Abstract
The basis for this research form spontaneous use of the word “translation” sensu largo in informal language and dual dictionary meaning of this word, i.e. “translation” sensu stricto and “expressing”. Article focuses on comparison of translation term usage in philosophical writings by Hans-Georg Gadamer and in musicological writings by Thrasybulos Georgiades. Considering translation in the meaning of “expression” and, at the same time, agreeing that music is a speech of tones, one can accept general connection between script and speech described by the German hermeneutist, as a foundation of detailed relation between musical notation and resounding described by Greek music historian. Interpretation emerges as common for expression and translation, but nonetheless it demonstrates itself differently in case of language and music. Specificity of the art of sounds as compared with the art of words is constituted by the difference between words’ meaning and musical structure. In the end, transcription and transposition inherent to art of sounds and completing Georgiades’s term translation can be regarded as musical translations.
References
Chodkowski, A. (red.) 1995. Encyklopedia muzyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gadamer, H.-G. 2001a. Czy poeci milkną? w: Poetica. Wybrane eseje. Przeł. Łukasiewicz M. Warszawa: Wydawnictwo IBL. s. 94-103.
Gadamer, H.-G. 2003b. Granice języka. w: Język i rozumienie. Przeł. Sierocka B. Warszawa: Fundacja ALETEHEIA. s. 25-40.
Gadamer, H.-G. 2003c. Język i rozumienie. w: Język i rozumienie. Przeł. Sierocka B. Warszawa: Fundacja ALETHEIA. s. 5-24.
Gadamer, H.-G. 2000. Poezja i interpunkcja. w: Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane. Przeł. Łukasiewicz M. Warszawa: PIW. s. 254-262.
Gadamer, H.-G. 2007. Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej. Przeł. Baran. B. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gadamer, H.-G. 2003a. Tekst i interpretacja. w: Język i rozumienie. Przeł. Dehnel P. Warszawa: Fundacja ALETHEIA. s. 99-141.
Gadamer, H.-G. 1995. Thrasybulos Georgiades. w: Gesammelte Werke, Bd. 10. Tübingen: Mohr Siebeck.
Gadamer, H.-G. 1986. Wahrheit und Methode. Grundzüge einer philosophischen Hermeneutik. w: Gesammelte Werke, Bd. 1. Tübingen: Mohr Siebeck.
Gadamer, H.-G. 2001a. W cieniu nihilizmu. w: Poetica. Wybrane eseje. Przeł. Łukasiewicz M. Warszawa: Wydawnictwo IBL. s. 68-85.
Gadamer, H.-G. 2001b. Wiersz i rozmowa. Rozważania nad próbką tekstu Ernsta Meistra. w: Poetica. Wybrane eseje. Przeł. Łukasiewicz M. Warszawa: Wydawnictwo IBL. s. 128-141.
Georgiades, Th. 1977d. Die musikalische Interpretation. w: Kleine Schriften. Tutzing: Hans Schneider. s.45-53.
Georgiades, Th. 1977c. Musik und Nomos. w: Kleine Schriften. Tutzing: Hans Schneider. s. 167-176.
Georgiades, Th. 1962. Musik und Schrift. München : R. Oldenbourg Verlag. s. 5-27.
Georgiades, Th. 1974. Musik und Sprache. Das Werden der abendländischen Musik dargestellt an der Vertonung der Messe. Berlin, Heidelberg: Springer Verlag.
Georgiades, Th. 1985. Nennen und Erklingen. Die Zeit als Logos. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Georgiades, Th. 1977a. Sprache als Rhythmus w: Kleine Schriften. Tutzing: Hans Schneider. s. 96.
Georgiades, Th. 1977b. Sprache, Musik, schriftliche Musikdarstellung w: Kleine Schriften. Tutzing: Hans Schneider. s. 73-80.
Guczalski, K. 2003. O niejęzykowym charakterze muzyki. w: K. Guczalski (red.) Filozofia muzyki. Studia. Kraków: Musica Iagellonica. s. 94-112.
Harnoncourt, N. 1995. Muzyka mową dźwięków. Przeł. Czajka M. Warszawa: Fundacja „Ruch Muzyczny”.
Ingarden, R. 1973. Utwór muzyczny i sprawa jego tożsamości. Kraków: PWM.
Orman, E. 2015. Nieznane muzyczne oblicze hermeneutyki filozoficznej Hansa-Georga Gadamera. w: K. Bałękowski , K. Maciąg (red.) Filozoficzne rozważania o człowieku, kulturze i nowoczesności. Lublin: Fundacja TYGIEL. s. 108-126.
Tomaszewski, M. 2000. Nad analizą i interpretacją dzieła muzycznego. Myśli i doświadczenia. w: Interpretacja integralna dzieła muzycznego. Rekonesans. Kraków, Akademia Muzyczna. s. 19-35.
Uniwersalny słownik języka polskiego, wersja 2, 2008. Wydawnictwo Naukowe PWN SA.