“A River is not the Same as Soil, It will Accept Everything”: A Few Notes on the Environmental Conditions of the Holocaust in Serbia
PDF (Język Polski)

Keywords

Serbia
the Holocaust
river
environment
space distance

How to Cite

Giergiel, S. (2021). “A River is not the Same as Soil, It will Accept Everything”: A Few Notes on the Environmental Conditions of the Holocaust in Serbia: Uwag kilka o przyrodniczych uwarunkowaniach Zagłady w Serbii. Porównania, 29(2), 189–202. https://doi.org/10.14746/por.2021.2.11

Abstract

The article aims at demonstrating that in Serbia (as in other countries) the Holocaust did not occur in an environmental vacuum. The considerations focus on the literary representations of the triple relation between nature, the camps’ location and functioning, as well as the fates of the prisoners. The river appears to be of the greatest importance, as it becomes a very prominent Holocaust motif in the Serbian literature. In most cases, a river symbolizes a mass grave, a wall, a curtain, or – in winter conditions – a stage. Hence, it most frequently becomes the Nazis’ involuntary ally. However, apart from this reading of a river – i.e. as a passive component of nature – there are also its representations in the Serbian (and Croatian) literature
in which its agential qualities are emphasised. Acting as that, a river moves from the background (usually reserved for environmental conditions) to the foreground, and thus resists those who violate both human victims and nature.

https://doi.org/10.14746/por.2021.2.11
PDF (Język Polski)

References

Acković Dragoljub (1994), Stradanje Roma u Jasenovcu, Abc Glas, Beograd.

Bajford Jovan (2011), Staro sajmište. Mesto sećanja, zaborava i sporenja, Beogradski centar za ljudska prava, Beograd.

Bogusławska Magdalena (2016), Zagłada Żydów w serbskim porządku pamięci, „Zagłada Żydów. Studia i materiały”, nr 9, s. 470–488, https://doi.org/10.32927/ZZSiM.431.

Browning Christopher R. (2012), Sajmiste as European Site of Holocaust Remembrance, “Filozofija i društvo”, nr 4, s. 99–105.

Bukwalt Miłosz (2018), An der schönen blauen Donau… Obraz rzezi nowosadzkiej we współczesnej literaturze serbskiej, „Slavia Meridionalis”, nr 18, https://doi.org/10.11649/sm.1630.

Cseres Tibor (1980), Zimne dni, przeł. Tadeusz Olszański, PIW, Warszawa.

Czapliński Przemysław (2017), Poszerzanie pola Zagłady, „Teksty Drugie”, nr 2, s. 7–16, https://doi.org/10.18318/td.2017.2.1.

Dauksza Agnieszka, Koprowska Karolina, red. (2019), Świadek: jak się staje, czym jest?, IBL, Warszawa.

Giergiel Sabina (2019), Ciało, trup, śmierć w utworze Götz i Meyer Davida Albahariego, „Slavica Wratislaviensia: Tanatos”, nr 13/2, s. 553–564, https://doi.org/10.19195/0137–1150.168.47.

Giergiel Sabina, Taczyńska Katarzyna (2019), Ślady (nie)pamięci o Porajmosie. Kulturowa mapa romskiego Holokaustu w Serbii i Chorwacji, „Teksty Drugie”, nr 2, s. 317–336, https://doi.org/10.18318/td.2019.2.23.

Ivanji Ivan (2009), Aveti iz jednog malog grada, GNB Žarko Zrenjanin, Zrenjanin.

Jakovljević Ilija (1999), Konclogor na Savi, Konzor, Zagreb.

Jarzyna Anita (2019), Post-koiné. Studia o nieantropocentrycznych językach (poetyckich), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.

Kiš Danilo (1978), Klepsydra, przeł. Danuta Cirlić-Straszyńska, Wydawnictwo Literackie, Warszawa.

Kiš Danilo (1999), Życie, literatura, przeł. Danuta Cirlić-Straszyńska, Świat Literacki, Izabelin.

Kiš Danilo (2016), Psalm 44, przeł. Danuta Cirlić-Straszyńska, Książkowe klimaty, Wrocław.

Koljanin Milan (1992), Nemački logor na beogradskom Sajmištu 1941–1944, Institut za savremenu istoriju, Beograd.

Koš Erih (1961), Novosadski pokolj, Rad, Beograd.

Lujanović Nebojša (2015), Oblak boje kože, Fraktura, Zagreb.

Małczyński Jacek (2018), Krajobrazy Zagłady. Perspektywa historii środowiskowej, IBL, Warszawa.

Manošek Walter (2007), Holokaust u Srbiji. Vojna okupaciona politika i uništavanje Jevreja 1941–1942, przeł. Agnes Eremija i in., Službeni list SRJ, Draslar Partner, Beograd.

Mesta stradanja. Prva faza Holokausta u Srbiji i Hrvatskoj, http://cieh-chre.org/novi-sad/ [dostęp: 13.01.2021].

Niziołek Grzegorz (2013), Polski teatr Zagłady, Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego i Krytyka Polityczna, Warszawa.

Penevski Zoran (2005), Manje važni zločini, Okean, Beograd.

Piotrowiak-Junkiert Kinga (2015), O murze, którym była rzeka. Lament nad Dunajem Mihálya Kornisa, „Przestrzenie Teorii”, nr 24, s. 109–123, https://doi.org/10.14746/pt.2015.24.6.

Pisma Hilde Dajč, https://tinyurl.com/53yp3vzk [dostęp: 17.01.2021].

Rotbart Vladislav (2013), Čija je novosadska racija. Prilog istoriji Jevreja u Bačkoj, w: Jevrejstvo, antisemitizam i holokaust. Zbornik radova, red. Đorđe N. Lopičić, Forma 1, Ljubljana, s. 282–308.

Sendyka Roma (2018), Od obserwatorów do gapiów. Kategoria bystanders i analiza wizualna, „Teksty Drugie”, nr 3, s. 117–130, https://doi.org/10.18318/td.2008.3.7.

Sendyka Roma (2019), Śledztwo i łowy. Nie-miejsca pamięci i krajobraz cynegetyczny, w: Poetyki ekocydu. Historia, natura, konflikt, red. Aleksandra Ubertowska, Dobrosława Korczyńska-Partyka, Ewa Kuliś, IBL, Warszawa, s. 87–110.

Todorić Gordana, Sameravanje čoveka, (Posłowie do drugiego wydania powieści Eriha Koša Novosadski pokolj [Jevrejska opština, Mala knjiga, Novi Sad 2014] dostępne w formacie word na stronie academia.edu), https://tiny.pl/rpp1f [dostęp: 12.02.2021].

Spomenik Žrtvama Racije, https://tinyurl.com/442bynce [dostęp: 20.06.2021].

Ubertowska Aleksandra (2018), „Mówić w imieniu biotycznej wspólnoty”. Anatomie i teorie tekstu środowiskowego/ekologicznego, „Teksty Drugie”, nr 2, s. 17–40, https://doi.org/10.18318/td.2018.2.2.

Vojinović Živana (2015), Avramova deca. Pomenik šabačkih i podrinskih Jevreja, OrionArt, Beograd.