Abstract
The paper draws on the ideas of one of the co-founders of imagology H. Dyserinck who claims that in the “image of the neighbour” there should be the prevalence of reception over the theory of influence, i.e. the prevalence of intercultural dialogue over the manifestation of the level of development of one literature over another. In Czecho-Slovak relations, the image of “one´s own” (autoimage) and the image of the “other” (heteroimage) were in the 19th century limited, out of ideological reasons, to the creation of such cultural discourse in the narrative form which would include the themes and images supporting the theory of intra-cultural unity. Making use of intertextuality, the paper analyses semantic and generic transformations of the tinker topos which was in the 19th century the most frequent stereotype associated with the Slovak context, namely, in the opera librettos of J.K. Chmelenský Dráteník [The Tinker] (the first Czech singspiel from 1826 by F. Škroup) and K. Želenský U Božích muk [At the Calvary] (composed by S. Suda, Prague premiere in 1898). The genetic dependence of both texts is also supported by analogical motifs, especially a high profile acquired by the song Kde domov můj [Where is my home], which later became the Czech national anthem. In spite of the distance of more than half a century, the popularity of both operas points to the potential connotations of this topos (exotic otherness, social degradation, a type of Slovak patriot, etc.) which suited the growing political topicality of the Czecho-Slovak solidarity at the end of the 19th century.
References
Dyserinck, Hugo. Komparatistik. Eine Einführung. 2nd ed. Bonn: Bouvier, 1981. P. 125–133.
Guillén, Claudio. Mezi jednotou a růzností. Úvod do srovnávací literární vědy. Translated by A. Housková, A. Berendová, M. Housková. Praha: Triáda, 2008.
Guleja Karol, Klimek Reinhard, Suchy Tomi. Svet drotárov. Umeleckohistorická etnograficko-technická sociálna monografia. Martin: Matica slovenská, 1992.
Hostomská, Anna. Opera. Průvodce operní tvorbou. 4th ed. Praha: SNKLHU, 1959.
Chmelenský, Josef. Dráteník. Zpěvohra ve dvou dějstvích. Praha: Jan Pospíšil, 1826 (introduction).
Chmelenský, Josef. Dráteník. Zpěvohra ve 2 dějstvích. Hudba od Františka Škroupa. V Kroměříži: nákl. Josefa Šperlina, 1872.
Chmelenský, Josef. Dráteník. Zpěvohra ve dvou dějstvích. Hudba od Františka Škroupa. Praha: Hudeb. Matice, 1927.
Krčméry, Štefan. Veci na dne duše. Dva neznáme rukopisy Štefana Krčméryho. Prepared by A. Zelenková. Martin – Praha: Matica slovenská – Slovanský ústav AV ČR, 2012.
Kučera, Petr. Problémy slovanské recepce díla R. M. Rilka. Plzeň: Západočeská univerzita, 2008. Świderska, Małgorzata. Studien zur literaturwissenschaftlichen Imagologie. Das literarische Werk F. M. Dostojewskijs aus imagologischer Sicht mit besonderer Berücksichtigung der Darstellung Polens. München: Verlag Otto Sagner, 2001.
Šormová, Eva. „Karel Želenský“. Lexikon české literatury. Osobnosti, díla, instituce 4. S-Ž. Ed. L. Merhaut. Praha: Academia, 2008. P. 1815–1817 [= eš].
Janota Dalibor, Kučera Jan P. Malá encyklopedie české opery. Praha-Litomyšl: Paseka, 1999.
Vodička, Felix. „Zrod obrozenské ideologie v literatuře (1806−1830)“. Dějiny české literatury II. Literatura národního obrození. Eds. K. Dvořák et al. Praha: Academia, 1960.
Zelenková, Anna. Medzi vzájomnosťou a nevzájomnosťou. Sondy do česko-slovenských a slovensko-českých literárnych vzťahov. Praha-Nitra: Slovanský ústav AV ČR-FF UKF, 2009.
Želenský, Karel. U Božích muk. Opera o jednom jednání. Hudbu složil Stanislav Suda. Praha: F. Šimáček, 1898.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license