Keywords
literary translations
poetry
metaphysical poets
George Herbert
How to Cite
Abstract
The poem Virtue by the metaphysical poet George Herbert is a challenge for its translators, especially in formal terms. The author of the article analyses four translations of this work into Polish, made in the 20th or 21st century – by Jerzy Pietrkiewicz, Jerzy S. Sito, Stanisław Barańczak and Maciej Froński. He enumerates the transformations made in relation to the original, determines their reasons and consequences, taking under consideration such factors as the translators’ creative personality, their aims and applied strategies. The results of these analyses allow to evaluate how these factors influenced the final depiction of Virtue available to Polish-language readers.
References
Literatura podmiotu:
Antologia angielskiej poezji metafizycznej XVII stulecia. Wybór, wstęp i oprac. S. Barańczak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.
Donne, John. Medytacje. Alembik Śmierci. Przekład i wstęp Piotr Plichta. Katowice: Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, 2014.
Herbert, George. Virtue. The Norton Anthology of English Literature. T. 1. Red. M. H. Abrams. New York, London: W. W. Norton & Company, 2000. S. 1604.
Herbert, George. Cnota. Przeł. Jerzy Pietrkiewicz. Antologia liryki angielskiej (1300-1950). Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, 1958. S. 70-73.
Herbert, George. Cnota. Przeł. Jerzy Sito. Poeci metafizyczni. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1981. S. 119.
Herbert, George. Cnota. Przeł. Stanisław Barańczak. Antologia angielskiej poezji metafizycznej XVII stulecia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982. S. 143.
Herbert, George. “Wiersze“. Przeł. Maciej Froński. Literatura na Świecie 5-6 (2014). S. 121-124.
Pietrkiewicz Jerzy, red. Antologia liryki angielskiej (1300-1950). Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, 1958.
Poeci języka angielskiego. T. 1. Oprac. H. Krzeczkowski, J. S. Sito, J. Żuławski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969.
Sito Jerzy S., red. Śmierć i miłość. Mała antologia poezji według tekstów angielskich mistrzów, przyjaciół, rywali, wrogów i naśladowców Johna Donne‘a. Warszawa: Czytelnik, 1963.
Sito Jerzy S., red. Poeci metafizyczni. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1981.
Traherne, Thomas. „Dziękczynienie za Duszę“. Przeł. Andrzej Sosnowski. Literatura na Świecie 5-6 (2014a). S. 5-23.
Traherne, Thomas. „Wiersze“. Przeł. Zbigniew Machej. Literatura na Świecie 5-6 (2014b). S. 33-44, 103-113.
Vaughan, Henry. „Wiersze“. Przeł. Maciej Froński. Literatura na Świecie 5-6 (2014). S. 45-50.
Literatura przedmiotu:
Barańczak, Stanisław. „Mały, lecz maksymalistyczny manifest translatologiczny […]”. Ocalone w tłumaczeniu. Kraków: a5, 2004. S. 13-62.
Bennett, Joan. Five Metaphysical Poets. Cambridge: University Press, 1964.
Dembińska-Pawelec, Joanna. Światy możliwe w poezji Stanisława Barańczaka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1999.
Górski, Tomasz. „Intertekstualność a przekład”. Między Oryginałem a Przekładem XI. Nieznane w przekładzie. Red. M. Filipowicz-Rudek, J. Konieczna-Twardzikowa. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2005. S. 231-243.
Johnson, Samuel. „Cowley”. The Norton Anthology of English Literature. T. 1. Red. M. H. Abrams. New York, London: W. W. Norton & Company, 2000. S. 2736-2738.
Kaczorowska, Monika. „Wstęp. Poeta jako tłumacz. Wprowadzenie w problematykę poetyki przekładów poetyckich Stanisława Barańczaka”. Przekład jako kontynuacja twórczości własnej. Na przykładzie wybranych translacji Stanisława Barańczaka z języka angielskiego. Kraków: Universitas, 2011. S. 5-26.
Martz Louis L., red. The Oxford Poetry Library. George Herbert. Oxford, New York: Oxford University Press, 1994.
Nord, Christiane. „Wprowadzenie do tłumaczenia funkcjonalnego”. Współczesne teorie przekładu. Antologia. Red. P. Bukowski, M. Heydel. Kraków: Znak, 2009. S. 175-191.
Onions Charles T., red. The Oxford Dictionary of English Etymology. Oxford: Oxford Unversity Press, 1979.
Pawelec, Dariusz. Poezja Stanisława Barańczaka. reguły i konteksty. Katowice: „Śląsk”, 1992.
Pietrkiewicz, Jerzy. „Przedmowa“. Antologia liryki angielskiej (1300-1950). Red. J. Pietrkiewicz. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, 1958. S. 17-20.
Pietrkiewicz, Jerzy. „Literatura polska w perspektywie europejskiej”. Literatura polska w perspektywie europejskiej. Studia i rozprawy. Wyb. i oprac. J. Starnawski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986. S. 31-43.
Plichta, Piotr. „O pierwszych przekładach utworów Johna Donne na język polski”. Studia o przekładzie 33. Wielcy tłumacze. Red. P. Fast, W. M. Osadnik. Katowice: „Śląsk”, 2012. S. 97-108.
Rajewska, Ewa. „Poeta i tłumacz”. Stanisław Barańczak – poeta i tłumacz. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007. S. 9-29.
Sito, Jerzy S. „Poeci metafizyczni”. Poeci metafizyczni. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1981. S. 5-16.
Sowizdrzał z Mikołowa. Wywiad Marcina Mońki z Maciejem Frońskim. Gazeta Wyborcza 15.03.2007. Web. 24.03.2018. <http://maciekfronski.dzs.pl/media-o-mnie/wywiad---gazeta-wyborcza>
Starnawski, Jerzy. „Jerzy Pietrkiewicz – badacz literatury polskiej i porównawczej”. Literatura polska w perspektywie europejskiej. Studia i rozprawy. Wyb. i oprac. J. Starnawski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986. S. 5-29.
Toury, Gideon. „Pojęcie domniemanego przekładu. Zaproszenie do nowej dyskusji”. Studia o przekładzie 10. Komparatystyka literacka a przekład. Red. P. Fast, K. Żemła. Katowice: „Śląsk“, 2000. S. 19-35.
Ward, Jean. „George Herbert a wiek XX. W kręgu chrześcijańskiej poezji brytyjskiej”. Pamiętnik literacki 98 (2007). Z. 2. S. 107-129.
Wilcox, Helen. „George Herbert”. The Cambridge Companion to English Poetry. Donne to Marvell. Red. T. N. Corns. Cambridge: Cambridge University Press, 1998. S. 183-199.
Wilczek, Piotr. „John Donne. Polskie przekłady Sonetu X”. Studia o przekładzie 32. Angielsko-polskie związki literackie. Red. P. Fast. Katowice: „Śląsk“, 2011. S. 19-30.
Wilczek, Piotr. „Translatorskie polemiki Stanisława Barańczaka”. „Obchodzę urodziny z daleka…” Szkice o Stanisławie Barańczaku. Red. J. Dembińska-Pawelec, D. Pawelec. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2007. S. 199-209.
Wiszniowska-Majchrzyk, Marta. „Onegdaj w nocy Wieczność oczy me ujrzały czyli o angielskiej poezji metafizycznej XVII wieku”. Studia Philosophiae Christianae 47 (2011). S. 151-166.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license