Socjologia wizualna kluczem do (samo)poznania
PDF

Słowa kluczowe

socjologia wizualna
fotografia
wywiad fotograficzny
metody jakościowe
młodzi dorośli

Jak cytować

Żuchowska-Zimnal, G. (2013). Socjologia wizualna kluczem do (samo)poznania. Nauka I Szkolnictwo Wyższe, (1(41), 100–116. Pobrano z https://pressto.amu.edu.pl/index.php/nsw/article/view/1658

Abstrakt

Konstytuowanie się nauk społecznych jako dyscyplin akademickich często wiązało się z adaptowaniem przez nie naturalizmu metodologicznego – metod i technik stricte pozytywistycznych, ze stosowaniem eksperymentu, odwoływaniem się w wyjaśnianiu do biologii czy zaprzęganiem zaawansowanego wnioskowania statystycznego do analizy wyników. W odróżnieniu od choćby psychologii, socjologia rozwinęła się w kierunku, który zaowocował jakościowym zwrotem, w konsekwencji którego nadano rozumiejącemu podejściu badawczemu i „miękkim” technikom (jak techniki wizualne) naukową legitymizację i uznanie osiąganych w ten sposób wyników za równie cenne. Artykuł ma na celu pokazanie, że niektóre istotne współcześnie problemy badawcze mogą być w pełni wyjaśnione tylko dzięki zastosowaniu owych „miękkich” metod, w szczególności zyskujących w socjologii ostatnich dwóch dekad ogromną popularność technik wizualnych. Głównym wyzwaniem tej metodologii jest dziś zachowanie intersubiektywności przekazu i trudny balans wynikający z unikania popadnięcia w całkiem subiektywną interpretację obrazu z jednej strony oraz trywialność wniosków (wynikających ze zbyt restrykcyjnej analizy treści) z drugiej. Na przykładzie własnych badań dotyczących tożsamości, gustu i wartości młodych dorosłych, analizowanych przez pryzmat ich stylów ubioru, poruszam także wątek autorefleksyjności oraz większej sprawczości w twórczym konstruowaniu i komunikowaniu swojego „ja”, które te techniki badawcze i wyniki tak prowadzonych badań dają samym respondentom.
PDF

Bibliografia

Baudrillard J. 2012, Fotografia czyli świetlny zapis, w: Sztompka P., Bogunia-Borowska M. (red.), Fotospołeczeństwo. Analiza tekstów z socjologii wizualnej, Kraków: Znak

Banks M. 2009, Materiały wizualne w badaniach jakościowych, Warszawa: PWN

Berger J. 2011, Zrozumieć fotografię, w: Frąckowiak M., Olechnicki K. (red.) Badania wizualne w działaniu, Warszawa: Bęc Zmiana

Bogunia-Borowska M. (red.) 2009, Barwy codzienności. Analiza socjologiczna, Warszawa: Scholar

Clark-Ibanez M. 2011, Kadrowanie świata społecznego przy użyciu wywiadu fotograficznego, w: Frąckowiak M., Olechnicki K. (red.) Badaniawizualne w działaniu, Warszawa: BęcZmiana

Crane D. 2000, Fashion and its social agendas. Class, gender, and identity in clothing. London and Chicago, The University of Chicago Press; wyd. polskie: Sztompka P., Bogunia-Borowska M. (red.) 2012, Fotospołeczeństwo. Wybórtekstów z socjologiiwizualnej, Kraków: Znak.

Davis L. 1987, Consumer Use of Label Information In Ratings of Clothing Quality and Clothing Fashionability, w: ”Clothing and Textiles Research Journal” 6

Drozdowski R. 2009, Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów dominujących, Poznań: Zysk i S-ka

Entwistle J., Rocamora A. 2006, The Field of Fashion Materialized: A Study of London Fashion Week, ”Sociology” 40(4).

Featherstone M. 1996, Postmodernizm i estetyzacja życia codziennego, w: Nycz R. (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński

Featherstone M. 2001, Koncepcje kultury konsumenckiej, w: Lambkin M., Foxall G., van Raaij F., Heilbrunn B. (red.) Zachowania konsumenta. Koncepcja i badania europejskie, Warszawa: PWN

Frąckowiak M., Olechnicki K. (red.) 2011, Badania wizualne w działaniu, Warszawa: Bęc Zmiana

Frąckowiak M. 2012, Jak obejrzeć tysiąc zdjęć na raz? O narzędziach kategoryzacji obrazów fotograficznych w projekcie „Niewidzialne Miasto”, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 8(1)

Harper D. 1986, Meaning and Work: A study in Photo-elicitation, ”Current Sociology” 34(3)

Jacyno M. 2011, Dekonstrukcja i plenienie się podmiotu. Nowe tryby upodmiotowienia w zwyczajnej kulturze, „Kultura i Społeczeństwo” 55.

Kaczmarek J. (red.) 2004, Do zobaczenia. Socjologia wizualna w praktyce badawczej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM

Krajewski M. 2011, Miasto. Na tropach tego, co niewidzialne, „Przegląd Socjologiczny” 2-3

Koseła K. 1989, Wywiad z interpretacją fotogramów, w: Sułek A., Nowak K., Wyka A. (red.), Poza granicami socjologii ankietowej, Warszawa: Instytut Socjologii UW i PTS Oddział Warszawski

Lutz C., Collins J. L. 1993, Reading National Geographic, Chicago: University of Chicago Press

Olechnicki K. 2003, Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk społecznych, Warszawa: Oficyna Naukowa

Olechnicki K. 2009, Badanie fotoblogów jako badanie codzienności, w: Bogunia-Borowska M. (red.), Barwy codzienności, Kraków: Znak

Pauwels L. 2011, Zwrot wizualny w badaniach i komunikacji wiedzy. Kluczowe problemy rozwijania kompetencji wizualnej w naukach społecznych [w:] Frąckowiak M., Olechnicki K. (red.) Badania wizualne w działaniu, Warszawa: Bęc Zmiana

Pink S. 2009, Etnografia wizualna. Obrazy, media i przedstawienie w badaniach, Kraków: Wydawnictwo UJ

Silverman, D. 2009, Prowadzenie badań jakościowych, Warszawa: PWN

Sułek A., Nowak K., Wyka A. (red.) 1989, Poza granicami socjologii ankietowej, Warszawa: Instytut Socjologii UW i PTS Oddział Warszawski

Sztompka P. 2006, Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, Warszawa: PWN

Sztompka P., Bogunia-Borowska, M. (red.) 2008, Socjologia codzienności, Kraków: Znak

Sztompka P., Bogunia-Borowska, M. (red.) 2012, Fotospołeczeństwo. Analiza tekstów z socjologiiwizualnej, Kraków: Znak

Thompson C. J., Haytko D. L. 1997, Speaking of Fashion: Consumer’s Uses of Fashion Discourses and the Appropriation of Countervailing Cultural Meanings, ”Journal of Consumer Research” 24

Willis P. 2002, Symbolic Creativity, w: Highmore B. (red. ), The Everyday Life Reader, London: Routledge

Woodward I. 2001, Domestic Objects and the Taste Epiphany : A Resource for Consumption Methodology, ”Journal of Material Culture” 6

Woodward S. 2008, Digital Photography and Research Relationships: Capturing the Fashion Moment, ”Sociology” 42.

Żiżek S. 2009, Przekleństwo fantazji, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego