Abstract
While examining mutual perception of Central Europe and Russia as it has changed against the background of the complex East-West relation, the paper employs the motives of the theory of communication and intercultural studies (C. Guillén, H. Dyserinck, D. H. Pageaux, D. Ďurišin, etc.) known as imagology. As a cultural crossroads and geographical
area where the non-Slavonic West and the Slavonic East come into contact, Central Europe has always featured a changeable position of transitional centres and peripheries with the specific mingling of ethnics, cultures, religions and ideologies. The fact that it is situated between two powerful nations, such as Germany and Russia, has fundamentally influenced not only political but also aesthetical communication between the Slavonic peoples and the West, which has often been maintained through myths, i.e. fictional and subjective images to interpret the reality. The mutual converging or diverging of Russia and the West has resulted from the religious oscillation and "splitting" of Slavonic peoples (namely the West Slavs) who, despite adhering to Western religion and policies, have fostered awareness of tribal affinity with Russia. The strongest ties with Russia were thus maintained by small Slavonic nations living in the Hapsburg Empire, whereas the Russian interest in Europe was rather aimed at Germany, France or England, and Central European area was deemed to be a zone of transition employed by Tsarist Russia or the Soviet Union as political powers to pursue their goals in the West. In contrast to it, Central European nations, the Czechs not excluding, forged ties with Russia as the inspiring leader and symbol of Slavonic independence, the more so in times of troubles, national danger and political instability. Their expectations were based on the common belief that “non-European” Russia and its otherness would become democratised through following the local tradition and supporting Czech interests in the geopolitical confrontation with the non-Slavonic West. As it seems, the relation between Central Europe and Russia will remain the focus of permanent metacritical discourse even in the early 21st century and one can only cherish hope that it will be a model of harmonious coexistence, mutual understanding and respect.
References
Zelenka Miloš, Interkulturní studia v kontextu soudobé literární historiografie: „komparování“ jako způsob interpretace psaní literárních dějin. „World Literature Studies“ 2010, nr 2 (19), z. 4, s. 74–83.
Miner Earl, Études comparées interculterelles, w: Théorie littéraire. Problèmes et perspectives. Red. T. M. Angenot, J. Bessière, J. D. Fokkema, E. Kushner. Paris 1999, s. 161–179.
Guillén Claudio, Mezi jednotou a růzností. Úvod do srovnávací literární vědy. Praha 2008.
Guillén Claudio, Entre lo uno y lo diverso. Introducción a la literatura comparada. Barcelona 1985.
Dyserinck Hugo, Zum Problem der „images“ und „mirages“ und ihrer Untersuchung im Rahmen der Vergleichenden Literaturwissenschaft. „Arcadia“ 1996, nr 1, s. 107–120.
Teorie medziliterárnosti 20. storočia I–II. Red. P. Koprda. Nitra 2009–2010.
Zelenková Anna, Svetovna primerjalna književnost in njen slovanski prispevek. „Primerjalna književnost“ 2011, nr. 1, s. 266–271.
Pageaux Daniel-Henri, Komparatistik. Eine Einführung. Bonn 1991, s. 125–133.
Pageaux Daniel-Henri, L´imagerie culturelle: de la littérature comparée à l´anthropologie culturelle. „Synthesis“ 1983, nr 10, s. 79–88.
Sinopoli Franca, Il mito della letteratura europea. Roma 1999.
Zelenka Miloš, Střední Evropa v souvislostech literární a symbolické geografie. Nitra 2008.
Kundera Milan, Únos Západu. „150 000 slov“ 1985, nr 10.
Kundera Milan, The Tragedy of Central Europe, 1984.
Balabánová Christina, Stredná Európa a stredoeurópsky geografický kultúrny priestor. S prihliadnutím na interpretácie Milana Kunderu, Györgya Konráda, Václava Havla, Czesława Miłosza. w: Hrdina v stredoeurópskych a balkánskych literatúrach 19. a 20. storočia. Bratislava 2004, s. 9–19.
History of the Literary Cultures of East-Central Europe: Junctures and Disjunctures in the 19th and 20th Centuries I–IV. Red. M. Cornis-Pope, J. Neubauer. Amsterdam – Philadelphia 2004–2010.
Bhabha Homi, The Location of Culture. New York 1994.
Gnisci Armando, Introduzione alla letteratura comparata. Milano 1999.
Cornis-Pope Marcel, Písanie Dejín literárnych kultúr východo-strednej Európy: Retrospektíva. „World Literature Studies“ 2010, nr. 4, s. 42.
Krejčí Karel, Mýtus a dialog v historických vztazích Slovanstva se Západem, w: Československé přednášky pro VI. mezinárodní sjezd slavistů v Praze. Praha 1968, s. 197–204.
Naumann Friedrich, Mitteleuropa. Berlin 1915.
Zelenková Anna, Nevzájomnosť v česko-slovenských vzťahoch ako prvok „vzájomnej inakosti“ (Ľudovít Štúr a Samo Czambel), w: eadem, Medzi vzájomnosťou a nevzájomnosťou. Sondy do česko-slovenských a slovensko-českých literárnych vzťahov. Praha–Nitra 2009, s. 205–226.
Halecki Oscar, Borderlands of Wetern Civilization. A History of East-Central Europe. New York 1952.
Wandycz Piotr, Střední Evropa v dějinách od středověku do současnosti. Cena svobody. Praha 2002.
Lendvai Paul, Tisíc let maďarského národa. Praha 2002.
Fejtö François, Rekviem za mrtvou říši. O zkáze Rakouska-Uherska. Praha 1998, s. 6.
Křen Jan, Dvě století střední Evropy. Praha 2005.
Doubek Vratislav, Česká politika a Rusko (1848–1914). Praha 2004, s. 292–293.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license