Keywords
translation plagiarism
reception of the Grimms’ tales in Poland
How to Cite
Abstract
The paper is a case study summarizing a recent translation plagiarism: a Polish translation of The Original Folk and Fairy Tales of the Brothers Grimm: the Complete
First Edition by Jack Zipes (2014) presented by the publishing company WasPos as the first Polish translation of the German original Kinder- und Hausmärchen (1812/1815).
The paper presents traces of the source American translation by Zipes in the Polish text, but also discusses additions introduced by the Polish publisher which were
aimed at increasing the alleged brutality of the German fairy tale collection. Such a strategy reveals the Polish stereotype of Grimms’ Tales as cruel, gloomy and bloody. The presented story of a faked translation illustrates the main problems in the Polish reception of this world famous fairy tale collection.
References
Teksty źródłowe
Grimm, Brüder. Die Kinder- und Hausmärchen. Berlin: Realschulbuchhandlung, 1812.
Grimm, Jakob i Wilhelm. Bajki domowe i dziecinne zebrane przez braci Grimmów. Przeł. Antonia Zofia Kowerska. Warszawa: Biblioteka „Wisły”, 1896.
Grimm, Jakob i Wilhelm. Baśnie braci Grimm. Przeł. Marceli Tarnowski, Emilia Bielicka. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1982.
Grimm, Jakob i Wilhelm. Baśnie dla dzieci i dla domu. Przeł. Eliza Pieciul-Karmińska. Poznań: Media Rodzina, 2010.
Grimm, Jakob i Wilhelm. Baśnie braci Grimm. Oryginalne. Przeł. Dorota Syguła. Warszawa: WasPos, 2018.
Grimm, Jakob i Wilhelm. The Original Folk and Fairy Tales of the Brothers Grimm: the Complete First Edition. Przeł. Jack Zipes. Princeton/Oxford: Princeton University Press, 2014.
Literatura przedmiotu
Ehrhardt, Holger. Dorothea Viehmann. Kassel: Euroregioverlag, 2012.
Grabowska, Aneta. „Drodzy czytelnicy!”. Baśnie braci Grimm. Oryginalne. Przeł. Dorota Syguła. Warszawa: WasPos, 2018. S. 7-8.
Kapełuś, Helena. „Posłowie”. Baśnie braci Grimm. Przeł. Marceli Tarnowski, Emilia Bielicka. T. 2. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1982. S. 379-405.
Kowalczyk, Kamila. Baśń w zwierciadle popkultury. Renarracje baśnie ze zbioru “Kinder- und Hausmärchen” Wilhelma i Jakuba Grimmów w przestrzeni kultury
popularnej. Wrocław, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze: 2016.
Koźmińska Irena, Olszewska Elżbieta. Wychowanie przez czytanie. Warszawa: Świat Książki, 2010.
Krysztofiak, Maria. Przekład literacki a translatologia. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1999.
Krzemiński, Adam. „Te straszne bajki braci Grimm”. Polityka 51/52 (2012). S. 76-79.
Kuc, Natalia. „Bracia Grimm na ławie oskarżonych. Z problemów recepcji”. Grimm – potęga dwóch braci. Kulturowe konteksty Kinder- und Hausmärchen. Red. W. Kostecka. Warszawa: ASPRA-JR, 2013. S. 39-46.
Orłowski, Hubert. „Świat baśni braci Grimm”. Grimm, Jakob i Wilhelm. Baśnie dla dzieci i dla domu. T. 1. Przeł. Eliza Pieciul-Karmińska. Poznań: Media Rodzina, 2010. S. 5-10.
Pieciul-Karmińska, Eliza. „Polskie dzieje baśni braci Grimm”. Przekładaniec 22/23 (2010). S. 80-96.
Pieciul-Karmińska, Eliza. „Geneza baśni braci Grimm a ich przekład na język polski”. Scripta Manent – Res nova. Red. S. Puppel, T. Tomaszkiewicz. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013. S. 105-115.
Pieciul-Karmińska, Eliza. „O konieczności polskiego przekładu pierwszego wydania Baśni dla dzieci i dla domu braci Grimm z lat 1812 i 1815”. Rocznik Przekładoznawczy 11 (2016). S. 77-92.
Pieciul-Karmińska, Eliza. „Nadpisane w tłumaczeniu. Krótka historia «Baśni braci Grimm» wydawnictwa WasPos”. Lubimy czytać, 2018a. Web. 4.05.2020. <https://tinyurl.com/yb3v6r7b>
Pieciul-Karmińska, Eliza. „O niektórych aspektach tradycji czytania i przekładania literatury dla dzieci. Na kanwie recenzji książki Joanny Dybiec-Gajer Złota różdżka – od książki dla dzieci po dreszczowiec raczej dla dorosłych”. Porównania 22 (2018b). S. 383-397.
Pieciul-Karmińska, Eliza. „Trzy baśnie braci Grimm z oryginalnego wydania Kinder- und Hausmärchen. Pierwszy przekład na język polski w kontekście badań nad biografią i wkładem informatorów w powstanie zbioru”. Dzieciństwo – literatura – kultura 2 (2019). S. 36-57.
Przyłucka, Agnieszka. Oświadczenie wydawnictwa WasPos w sprawie „Baśni braci Grimm. Oryginalnych”. Lubimy czytać, 2018. Web. 4.05.2020. <https://tinyurl.com/ycdw6wyx>
Rölleke, Heinz. Grimms Märchen und ihre Quellen. Die literarischen Vorlagen der Grimmschen Märchen synoptisch vorgestellt und kommentiert. Trier: Wissenschaftlicher Verlag, 1998.
Rölleke Heinz. Es war einmal… Die wahren Märchen der Brüder Grimm und wer sie ihnen erzählte. Frankfurt a. Main: Eichborn, 2011.
Rusinek, Michał. „Wstęp”. Hoffmann, Heinrich. Złota różdżka, czyli bajki dla niegrzecznych dzieci. Warszawa: Egmont, 2017. S. 5-6.
Simonides, Dorota. „J. i W. Grimmowie a folklor polski”. Bracia Grimm i folklor narodów słowiańskich. Red. M. Czurak, J. Śliziński. Wrocław: Ossolineum, 1989. S. 25-50.
Venuti, Lawrence. The Translator’s Invisibility. A History of Translation. New York: Routledge, 1995.
Zimmermann, Harm-Peer. „Pathosformeln des Grauens. Vom kulturellen Eigenwert des Schreckens in den «Kinder- und Hausmärchen» der Brüder Grimm“. Über Nachtfliegen, Zaunkönige und Meisterdiebe. Neue Beiträge zur Grimm- und Märchenforschung. Red. H. Ehrhardt et al. Kassel: Kassel University Press, 2019. S. 231-252.
Zipes, Jack. „Acknowledgments”. The Original Folk and Fairy Talex of the Brothers Grimm. Translated and Edited by Jack Zipes. Princeton/Oxford: Princeton University Press, 2014. S. xvii-xviii.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license