Not Only for Reading: Váchal’s Game with the Idea of “Beautiful Books”
pdf (Język Polski)

Keywords

the idea of beautiful books
secession
esoteric tradition
intersemiotism
xylography

How to Cite

Gawarecka, A. (2021). Not Only for Reading: Váchal’s Game with the Idea of “Beautiful Books”. Porównania, 28(1), 343–367. https://doi.org/10.14746/por.2021.1.15

Abstract

Josef Váchal (1884–1969), a graphic artist, painter and writer, primarily a xylographer, was considered as an outsider (and in his era “great absent”) of the 20th century Czech culture. Although it is almost impossible to enumerate all the areas in which this eccentric “multiartist” worked, however, at the center of his interests was the idea of a book entirely (from text to bookbinding) made by one artist. Most of the researchers who study Váchal’s book-making activity emphasize its connections with secessionist universalism, Wagner’s concept of Gesamtkunstwerk and the concept of “beautiful books”. The stylizing ambitions of this eccentric graphic artist found their fullest reflection in his impressively rich (covering several dozen titles)and a very diverse book design. Apart from his own occult studies and xylographic textbooks and written esoteric or heretical “secret” prints from centuries ago, he also published essayistic, poetic and novel texts, providing them with illustrations or rather supplementing the meanings conveyed by the written texts with meanings generated by the image, turning his book artifacts into objects of the intersemiotic way of reception.

https://doi.org/10.14746/por.2021.1.15
pdf (Język Polski)

References

Ajvaz Michal (1994), Svět Josefa Váchala, w: Josef Váchal, red. Michal Ajvaz, Petr Hruška, Jozef Kroutvor, Argestea, Praha, s. 153–242.

Ajvaz Michal (2001), Zlatý věk, Hynek, Praha.

Ajvaz Michal (2003), Sny gramatik, záře písmen. Setkání z Jorgem Luisem Borgesem, Hynek, Praha.

Arct Michał (junior) (1926), Piękno w książce, M. Arct, Warszawa.

Barthes Roland (2000), Mitologie, przeł. Adam Dziadek, Wydawnictwo KR, Warszawa.

Bąbiak Grzegorz P. (2013), Piękna książka na ziemiach polskich, „Sztuka edycji”, nr 2, s. 19–30.

Benjamin Walter (1975), Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej, w: tenże, Twórca jako wytwórca, przeł. Janusz Sikorski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 201–238.

Bohatcová Mirjam (1990), Česká kniha v proměnách století, Panorama, Praha.

Crane Walter (2018), O zdobnictwie książek dawnych i nowych, przeł. Agnieszka Chłoń i in., Universitas, Kraków.

Folta-Rusin Anna Kazimiera (2020), Twarz i ciało książki. Wizualne manifestacje tekstów a problemy interpretacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Frydryczak Beata (2002), Świat jako kolekcja. Próba analizy estetycznej natury nowoczesności, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.

Gawarecka Anna (2012), Margines i centrum. Obecność form kultury popularnej w literaturze czeskiej dwudziestolecia międzywojennego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.

Hochuli Jost (2018), Detal w typografii. Litery, światła międzyliterowe, wyrazy, odstępy międzywyrazowe, wiersze, interlinia, łamy, przeł. Agnieszka Buk, d2d.pl, Kraków.

Hůlek Julius (1990), Návrat Josefa Váchala, w: Váchal Josef, Krvavý román. Studie kulturně a literárně historická, Paseka, Praha, s. 305–318.

Karásek ze Lvovic Jiří (1994), Vzpomínky, Thyrsus, Praha.

Kotek Josef (2008), Neuchopitelný Josef Váchal, Nová tiskárna Pelhřimov, Pelhřimov.

Kroutvor Josef (1994), K dílu Josefa Váchala, w: Josef Váchal, red. Michal Ajvaz, Petr Hruška, Josef Kroutvor, Argestea, Praha, s. 17–122.

Lipiński Filip (2017), Anatomia zawłaszczenia. Postmodernizm, procedury alegoryczne i mit, „Tekstualia”, nr 2, s. 21–44.

Med Jaroslav (2004), Spisovatelé ve stínu, Portál, Praha.

Mrázová-Schusterová Marcela (1968), Josef Váchal a kniha, Obolos, Praha.

Olič Jiří (2000), Neznámý Váchal. Život umělce, Paseka, Praha.

Rakušanová Marie (2014a), Josef Váchal. Magie Hledání, Paseka, Praha.

Rakušanová Marie (2014b), Josef Váchal. Napsal, vyryl, vytiskl a svázal, Arbor vitae, Praha.

Rypson Piotr (1989), Obraz słowa. Historia poezji wizualnej, Akademia Ruchu, Warszawa.

Šalda F. X. (1951), Kniha jako umělecké dílo, w: Kritické projevy 6, red. Karel Dvořák, Praha: Melantrich, s. 13–18.

Štech Václav Vilém (1933), Moderní český dřevoryt, Hollar, Praha.

Švácha Rostislav (2005), Na czym polega oryginalność czeskiej awangardy architektonicznej „Dyskurs” nr 3, s. 190–208.

Szczęsna Ewa (2004a), Wprowadzenie do poetyki intersemiotycznej, w: Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie). Studia, red. Stanisław Balbus, Andrzej Hejmej, Jakub Niedźwiedź, Universitas, Kraków, s. 29–38.

Szczęsna Ewa (2004b), Znak tekstowy w dyskursie kultury, w: Punkt widzenia w tekście i dyskursie, red. Jerzy Bartmiński, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Ryszard Nycz, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 323–240.

Szewczyk-Haake Katarzyna (2017), Poza tematem. Uwagi o badaniu związków między tekstem literackim a ilustracją, w: Między dyskursami, sztukami, mediami. Komparatystyka jutra, red. Ewa Szczęsna, Piotr Kubiński, Marcin Leszczyński, Universitas, Kraków, s. 233–248.

Váchal Josef (1934), Receptář barevného dřevorytu, Josef Váchál, Praha.

Váchal Josef (1990), Krvavý román. Studie kulturně a literárně historická, Paseka, Praha.

Váchal Josef (2012), Jos. Váchala cesta Slovenskem s A. Calmetem, Ord. S. B. aneb Theorie vampyrismu, Gallery, Praha.

Váchal Josef (2013), O umění, „Umění. Art“, s. 66–74.

Walas Teresa (1986), Ku otchłani (dekadentyzm w literaturze polskiej 1890–1905), Wydawnictwo Literackie, Wrocław–Kraków.

Wallis Mieczysław (1984), Secesja, Arkady, Warszawa.

Wiercińska Janina (1986), Sztuka i książka, PWN, Warszawa.

Wittlich Petr (1982), Česká secese, Odeon, Praha.

Wittlich Petr (1986), Umění a život. Doba secese, Artia, Praha.

Wysłouch Seweryna (2004), Literatura i obraz. Tereny strukturalnej wspólnoty sztuk, w: Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie). Studia, red. Stanisław Balbus, Andrzej Hejmej, Jakub Niedźwiedź, Universitas, Kraków, s. 17–28.

Zach Aleš (1995), Edice družiny Moderní revue, w: Moderní revue 1894–1925, red. Otto M. Urban, Luboš Merhaut, Torst, Praha, s. 222–245.