Abstract
At the beginning of the twentieth century in Russia, with the rise in popularity of communist ideas and revolutionary tendencies, utopian works began to be written more frequently, in which visions of an ideal social order were spun. One of the problems addressed in literary utopias of this period was to propose a new concept of childhood. In the article, on the example of three novels: The Red Star by Alexander Bogdanov, The Coming World 1923–2123 by Yakov Okunev, and The State of the Happy by Jan Lari, it is shown how utopians imagined the place of the child in communist society. Three issues, related to the concept of childhood, were considered: family relations, concepts of upbringing, child infrastructure. The whole was set in the context of pedagogical concepts of the time.
References
Assovskaya Aelita, Kak pisatel’ Yan Larri Stalina prosveshchal, https://tinyurl.com/4xz7nrpt [dostęp: 31.07.2022].
Bała Maciej (2004), System społeczny a system wychowawczy w teorii Platona, „Studia Gdańskie”, nr 7, s. 241–248.
Bogdanov Aleksandr (1908), Krasnaya zvezda, https://tinyurl.com/xjychtnj [dostęp: 31.07.2022].
Bosiacki Adam (1999), Utopia, władza, prawo: doktryna i koncepcje prawne „bolszewickiej” Rosji 1917–1921, Liber, Warszawa.
Britikov Andrey (1970), Russkiy sovetskiy nauchno-fantasticheskiy roman, Nauka, Leningrad.
Gonczarow Nikołaj (1972), Z dziejów radzieckiej myśli pedagogicznej, przeł. Teodor Milbol, Nasza Księgarnia, Warszawa.
Gromysz Jowita, Włodarczyk Rafał (2016), Od redaktorów, w: Utopia a edukacja, red. Jowita Gromysz, Rafał Włodarczyk, Instytut Pedagogiki UWr, Wrocław, s. 7–8.
Izmozik Vladlen, Rabinovich Aleksandr (2020), N. N.Glebov-Putilovskiy – rabochiy-vozhak v Godyvelikoy rossiyskoy revolyutsii 1917–1922 godov, „Noveyshaya istoriya Rossii”, t.10, nr 2, s. 387–389. DOI: https://doi.org/10.21638/11701/spbu24.2020.207
Kadykało Anna (2014), Dzieciństwo jako rosyjski temat kulturowy w XX wieku, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Khamitova Zhanna (2013), Mesto i rol’ detey v sovetskikh arkhitekturno-sotsial’nykh utopiyakh kontsa1920-kh gg. (pomaterialam periodicheskoy pechati), „Gramota”, nr11 (37), s.173–175. DOI: https://doi.org/10.1177/0146621612469721
Knap Jakub (2021), Polskie fantastykoznawstwo (początki), „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica”, nr 9, s. 3–18. DOI: https://doi.org/10.24917/23534583.9.1
Larri Yan (1931), Strana schastlivykh, Leningrad, https://tinyurl.com/yckkf366 [dostęp: 31.07.2022].
Lenin Włodzimierz (1962), O oświacie i wychowaniu. Wybór tekstów, wybór i wstęp Ryszard Polny, Nasza Księgarnia, Warszawa.
Literaturnaya entsiklopediya, http://feb-web.ru/feb/litenc/encyclop/ [dostęp: 31.07.2022].
Maj Krzysztof M. (2014), Eutopie i dystopie. Typologia narracji utopijnych z perspektywy filozoficzno-literackiej, „Ruch Literacki”, r. 55, z. 2, s. 153–174.
Maj Krzysztof M. (2019), Antyutopia – gatunek, którego nie było, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, t. 62, z. 4, s. 9–29. DOI: https://doi.org/10.26485/ZRL/2019/62.3/10
Niewiadomski Andrzej, Smuszkiewicz Antoni, Utopia, w: Encyklopedia fantastyki, https://tinyurl.com/2sj9wdxu [dostęp: 9.07.2022].
Nijakowski Lech (2019), Świat po apokalipsie. Społeczeństwo w świetle postapokaliptycznych tekstów kultury popularnej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Okunev Yakov (1923), Gryadushchiy mir 1923–2123, Leningrad, https://tinyurl.com/2p8mujwf [dostęp: 31.07.2022].
Parniewski Witold (1990), Utopia Aleksandra Bogdanowa „Czerwona gwiazda”, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria”, nr 28, s. 133–158.
Rzeczycka Monika (2012), Krew i rewolucja. Koncepcja powszechnej wymiany krwi Aleksandra Bogdanowa, w: Krew – substancja, symbole, mitologia, red. Diana Oboleńska, Katarzyna Arciszewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 42–49.
Sadowski Jakub (2005), Rewolucja i kontrrewolucja obyczajów. Rodzina, prokreacja i przestrzeń życia w rosyjskim dyskursie utopijnym lat 20. i 30. XX wieku, Wydawnictwo Naukowe Ibidem, Łódź.
Sahaj Tomasz (2013), Eugenika. Glosa na marginesie książki Johna Glada „Przyszła ewolucja człowieka”. Eugenika w dwudziestym pierwszym wieku – sprawy wcale niemarginalne, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna”, t. 2, nr 1, s. 246–257.
Simonova Aleksandra (2014), Formirovaniye kosmicheskoy mifologii kak faktora razvitiya nauchnykh issledovaniy kosmosa v SSSR i Rossii, „Sotsiologiya vlasti”, nr 4, s. 156–173.
Smuszkiewicz Antoni (1985), W kręgu współczesnej utopii, „Fantastyka”, nr 6, s. 58–60.
Sobijanek Katarzyna, Utopia komunistyczna pierwszej dekady XX w. na przykładzie „Czerwonej gwiazdy” A. Bogdanowa, współtwórcy Proletkultu, https://tinyurl.com/yckhzku7 [dostęp: 28.07.2022].
Styczyński Marek (1990), Filozofia społeczna Aleksandra Bogdanowa, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Sucharski Tadeusz (2005), „Obowiązkiem naszym zmusić do szczęścia”, „Blok”, nr 4, s. 183–191.
Szacki Jerzy (1980), Spotkania z utopią, Iskry, Warszawa.
Zgorzelski Andrzej (1980), Fantastyka. Utopia. Science fiction. Ze studiów nad rozwojem gatunków, PWN, Warszawa.
License
Copyright (c) 2023 Patryk Witczak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license