Słowa kluczowe
dyskurs samorealizacji
indywidualizacja
liberalna polityka edukacji
społeczeństwo ponowoczesne
Jak cytować
Abstrakt
Główną inspiracją do napisania niniejszego artykułu była koncepcja władzy-wiedzy Michela Foucaulta, teoria reprodukcji Pierre’a Bourdieu oraz koncepcja modernizacji refleksyjnej Ulricha Becka. Celem autorów jest analiza podstawowych pojęć oraz idei związanych z liberalnym dyskursem dotyczącym edukacji oraz reprodukcji wiedzy w społeczeństwie ponowoczesnym, odznaczającym się globalizacją wiedzy, a zarazem prywatyzacją mechanizmów poznawczych. Autorzy stawiają tezę, że wyżej wymienione procesy wiążą się w ramach odgórnego i wszechogarniającego imperatywu samorealizacji i racjonalności jednostkowej, który pozwala na przenikanie logiki zarządzania rynkiem na poziom mikromechanizmów reprodukcji podmiotowości. Rezultatem tego procesu są zmiany zachodzące we współczesnych programach edukacyjnych Unii Europejskiej i OECD. Tym samym współczesna polityka edukacyjna staje się narzędziem swoistej liberalnej polityki poznania opartej na idei rational actor, zaś system edukacji reprodukuje strukturalne urynkowienie społeczeństwa.
Bibliografia
Ball S.J. 1994 Zarządzanie jako technologia moralna, w: S.J. Bali (red.): Foucault i edukacja, tłum. K. Kwaśniewicz, Oficyna Wydawnicza „Impuls” , Kraków.
Bauman Z. 1995 Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Bauman Z. 1998 Prawodawcy i tłumacze, tłum. A. Ceynowa, J. Giebułtowski, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Beck U. 2002 Społeczeństwo ryzyka. W drodze ku innej nowoczesności, tłum. S. Cieśla, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Beck U., Giddens A., Lash S. 2009 Modernizacja refleksyjna, tłum. J. Konieczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Białecki I. 2006 Pojęcie kompetencji: polityka wobec edukacji i rynku pracy, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, nr 2/28.
Bourdieu R 2006a Medytacje pascaliańskie, tłum. K. Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Bourdieu P., Passeron J-C. 2006b Reprodukcja. Elementy teorii nauczania, tłum. E. Neyman, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Castells M. 2007 Społeczeństwo sieci, tłum. M. Marody, K. Pawluś, J. Stawiński, S. Szymański, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Deleuze G. 2007 Postscriptum o społeczeństwach kontroli, w: G. Deleuze, Negocjacje 1972-1990, tłum. M Herer, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Wrocław.
Fatyga B., Tyszkiewicz A., Zieliński R 2001 Skala i powody wypadania uczniów z systemu edukacji w Polsce, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Hardt M., Negri A. 2005 Imperium, tłum. S. Ślusarski, A. Kołbaniuk, Wydawnictwo WAB, Warszawa.
Foucault M. 1981 Truth and Power, w: M. Foucault: Power/Knowledge: Selected Inten/iews and Other Writings 1972-1977, tłum. C. Gordon, Pantheon Books, New York.
Foucault M. 1998 Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w College de France 1976, tłum. M. Kowalska, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Foucault M. 2002 Porządek dyskursu, tłum. M. Kozłowski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Foucault M. 2004 Abnormal. Lectures at the College de France 1974-1975, tłum. G. Burchell, Picador, New York.
Foucault M. 2008 Birth of Biopolitics. Lectures at the College de France 1978-1979, tłum. G. Burchell, Palgrave Macmillan, New York.
Nowak A.W. 2010 Uniwersytet to akcelerator podziałów klasowych. Z Andrzejem W. Nowakiem rozmawia Krystian Szadkowski, „Praktyka Teoretyczna” , nr 1 (http://www.praktykateoretyczna.pl/Nowak.pdf).
Ostrowicka-Miszewska H. 2007 Zakładnicy przyszłości - o dyskursywnej polityce wobec młodzieży, „Przegląd Pedagogiczny”, nr 1.