Klíčová slova
uczta
rytuał
libacja
ukraińska kuchnia
irlandzka kuchnia
alkohol w rytuałach i w literaturze
Hryhorij Kwitka-Osnowianenko
Maria Edgewort
Jak citovat
Abstrakt
W artykule przeprowadzono porównawczą analizę toposu uczty w powieści ukraińskiego pisarza G. Kvitki-Osnowianenki Pan Chalawski (1839) oraz utworu irlandzkiej pisarki M. Edgeworth Castle Reckrent (1800). Obie powieści przedstawiają system społeczny i stan świadomości szlachty w wieku XIX, której styl życia, oparty na ucztowaniu, zabawie oraz innych skarnawalizowanych rytuałach, odchodzi w zapomnienie. Utwory pisarzy zawierają obrazy konfrontacji starych, dobrych czasów ze współczesną, dekadencką i odartą z dawnej wspaniałości formą rytuału zdegradowanego. Zdegradowany rytuał, choć oddaje społeczną strukturę i dawne zależności międzystanowe, jednak przedstawia je w formie prześmiewczej, krytycznej. Topos uczty i zabawy pełni rolę demaskatorską wobec trudnej ukraińskiej oraz irlandzkiej rzeczywistości społeczno-politycznej.
Reference
Babych N. D. „Sredstva voploshcheniya avtorskoho zamysla v romane H. Kvitki-Osnovyanenko «Pan Khalyavskiy»”.Voprosy russkoy literatury. Lvov, 2 (54) (1989).
Bakhtin Mikhail M. Tvorchestvo Fransua Rable i narodnaya kultura srednevekovya i Renessansa (1965). W: Sobranie sochineniy. Moskva 1997-2012. Vol. 4 (2). Moskva, 2010.
Bayburin A. K. Ritual v tradytsionnoy kulture. Strukturno-semantycheskiy analiz vostochnoslavyanskykh obryadov. Sankt-Peterburg, 1993.
Canetti Elias. Masa i vlada. Per. O. Lohvynenko. Kyiv, 2001.
Chyk Denis. „«Svit navpaky»: poetyka karnavalizovanoyi romanistyky H. Kvitky-Osnovyanenka”. Literatura. Folklor. Problemy poetyky. Red. H. F. Semenyuk. Kyiv, 33 (2009). Vol. 2. Edgeworth, M. Castle Rackrent. Indianapolis-Cambridge, 2007.
Freud Zygmunt. „Totem i tabu (Nekotorye sootvetstviya v dushevnoy zhyzny dikarey i nevrotikov) (1912-1913)”. Per. M. V. Vulf, N. A. Kamayev. W: Freyd, Zygmunt. Sobranie sochyneniy [V 10 t.]. Red. Ye. S. Kalmykova, M. B. Ahracheva. Moskva, 2003-2008. Vol. 9: Voprosy obshchestva. Proiskhozhdenye relihiy, 2008.
Freydenberh O. M. Poеtyka syuzheta i zhanra. Moskva, 1997.
Grot Ya. Spornye voprosy russkoho pravopisaniya ot Petra Velikoho donyne. Filolohicheskoe razyskaniye Ya. Hrota. Sankt-Peterburg, 1873.
Ivanov Vyacheslav. Dionis i pradionisiystvo. Sankt-Peterburg, 1994.
Kitaygorodskaya M. V. „Produkty pitaniya kak sotsiokulturnye znaki”. W: Yazyk. Lichnost. Tekst: sbornik statey k 70-letiyu T. M. Nykolaevoy. Red. V. N. Toporov. Moskva, 2005.
Kvitka-Osnovyanenko Hryhoriy F. „Pan Khalyavskyy”. Zibranie tvoriv u 7 t. Red. P. V. Fedchenko. Kyiv, 1978-1981. Vol. 4: Prozovi tvory. 1979.
Kwitka-Osnowianenko Grigorij. Pan Chalawski. Tłum. Jerzy Brzęczkowski. Warszawa: Czytelnik 1959.
Limborskiy I. V. Tvorchist Hryhoriya Kvitky-Osnovyanenka: Geneza khudozhnoyi svidomosti, yevropeyskyy kontekst, poetyka. Cherkasy, 2007.
Masliy Y. A. „Masterstvo izobrazheniya povsednevnoy zhizni provintsialnoho dvoryanstva v tvorchestve H. F. Kvitki-Osnovyanenko i N. V. Gogolya”, Filologycheskye nauky. Voprosy teoriy y praktyky 1 (2012).
Petrova M. S. “Makrobiy Feodosiy i eho Saturnalii”. W: Makrobiy Feodosiy. Per. V. T. Zhurevich. Red. M. S. Petrova. Moskva, 2013.
Pokhlebkin V. V. Iz istorii russkoy kulinarnoy kultury. Moskva, 2009.
Popenskov A. S. „K obrazu mira v srednevekovoy irlandskoy literature”. Odyssey. Chelovek v istoriy 1999.
Sedakova O. A. Poetika obryada. Pohrebalnaya obryadnost vostochnykh i yuzhnykh slavyan. Moskva, 2004.
Shyvelbush V. Smaky rayu: Sotsiyalna istoriya pryanoshchiv, zbudnykiv ta durmaniv. Per. Yu. Prohasko. Kyiv, 2007.
Strelnikova Y. P. “Satiriko-bytovoy roman. Petroniy”. Antichnyi roman. Red. M. Hrabar-Passek. Moskva, 1969.
Strelnikova Y. P. „Topika pira v rymskoy satire”. W: Strelnikova Y. P. Poеtika drevnerymskoy literatury: Zhanry i stil. Red. M. L. Gasparov. Moskva, 1989.
Toporov Vyacheslav N. “O rituale. Vvedenye v problematiku”. W: V. N. Toporov. Arkhaicheskyy ritual v folklornykh i ranneliteraturnykh pamyatnykakh. Moskva, 1988.
Licence
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license