Keywords
Jan Długosz
Polish chronicles
ethnic “others”
the Middle Ages
15th century
How to Cite
Abstract
Starting from the 14th century the the common border between Poland and Wallachia had a twofold dimension. On the one hand, after the annexation of the Ruthenian lands by Casimir the Great, Poland was directly bordering on Moldova, inhabited by the Vlachs, which together with the nearby Wallachia was becoming the subject of increasingly active diplomatic interventions of the Kingdom of Poland. On the other hand, however, the mountainous regions of southern Poland were a place where the groups of Vlachs settled, intermingled and, and co-existed with the Polish and Ruthenian population. As can be guessed, these circumstances resulted in an increased interest in the Wallachian people and a search for the basic information about this ethnic group by the representatives of the Polish political and intellectual elites. The purpose of the paper is to describe the opinions on Vlachs which can be found in the works of Jan Długosz, one of the most prominent chroniclers of the 15th century. The paper presents the opinions of this historian on such issues as: the origin of the Wallachian population, the circumstances of their emergence in the Slavic lands, religious relations, activities and typical Wallachian professions, and finally, the qualities which distinguished this nation.References
Sources
Anonimowego notariusza króla Béli Gesta Hungarorum, tł. A. Kulbicka, K. Pawłowski, G. Wodzinowska-Taklińska, Wstęp i przypisy R. Grzesik, Kraków 2006.
Codex epistolaris saeculi decimi quinti, t. 2 i 3, wyd. A. Lewicki, Kraków 1891-1894.
Insignia seu clenodia Regni Poloniae, w: Joannis Dlugossi Senioris Canonici Cracoviensis Opera omnia, t., 1, ed.. I. Polkowski, Ż. Pauli, Cracoviae 1887.
Ioannis Dlugossi Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae:
liber 1, liber 2, ed. curavit et introd. scripsit. I. Dąbrowski, Varsaviae 1964;
liber 9, consilium ed. S. Budkowa et al., Varsaviae 1978;
liber 11 [1413-1430], consilium ed. G. Wyrozumski et al., Varsaviae 2000;
liber 11 et 12 [1431-1444], consilium ed. C. Baczkowski et al., Varsaviae 2001;
liber 12 [1445-1461], consilium ed. G. Wyrozumski (praeses), C. Baczkowski et al., Cracoviae 2003.
liber 12, [1462-1480], consilium ed. G. Wyrozumski (praeses), C. Baczkowski et al., Cracoviae 2005.
Jana Długosza Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego:
księga 1, księga 2, red. i tekstem opatrzył J. Dąbrowski, Warszawa 1962;
księga 9, kom. red. Z. Kozłowska-Budkowa et al., Warszawa 1975;
księgi 11 [1413-1430], 11 i 12 [1431-1444], 12 [1445-1461], 12 [1462-1480], kom. red. K. Baczkowski et al., Warszawa 2004-2009.
Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, t. 1, ed. L. Łętowski, w: Joannis Dlugossi Senioris Canonici Cracoviensis Opera omnia, t. 7, ed. A. Przeździecki, Cracoviae 1863.
List Andrzeja de Palatio o klęsce warneńskiej, wyd. A. Prochaska, Lwów 1882.
Livius T., Ab urbe condita, liber, http://www.thelatinlibrary.com/livy
Philippi Callimachi Experientis Historia rerum gestarum in Hungaria et contra Turcos per Vladislaum Poloniae et Hungariae regem, wyd. S. Kwiatkowski, w: MPH, t. 6, Kraków 1893.
Повесть временных лет, ч. 1: Текст и перевод, ed. Д. Лихачев, В. Адриановая-Перетц, Москва-Ленинград 1950.
Quo miser exul debeo, w: H. Kowalewicz, Średniowieczne zabytki poezji waganckiej: „Quo miser exul” oraz „Heu, qui quondam claruit”, „Pamiętnik Literacki” 1976, t. 67, z. 4.
Średniowieczna poezja łacińska w Polsce, oprac. M. Włodarski, Wrocław 2007.
Vita Beatae Kunegundis, w: Joannis Dlugossi Senioris Canonici Cracoviensis Opera omnia, t., 1, ed.. I. Polkowski, Ż. Pauli, Cracoviae 1887.
Vita Sbignei Cardinalis et Episcopi Cracoviensis w: Joannis Dlugossi Senioris Canonici Cracoviensis Opera omnia, t, 1., ed.. I. Polkowski, Ż. Pauli, Cracoviae 1887.
Publications
Biskup M., Jan Długosz (1415-1480) jako historyk Polski i krajów Europy Środkowo-Wschodniej, „Zapiski Historyczne” 1981, t. 46, z. 4.
Boczkowska A., Jan Długosz a legenda o rzymskim pochodzeniu Litwinów, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie” 1992, t. 36.
Borkowska U., Treści ideowe w dziełach Jana Długosza, Lublin 1983.
Czajkowski J., Czy Wołosi to Włosi?, w: Huculi, Bojkowie, Łemkowie. Tradycja i współczesność, Kraków 2008.
Czamańska I., Mołdawia i Wołoszczyzna w stosunkach polsko-tureckich w XV-XVII wieku, „Balcanica Posnaniensia” 1989, t. 4.
Czamańska I., Mołdawia i Wołoszczyzna wobec Polski, Węgier i Turcji w XIV i XV wieku, Poznań 1996.
Czamańska I., Wołosi w Europie, w: Wołoskie dziedzictwo w Karpatach, Istebne 2007.
Czamańska I., Problem pochodzenia Wołochów, w: Wędrówka i etnogeneza w starożytności i w średniowieczu, red. M. Salamon, J. Strzelczyk, Kraków 2010.
Dąbrowski J., Władysław Jagiellończyk na Węgrzech (1440-1444), Warszawa 1922.
Demel J., Historia Rumunii, Wrocław 1970.
Dobrowolski K., Migracje wołoskie na ziemiach polskich, w: Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie 28 listopada do 4 grudnia 1930 r. Referaty, Lwów 1930.
Dziuba A., Wczesnorenesansowa historiografia polsko-łacińska, Lublin 2000.
Gawlas S., Świadomość narodowa Jana Długosza, „Studia Źródłoznawcze” 1983, t. 27.
Giurescu C.C., Tirguri sau oraşe şicetăţ Moldovene din seculol al X-lea pīnă la mijlocul secolului al XVI-lea, Bucureşti 1967.
Grzesik R., Blasi and Pastores Romanorum in the “Gesta Hungarorum” by an Anonymous Notary, “Res Historica” 2016, nr 41.
Grzesik R., Polska Piastów i Węgry Arpadów we wzajemnej opinii (do 1320 roku), Warszawa 2003.
Historia chłopów polskich, t. 1: Do upadku Rzeczypospolitej szlacheckiej, red. S. Inglot, Warszawa 1970.
Holban T., Români pe teritoriul polonez, „Arhiva. Organul Societaţii istorico-filologice” 1932, t. 40.
Jawor G., Ethnic Aspects of Settlement in „Ius Valachicum” in Medieval Poland (from the 14th to the Beginning of the 16th Century), „Balcanica Posnaniensia” 2015, t. 22, nr 1.
Jawor G., Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000.
Jawor G., Pasterstwo na obszarach górskich Rusi Czerwonej i Małopolski od XIV do połowy XVI wieku, w: Kpiзь століття. Cтудії на пошану Миколи Крикуна з нагоди 80 – річчя, Львів 2012.
Jawor G., Pierwsze pokolenia mieszkańców wsi bieszczadzkich w XIV-XVI wieku (pochodzenie etniczne i terytorialne), w: Narodziny Rzeczypospolitej. Studia z dziejów średniowiecza i czasów nowożytnych, t. 1, red. W. Bukowski, T. Jurek, Kraków 2012.
Jawor G., Współistnienie grup etnicznych na Rusi Czerwonej w XV-XVI wieku na przykładzie stosunku do społeczności wołoskiech, „Annales UMCS” Sectio F: Historia 1997/1998, vol. 52/53.
Kiryk F., Stosunki handlowe Jasła i miast okolicznych z miastami słowackimi w XV wieku, w: Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego, red. J. Garbacik, Kraków 1965.
Koczerska M., Mentalność Jana Długosza w świetle jego twórczości, „Studia Źródłoznawcze” 1970, t. 15.
Koczerska M., Piętnastowieczne biografie Zbigniewa Oleśnickiego, „Studia Źródłoznawcze” 1979, t. 24.
Kościelny R., Jan Długosz a Czechy w świetle Annales, „Szczecińskie Studia Historyczne” 1987, nr 1.
Kowalczykówna M., Jagiellońskie rękopisy Liwiusza z marginaliami Jana Długosza, „Eos” 1969/1970, r. 58.
Krzyżaniakowa J., Niemcy w opinii Jana Długosza, w: Polacy i Niemcy. Dziesięć wieków sąsiedztwa, red. A. Czubiński, Warszawa 1987.
Kulicka E., Legenda o rzymskim pochodzeniu Litwinów i jej stosunek do mitu sarmackiego, „Przegląd Historyczny” 1980, r. t. 71, nr 2.
Kumor B., Organizacja archidiakonalna w Małopolsce południowej, „Prawo kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny” 1959, t. 2, nr 1-2.
Kumor B., Przejęcie rzymsko-katolickich parafii w archidiakonacie sądeckim przez Kościół prawosławny, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1957, t. 4,
Kupera M., Jan Długosz a Slovensko, Zbornik Filoz. Fakulty Univ. Komenskoho. Historica, 1983, r. 34.
Kurtyka J., Podole w czasach jagiellońskich, Kraków 2011.
Madyda W., Wzory klasyczne w „Historii Polski” Długosza, „Eos” 1957/1958, r. 49, z. 2.
Manikowska H., Więź narodowa i państwowa, w: Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., red. B. Geremek, Warszawa 1997.
Mikulka J., Annales Jana Długosza a Czechy „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1963, t. 8.
Minea I., Informaţile Româneşti ale cronicii lui Ian Dĺugosz, Iaşi 1926.
Minea I., Informaţiile româneşti în cronica lui Ian Dĺugosz, Bucureşti 1999.
Mirdita Z., Vlasi starobalkanski narod (od povijesne pojave do danas), Zagreb 2009.
Myśliński K., Jan Długosz a południowowschodnia polityka Polski w XIV wieku. Kwestia datowania wyprawy mołdawskiej Kazimierza Wielkiego, w: Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, cz. 2, Kraków 1985.
Osiński K., Kilka uwag o działalności dyplomatycznej Jana Długosza w latach 1448- 1450, „Słupskie Studia Historyczne” 2014, nr 20.
Pawiński A., Sejmiki ziemskie: początek ich i rozwój aż do ustalenia się udziału posłów ziemskich w ustawodawstwie sejmu walnego 1374-1505, Warszawa 1895.
Pentek Z., Cesarstwo Łacińskie w oczach polskich dziejopisów od Jana Długosza do Macieja Stryjowskiego, „Balcanica Posnaniensia” 2013, t. 20.
Pieradzka K., Wiadomości o Burgundii o Jana Długosza, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 1977, t. 56.
Pleszczyński A., Przekazy niemieckie o Polsce i jej mieszkańcach w okresie panowania Piastów, Lublin 2016.
Plezia M., Pisarstwo Jana Długosza, w: Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, cz. 2, Kraków 1985.
Rozbiór krytyczny Annalium Jana Długosza, t. 1: z lat 1385-1444, oprac. S. Gawęda [et al.] pod kierunkiem Jana Dąbrowskiego, Wrocław 1961.
Rozbiór krytyczny Annalium Jana Długosza, t. 2: z lat 1445-1480, oprac. S. Gawęda, K. Pieradzka, J. Radziszewska pod kierunkiem J. Dąbrowskiego, Wrocław 1965.
Rymar E., Polsko-litewska wyprawa zbrojna do Marchii Brandenburskiej w 1326 r., „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny” 2000, nr 7/1.
Semkowicz A., Krytyczny rozbiór Dziejów polskich Jana Długosza do roku 1384, Kraków 1887.
Semkowicz-Zarembina W., Powstanie i dzieje Autografu Annalium Jana Długosza, Kraków 1952.
Skomiał J., Jan Długosz o Litwie i Litwinach, w: Wielokulturowość polskiego pogranicza. Ludzie, idee, prawo, red. A. Lityński, P. Fiedorczyk, Białystok 2003.
Skomiał J., Polscy kronikarze wieków średnich o Rusi i Rusinach, „Annales UMCS” Sectio G (Ius), 2012, vol. 59, nr 1.
Solicki S., Metody pracy nad dziejami obcymi w „Annales Poloniae Jana Długosza, „Studia Źródłoznawcze” 1977, t. 22.
Solicki S., Wiadomości geograficzne o Czechach w "Annales Poloniae" Jana Długosza, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1981, t. 36, z. 1.
Solicki S., Źródła Jana Długosza do problematyki czeskiej, Wrocław 1973.
Sroka S.A., Średniowieczny Bardiów i jego kontakty z Małopolską, Kraków 2010.
Stachoń B., Polityka Polski wobec Turcji i akcji antytureckiej w wieku XV do utraty Kilii i Białogrodu (1484), Oświęcim 2015, reedycja z 1930 r.
Swieżawski A., Bułgaria w Annales Poloniae Jana Długosza, „Balcanica Posnaniensia 1985, t. 2.
Swoboda W., Bizancjum w przekazach Annales Jana Długosza, „Balcanica Posnaniensia” 1989, t. 4.
Szelińska W., Jan Długosz i opis Małopolski w jego „Chorographia Regni Poloniae”, w: Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, red. S. Gawęda, Warszawa 1980.
Winowski L., Stosunek średniowiecznej Europy do obcych-innowierców, „Prawo Kanoniczne” 1961, r. 4, nr 1-4.
Wyrostek L., Ród Dragów-Sasów na Węgrzech i Rusi Halickiej, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego” 1931-32, t. 11.
Zachora-Wawrzyńczyk M., Geneza legendy o rzymskim pochodzeniu Litwinów, „Zeszyty Historyczne Uniwersytetu Warszawskiego” 1963, t. 3.
Zajączkowski S.M., Służba wojskowa chłopów w Polsce do połowy XV wieku, Łódź 1958.
Zarębski I., Chorographia Regni Poloniae Jana Długosza a Giovanni Boccaccio, „Studia Źródłoznawcze” 1973, t. 18.
Zarębski I., Problemy wczesnego Odrodzenia w Polsce, Grzegorz z Sanoka – Boccaccio – Długosz, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1957, t. 2.
Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, t. I: Do roku 1648, red. J. Sikorski, Warszawa 1965.
Zonenberg S., Kronika Wiganda z Marburga, Bydgoszcz 1994.
Websites
http://www.thelatinlibrary.com/livy
http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=23788&q=rajskie&d=0&t=0
License
- The Author hereby warrants that he/she is the owner of all the copyright and other intellectual property rights in the Work and that, within the scope of the present Agreement, the paper does not infringe the legal rights of another person.The owner of the copyright work also warrants that he/she is the sole and original creator thereof and that is not bound by any legal constraints in regard to the use or sale of the work.
- The Author grants the Purchaser non-exclusive and free of charge license to unlimited use worldwide over an unspecified period of time in the following areas of exploitation:
2.1. production of multiple copies of the Work produced according to the specific application of a given technology, including printing, reproduction of graphics through mechanical or electrical means (reprography) and digital technology;
2.2. marketing authorisation, loan or lease of the original or copies thereof;
2.3. public performance, public performance in the broadcast, video screening, media enhancements as well as broadcasting and rebroadcasting, made available to the public in such a way that members of the public may access the Work from a place and at a time individually chosen by them;
2.4. inclusion of the Work into a collective work (i.e. with a number of contributions);
2.5. inclusion of the Work in the electronic version to be offered on an electronic platform, or any other conceivable introduction of the Work in its electronic version to the Internet;
2.6. dissemination of electronic versions of the Work in its electronic version online, in a collective work or independently;
2.7. making the Work in the electronic version available to the public in such a way that members of the public may access the Work from a place and at a time individually chosen by them, in particular by making it accessible via the Internet, Intranet, Extranet;
2.8. making the Work available according to appropriate license pattern Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) as well as another language version of this license or any later version published by Creative Commons. - The Author grants the Adam Mickiewicz University in Poznan permission to:
3.1. reproduce a single copy (print or download) and royalty-free use and disposal of rights to compilations of the Work and these compilations.
3.2. send metadata files related to the Work, including to commercial and non-commercial journal-indexing databases. - The Author declares that, on the basis of the license granted in the present Agreement, the Purchaser is entitled and obliged to allow third parties to obtain further licenses (sublicenses) to the Work and to other materials, including derivatives thereof or compilations made based on or including the Work, whereas the provisions of such sub-licenses will be the same as with the attributed license pattern Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) or another language version of this license, or any later version of this license published by Creative Commons. Thereby, the Author entitles all interested parties to use the work, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
4.1. acknowledgment of authorship, i.e. observing the obligation to provide, along with the distributed work, information about the author, title, source (link to the original Work, DOI) and of the license itself.
4.2. the derivatives of the Work are subject to the same conditions, i.e. they may be published only based on a licence which would be identical to the one granting access to the original Work. - The University of Adam Mickiewicz in Poznań is obliged to
5.1. make the Work available to the public in such a way that members of the public may access the Work from a place and at a time individually chosen by them, without any technological constraints;
5.2. appropriately inform members of the public to whom the Work is to be made available about sublicenses in such a way as to ensure that all parties are properly informed (appropriate informing messages).
Other provisions
- The University of Adam Mickiewicz in Poznań hereby preserves the copyright to the journal as a whole (layout/stylesheet, graphics, cover design, logo etc.)