Juliuszowi A. Chrościckiemu, Warszawa 2009, s. 325–332.
Betlej A., Kościół jezuitów w Krzemieńcu. Uwagi na temat autorstwa i genezy architektury oraz relacji architekt-fundator, „Studia nad sztuką renesansu i baroku” 2000, t. 4, s. 193–215.
Betlej A., Nowe źródła do kaplicy Wiśniowieckich we Lwowie, [w:] Między Wrocławiem a Lwowem. Sztuka na Śląsku, w Małopolsce i na Rusi Koronnej w czasach nowożytnych, red. A. Betlej, K. Brzeziny-Scheuerer, P. Oszczanowski, Wrocław 2011, s. 305–314.
Betlej A., Sibi, Deo, Posteritati. Jabłonowscy a sztuka w XVIII wieku, Kraków 2010.
Borkowska M., Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII–XVIII wieku, Kraków 2017.
Chynczewska-Hennel T., Idee unii hadziackiej - pięćdziesiąt lat później, „Kwartalnik Historyczny” 2002, t. 109, nr 3, s. 135–146.
Czamańska I., Suplement do suplementu. Odpowiedź na Zbigniewa Anusika recenzję książki Wiśniowieccy. Monografia rodu, „Res Historica” 2014, t. 40, s. 279–309. https://doi.org/10.17951/rh.2015.40.279 DOI: https://doi.org/10.17951/rh.2015.40.279
Czamańska I., Wiśniowieccy. Monografia rodu, Poznań 2007.
Dworzaczek W., Leszczyński Władysław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1972, s. 152–153.
Horwat J., Młodość księcia Dymitra Wiśniowieckiego. „Historia. Rocznik Historyczno-Archiwalny” 1998, t. 6, s. 3–36.
Jakuboszczak A., Manyś B., Obraz małżeństwa Anny z Mycielskich i Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” w listach „drugiej Pani na Nieświeżu”, [w:] Wokół Wielkiego Księstwa Litewskiego i jego tradycji, red. B. Manyś, M. Zwierzykowski, Poznań 2016, s. 185–200.
Jakuboszczak A., Rodzina i rodzinność szlachcianek wielkopolskich w XVIII wieku, Poznań 2016.
Jankowski R., Sprawa testamentów Anny z Chodorowskich Dolskiej z 1711 roku, „Miscellanea Historico-Archivistica” 2014, t. 21, s. 271–282.
Kazańczuk M., Na tropie autora „Historyj świeżych i niezwyczajnych”. Dwa jezuickie rękopisy z epoki saskiej, „Pamiętnik Literacki” 1991, t. 82, nr 3, s. 195–203.
Kąsinowska R., Zamek w Kórniku, wyd. II, Kórnik 2019.
Kicińska U., W tym osieroconym stanie. Pozycja wdowy w społeczeństwie szlacheckim w Rzeczypospolitej (od schyłku XVII do połowy XVIII wieku), Kraków 2020.
Kracik J., Chrzest w staropolskiej kulturze duchowej, „Nasza Przeszłość”, t. 73, s. 197–200.
Krzywy R., Dusza rogata. Autobiograficzny wiersz Anny Ludwiki z Mycielskich Radziwiłłowej, „Pamiętnik Literacki” 2018, t. 109, nr 4, s. 251–270. https://doi.org/10.18318/pl.2018.4.16 DOI: https://doi.org/10.18318/pl.2018.4.16
Kuran M., Tryumf Taidy ogłoszony. O diariuszu obłóczyn u dominikanek lwowskich księżnej Teofili Wiśniowieckiej w 1753 roku, „Piśmiennictwo zakonne. Tematy i konteksty” 2014, nr 4(9), s. 268–290.
Link-Lenczowski A., Potocki Józef, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 28, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984–1985, s. 59–72.
Majewski W., Leszczyński Wacław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 17, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1972, s. 151–152.
Manyś B., „Radości i troski Anny z Mycielskich Radziwiłłowej w listach do męża Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki”, [w:] Kobiece kręgi korespondencyjne w XVII–XIX wieku, red. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, Warszawa 2016, s. 171–185.
Manyś B., Anna Katarzyna z Sanguszków Radziwiłłowa i Michał Kazimierz Radziwiłł „Rybeńko”. Relacje matki z synem na podstawie diariusza wojewody wileńskiego, [w:] Kulturowe wzorce a społeczna praktyka. Studia z dziejów kobiet, red. A. Jakuboszczak, P. Matusik, Poznań 2012, s. 127–139.
Marcinek R., Sanguszko Paweł Karol, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 34, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992–1993, s. 497–500.
Mroczek K., Tytulatura w korespondencji staropolskiej jako problem stosunku między nadawcą a odbiorcą, „Pamiętnik Literacki” 1978, t. 69, nr 2, s. 127–148.
Muszyńska A., Odpowiedni czas na małżeństwo w poglądach polskiej i litewskiej magnaterii w XVIII wieku, „Pisma Humanistyczne” 2014, t. 12, s. 68–84.
Pietrzak J., Księżna dobrodziejka. Katarzyna z Sobieskich Radziwiłłowa (1634–1694), Warszawa 2016.
Popiołek B., Dobrodziejki i klienci. Specyfika patronatu kobiecego i relacji klientalnych w czasach saskich, Wilanów 2020.
Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003.
Popiołek B., Rodzina szlachecka w świetle testamentów z XVII i XVIII wieku, [w:] Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV–XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, red. C. Kuklo, Warszawa 2008, s. 139–152.
Rachuba A., Radziwiłł Karol Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1987, s. 240–248.
Sajkowski A., Od „Sierotki” do „Rybeńki”. W kręgu Radziwiłłowskiego mecenatu, Poznań 1965.
Słaby A., „Aby po śmierci jakowa trudność na potem nie zachodziła” – testament marszałkowej Anny z Chodorowskich 1v. Wiśniowieckiej Dolskiej, „Klio” 2019, t. 50, nr 3, s. 131–148. https://doi.org/10.12775/KLIO.2019.029 DOI: https://doi.org/10.12775/KLIO.2019.029
Słaby A., Anna Franciszka z Gnińskich Zamoyska w roli protektorki – próba sondażu, [w:] W kręgu patronatu kobiecego w XVII–XVIII wieku, red. B. Popiołek, U. Kicińska, A. Słaby, A. Penkała-Jastrzębska, Kraków 2018, s. 253–267.
Stojek-Sawicka K., Relacje dominikanów i dominikanek ze środowiskiem magnackim w czasach saskich i stanisławowskich na przykładzie rodu Radziwiłłów nieświeskich, [w:] Święty Jacek i dziedzictwo dominikańskie, red. ks. E. Mateja, A. Pobóg-Lenartowicz, M. Rowińska-Szczepaniak, Opole 2008, s. 541–557.
Śląski S., Fundatorzy klasztoru na św. Górze pod Gostyniem, „Nasza Przeszłość” 1970, nr 32, s. 183–221.
Trzepiota M., Stan błogosławiony, czy „nieznośne męki”? Kobieta staropolska w okresie ciąży i połogu w świetle memuarów, [w:] Per mulierem… Kobieta w dawnej Polsce - w średniowieczu i w dobie nowożytnej, red. K. Justyniarska-Chojak, S. Konarska-Zimnicka, Warszawa 2012, s. 433–449.
License
Copyright (c) 2022 Agnieszka Jakuboszczak; Bernadetta Manyś
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- The Author hereby warrants that he/she is the owner of all the copyright and other intellectual property rights in the Work and that, within the scope of the present Agreement, the paper does not infringe the legal rights of another person.The owner of the copyright work also warrants that he/she is the sole and original creator thereof and that is not bound by any legal constraints in regard to the use or sale of the work.
- The Author grants the Purchaser non-exclusive and free of charge license to unlimited use worldwide over an unspecified period of time in the following areas of exploitation:
2.1. production of multiple copies of the Work produced according to the specific application of a given technology, including printing, reproduction of graphics through mechanical or electrical means (reprography) and digital technology;
2.2. marketing authorisation, loan or lease of the original or copies thereof;
2.3. public performance, public performance in the broadcast, video screening, media enhancements as well as broadcasting and rebroadcasting, made available to the public in such a way that members of the public may access the Work from a place and at a time individually chosen by them;
2.4. inclusion of the Work into a collective work (i.e. with a number of contributions);
2.5. inclusion of the Work in the electronic version to be offered on an electronic platform, or any other conceivable introduction of the Work in its electronic version to the Internet;
2.6. dissemination of electronic versions of the Work in its electronic version online, in a collective work or independently;
2.7. making the Work in the electronic version available to the public in such a way that members of the public may access the Work from a place and at a time individually chosen by them, in particular by making it accessible via the Internet, Intranet, Extranet;
2.8. making the Work available according to appropriate license pattern Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) as well as another language version of this license or any later version published by Creative Commons. - The Author grants the Adam Mickiewicz University in Poznan permission to:
3.1. reproduce a single copy (print or download) and royalty-free use and disposal of rights to compilations of the Work and these compilations.
3.2. send metadata files related to the Work, including to commercial and non-commercial journal-indexing databases. - The Author declares that, on the basis of the license granted in the present Agreement, the Purchaser is entitled and obliged to allow third parties to obtain further licenses (sublicenses) to the Work and to other materials, including derivatives thereof or compilations made based on or including the Work, whereas the provisions of such sub-licenses will be the same as with the attributed license pattern Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) or another language version of this license, or any later version of this license published by Creative Commons. Thereby, the Author entitles all interested parties to use the work, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
4.1. acknowledgment of authorship, i.e. observing the obligation to provide, along with the distributed work, information about the author, title, source (link to the original Work, DOI) and of the license itself.
4.2. the derivatives of the Work are subject to the same conditions, i.e. they may be published only based on a licence which would be identical to the one granting access to the original Work. - The University of Adam Mickiewicz in Poznań is obliged to
5.1. make the Work available to the public in such a way that members of the public may access the Work from a place and at a time individually chosen by them, without any technological constraints;
5.2. appropriately inform members of the public to whom the Work is to be made available about sublicenses in such a way as to ensure that all parties are properly informed (appropriate informing messages).
Other provisions
- The University of Adam Mickiewicz in Poznań hereby preserves the copyright to the journal as a whole (layout/stylesheet, graphics, cover design, logo etc.)