Słowa kluczowe
Raguza
Dubrownik
Oświecenie
Bałkany
stereotypy
Jak cytować
Abstrakt
Szlacheckie rody i mieszczaństwo Raguzy oceniane były przez francuskich administratorów Prowincji Iliryjskich (1809-1813) bardzo pozytywnie. Z małymi wyjątkami próżno doszukiwać się w pozostawionych świadectwach śladów stereotypów, które można by połączyć z obrazami Bałkanów, Orientu, czy Europy Wschodniej. Choć szlachta Raguzy była opisywana jako dumna, lub nawet wyniosła, to duma ta została przedstawiona jako uzasadniona, ponieważ więź najznamienitszych rodzin z republiką sięgała czasów średniowiecza, a także z powodu przedsiębiorczego ducha, który przyniósł dobrobyt całemu miastu. Z obrazem tym kontrastowały opisy dalmatyńskich Włochów, przedstawianych jako intruzi, którzy nie przyczyniali się do rozwoju regionu. Różnica między percepcją włoskich i dubrownickich elit była związana z pojęciem narodu, które stało się jednym z kluczowych elementów polityki napoleońskiej w Europie.Finansowanie
Narodowe Centrum Nauki (projekt nr 2014/13/D/HS3/03701)
Bibliografia
Źródła:
Aperçu sur la république de Raguse, Service historique de la Défense / Département de l'armée de Terre 1M 1611.
Cassas Louis-François, Lavallée Joseph, Voyage pittoresque et historique de l'Istrie et de la Dalmatie, Paris: Didot l’Ainé 1802.
Fortis Alberto, Voyage en Dalmatie, tłum. M. Chapuis, Berne: La Societe Typographique 1778.
Lasseret, Mémoire à joindre à la reconnaissance militaire de la Dalmatie, par Lasseret, ingénieur-géographe, décembre 1806, Service historique de la Défense / Département de l'armée de Terre 1590-1591.
Marmont Auguste Frédéric Louis Viesse de, Mémoires du Duc de Raguse: de 1792 a 1832 : imprimés sur le manuscrit original de l’auteur, Paris: Perrotin 1857.
Maire Alexandre le, O Dubrovniku i Dubrovčanima 1766. g.: izvještaj gosp. Le Maira, francuskog konzula u Koronu, o Dubrovačkoj republici, tłum. Z. Šundrica, “Dubrovnik : časopis za književnost i znanost” 1973-1974, nr 17/6, s. 9-69
Matutinović Lujo, Essai Historique, Géographique Politique, Civil et Militaire sur Les Provinces Illyriennes, et sur le Monténégro, w: Ogled o Ilirskim provincijama i Crnoj Gori, J. Milinković (transl.), transkrypcja manuskryptu na załączonym CD, Zagreb: Školska knjiga 2009.
Nodier Charles, Mélanges de littérature et de critique, Paris: Raymond 1820.
Notice sur la Dalmatie, Service historique de la Défense / Département de l'armée de Terre 1M 1611.
Spon Jacob, Voyage d'Italie, de Dalmatie, de Grèce et du Levant : fait aux années 1675 et 1676, La Haye: Rutgert Albertis 1724.
Watkins Thomas, Travels through Swisserland, Italy, Sicily, the Greek Islands, to Constantinople : through part of Greece,Ragusa, and the Dalmatian Isles ; in a series of letters to Pennoyre Watkins, London: T. Cadell 1792.
Zulatti, Mémoire du colonel des Dalmates, M. Zulatti, sur la réforme et le règlement des Morlaques dans la province de Dalmatie, Zara, 15 mars 1806, Service historique de la Défense / Département de l'armée de Terre 1M 1611.
Literatura:
Bundy Frank, The Administration of the Illyrian Provinces of the French Empire 1809 1813, New York-London: Garland 1987.
Čučić Vesna, Posljednja kriza Dubrovačke Republike, Zagreb–Dubronik : HAZU 2003.
Dunn-Pattision Richard, Napoleon's Marshals, Bremen: Eureopaischer Hochschulverlag 2010.
Ellis Geoffrey, Cesarstwo Napoleona, tłum. A. Czwojdrak, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2003.
Ellis Geoffrey, The Nature of Napoleonic Imperialism, w: Napoleon and Europe, red. P. Dwyer, London: Routledge 2001, s. 97–117.
Fine John, When Ethnicity Did Not Matter in the Balkans: A Study of Identity in Pre-Nationalist Croatia, Dalmatia, and Slavonia in the Medieval and Early-Modern Periods, Ann Arbor: Michigan University Press 2006.
Forycki, Maciej, Anarchia polska w myśli Oświecenia. Francuski obraz Rzeczypospolitej szlacheckiej u progu czasów stanisławowskich, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2004.
Grab Alexander, Napoleon and the Transformation of Europe, New York: Palgrave Macmillan 2003.
Jezernik Božidar, Wild Europe. The Balkans in the gaze of western travelers, London: Saqui 2004.
Klanović Josip, Šumrada Janez, Napoleon et son administration en adriatique orientale et dans les Alpes de l'est, 1806-1814 : guide des sources = Napoleon i njegova uprava na istočnoj obali jadrana i na području istočnih alpa, 1806-1814 : arhivski vodič, Zagreb: Hrvatski državni arhiv 2005.
Puškarić, Jelena., Anselmo Banduri (1675.–1743.), dubrovački benediktinac u Parizu, “Zbornik Odsjeka za povijesne znanosti Zavoda za povijesne i društvene znanosti Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti”, 2006, t. 24, s. 131–186.
Senkowska-Gluck Monika, Rządy napoleońskie w Ilirii: 1809–1813, Wrocław: Ossolineum 1980.
Supek, I. Ruđer Bošković: vizionar u prijelomima filozofije, znanosti i društva, Zagreb: Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti u Zagrebu 1989.
Todorova Maria, Imaging Balkans, Oxford: Oxford University Press 2009.
Vidan Gabrijela, Lujo Matutinović, novi građanin Europe g. 1811., u službi Napoleona, w: L. Matutinović, Ogled o Ilirskim provincijama i Crnoj Gori, Zagreb, s. 257–287.
Wolff Larry, Inventing Eastern Europe: the map of civilization on the mind of the Enlightenment, Stanford: Stanford University Press 1994.
Wolff Larry, Venice and the Slavs: The Discovery of Dalmatia in the Age of Enlightenment, Stanford: Stanford University Press 2001.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.