Klíčová slova
geopoetyka
antropologia kulturowa
Jak citovat
Abstrakt
Artykuł obejmuje tematykę związaną z geografią kulturową i jej związkami z literaturą. W spotkaniu tych dziedzin powstają zagadnienia przynależne do geopoetyki,
przestrzeni pamięci i narracji o tożsamości. Tekst prezentuje literackie transpozycje przeżyć osób doświadczających wspomnień związanych z utratą domu. Są one
skonfrontowane z rodzinnym krajobrazem. Utwory literackie i osobiste wspomnienia ukazują koncepcję symbolicznego rozumienia krajobrazu (Żeromski, Iwaszkiewicz, Miłosz).
Monika Sznajderman w książce Pusty las odtwarza pamięć miejsc, z których ludzie zostali wysiedleni. Głos pisarza staje się głosem strażnika pamięci o ich krzywdzie. Odczytywanie ukrytych w krajobrazie znaczeń prowadzi do odkrywania biografii osobistych i historii narodów i mniejszości etnicznych
Reference
Bauchrowicz Magdalena (2012), Przeklęta i błogosławiona: pamięć jako fundament europejskiej tożsamości w refleksji Czesława Miłosza, „Przegląd Humanistyczny”, nr 6, s. 29–42.
Bażan Mykoła (2011), Wspomnienie o Krzemieńcu. List do Jarosława Iwaszkiewicza, przeł. Robert Papieski, w: Jarosław Iwaszkiewicz i Ukraina, red. Robert
Papieski, Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku, Podkowa Leśna, s. 166–171.
Berkan Maria (1998), Poetycka Litwa Miłosza, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, nr 1, s. 83–108.
Bodei Remo (2019), O życiu rzeczy, przeł. Alicja Bielak, Wydawnictwo Przypis, Łódź.
Błoński Jan (1998), Miłosz jak świat, Znak, Kraków.
Cieński Marcin (2000), Pejzaże oświeconych. Sposoby przedstawiania krajobrazu w literaturze polskiej w latach 1770–1830, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Czepczyński Mariusz (2006), Transformations of Central European cultural and landscapes. Between circulations and iconography, “Bulletin of Geography”, nr 6, s. 5–15.
Dorocki Sławomir (2008), Kultura w aspekcie badań geograficznych, w: Tożsamość kulturoznawstwa, red. Andrzej Pankowicz, Jarosław Rokicki, Paweł Plichta, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 283–287.
Farina Almo, Bogaert Jan, Schipani Ileana (2005), Cognitive landscape and information: new perspectives to investigate the ecological complexity, “Biosystems”, nr 79, s. 235–240.
Franaszek Andrzej (2011), Miłosz: biografia, Znak, Kraków.
Frydryczak Beata (2013), Krajobraz. Od estetyki the picturesque do doświadczenia topograficznego, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań.
Gołaszewska Maria (1984), Estetyka rzeczywistości, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
Gralewicz-Wolny Iwona (2019), Dolepiam moje trwanie, „Nowe Książki”, nr 5, s. 8–9.
Hutnikiewicz Artur (2000), Żeromski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Ingold Tim (2014), Czasowość krajobrazu, w: Krajobrazy. Antologia tekstów, red. Beata Frydryczak, Dorota Angutek, przeł. Beata Frydryczak, Wydawnictwo
Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, s. 147–148.
Iwaszkiewicz Jarosław (2010a), Dzienniki 1956–1963, t. 3, Czytelnik, Warszawa.
Iwaszkiewicz Jarosław (2010b), Książka moich wspomnień, Zysk i S-ka, Poznań.
Jędrzejczyk Dobiersław (2001), Wprowadzenie do geografii humanistycznej, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Karwińska Anna (2017), Przestrzenie pamięci w miastach o trudnej historii. Konflikty wokół narracji miejskich, „Zeszyty Naukowe. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie”, nr 3, s. 69–86.
Kowalczyk Andrzej (2008), Krajobraz kulturowy, w: Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki, red. Zygmunt Młynarczyk, Alina Zajadacz, Marcin Słowik, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 121–138.
Kowalczykowa Alina (1982), Pejzaż romantyczny, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Królikowski Jeremi T., Rykała Ewa (2016), Kontemplacja krajobrazu jako źródło inspiracji twórczości artystycznej, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 34, s. 11–26.
Lyszczyna Jacek (2010), Styl i światopogląd: o oświeceniowej i romantycznej semiotyce pejzażu, w: Alfabet Paszka: Berent, stylistyka (i okolice), Żeromski,
red. Jan Jakóbczyk i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 152–159.
Madurowicz Mikołaj (2012), Za siedmioma górami… Geografia i literatura – świadoma przyjaźń czy intuicyjny romans, w: Geografia Słowackiego, red. Dorota
Siwicka, Marta Zielińska, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa, s. 360–382.
Miłosz Czesław (2011), Wiersze wszystkie, Znak, Warszawa.
Na łące pamięci. Z Moniką Sznajderman rozmawia Maciej Krupa (2019), „Nowe Książki”, nr 5.
Myga-Piątek Urszula (2014), O wzajemnych relacjach przestrzeni i krajobrazu kulturowego. Rozważania wstępne, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 24, s. 27–44.
Niewiadomski Andrzej (2018), Miejsca niewyznaczone, przestrzeń niedookreślona. O problemie definiowania „istoty” terytorium, „Ruch Literacki”, nr 4, s. 391–408.
Nogaś Michał, Grzymisławski Łukasz (2019), Nike 2020, „Książki. Magazyn do czytania”, nr 4.
Okoński Michał (2019), Na łące pamięci, „Tygodnik Powszechny”, nr 15.
Pietrzak Maciej (2008), Krajobraz multisensoryczny i metody jego oceny, w: Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki, red. Zygmunt Młynarczyk, Alina Zajadacz, Marcin Słowik, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 103–120.
Plit Joanna (2011), Piętno władzy i właścicieli odciśnięte w krajobrazie kulturowym, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 15, s. 78–87.
Pollack Martin (2014), Skażone krajobrazy, przeł. Karolina Niedenthal, Czarne, Wołowiec.
Potaczała Krzysztof (2019), Zostały tylko kamienie. Akcja „Wisła”: wygnanie i powroty, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Rambowicz Piotr (2011), Doświadczenie starości w późnej twórczości Czesława Miłosza, „Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty”, nr 1–2, s. 174–187.
Rembowska Krystyna (2002), Kultura w badaniach geograficznych, w: Kultura jako przedmiot badań geograficznych: studia teoretyczne i regionalne, red. Elżbieta Orłowska, Oddział Wrocławskiego Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Wrocław, s. 235–245.
Rodaway Paul (1994), Sensuous geographies: body, sense and place, Taylor&Francis Group, London.
Rudziewicz Irena (2011), Wspomnienie stron rodzinnych w poezji Czesława Miłosza, „Volyn’ filolohichna: tekst i kontekst”, nr 2, s. 192–201.
Rybicka Ewa (2014), Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Universitas, Kraków.
Skrok Zdzisław (2008), Wielkie Rozdroże. Ćwiczenia terenowe z archeologii wyobraźni, „Iskry”, Warszawa.
Sznajderman Monika (2019), Pusty las, Czarne, Wołowiec.
Tarnowska Beata (1996), Geografia poetycka w powojennej twórczości Czesława Miłosza, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Olsztyn.
Tobiasz-Lis Paulina (2014), Geografia percepcji. Osiągnięcia, problemy, perspektywy, w: Dorobek polskiej geografii po konferencji w Rydzynie. Ocena krytyczna, red. Wiesław Maik, Krystyna Rembowska, Andrzej Suliborski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 127–141.
To jest we mnie. Rozmowa z Czesławem Miłoszem – przeprowadziła Katarzyna Janowska (2000), „Polityka”, nr 41.
Traba Robert (2009), Przeszłość w teraźniejszości: polskie spory o historię na początku XXI wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Trzeszczyńska Patrycja (2013), Łemkowszczyzna zapamiętana. Opowieści o przeszłości i przestrzeni, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Tuan, Yi-Fu (1987), Przestrzeń i miejsce, przeł. Agnieszka Morawińska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Vincenz Stanisław (1980), Z perspektywy podróży, Znak, Kraków.
Wieczorkiewicz Anna (2008), Apetyt turysty. O doświadczeniu świata w podróży, Universitas, Kraków.
Zajas Krzysztof (2007), Epifanie botaniczne Czesława Miłosza, „Wielogłos: pismo Wydziału Polonistyki UJ. 1897–1962”, nr 1, s. 110–118.
Zawadzka Danuta (2014), Krajobraz, mapa, pejzaż – powinowactwa romantyczne, w: Geografia i metafora, red. Elżbieta Konończuk i in., Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Zieniewicz Andrzej (1987), Rozmowa, biografia, szczegół, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczno-Literackie”, nr 61, s. 19–30.
Żeromski Stefan (1954), Dzienniki, t. 2, Czytelnik Warszawa.
Żeromski Stefan (1982), Ludzie bezdomni, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin.
Licence
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license