Norwid według Krasińskiego, czyli zawód nieproszonego wychowawcy
PDF (Język Polski)

Klíčová slova

Zygmunt Krasiński
Cyprian Norwid
romantyzm
spory romantyków
epistolografia romantyczna

Jak citovat

Fiećko, J. (2022). Norwid według Krasińskiego, czyli zawód nieproszonego wychowawcy. Porównania, 31(1), 435–463. https://doi.org/10.14746/por.2022.1.23

Abstrakt

Autor przedstawia rozwój relacji między Zygmuntem Krasińskim i Cyprianem Norwidem,  eksponując i komentując przede wszystkim punkt widzenia pierwszego z tych pisarzy, wyrażany w listach do wielu adresatów. Wskazuje na przyczyny rozczarowania Krasińskiego, który próbował zająć w stosunku do Norwida postawę mentora literackiego i duchowego przewodnika. Autor Irydiona wywierał presję na rzecz zmiany stylu u młodszego przyjaciela, zarzucał mu nadmiar wieloznaczności, „ciemność mowy”, która utrudnia zrozumienie sensu myślowego ambitnych dzieł poetyckich. Norwid tę krytykę odrzucił, bronił prawa do indywidualizacji stylu i języka, przyjmował założenie, że literatura musi zmuszać czytelnika do wysiłku indywidualnego i czynnego odbioru dzieła sztuki. Autor stawia tezę, iż w sporze tym ujawniły się fundamentalne różnice w podejściu do reguł tworzenia, Krasiński odwoływał się bowiem do idei poety-wieszcza i przewodnika, charakterystycznej dla pierwszej generacji romantyków, natomiast Norwid wykraczał poza romantyczny standard.

https://doi.org/10.14746/por.2022.1.23
PDF (Język Polski)

Reference

Adamiec Marek (1991), Norwid i Oni. Problemy odbioru twórczości Cypriana Norwida w latach 1840-1883, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław

Bieńkowska Ewa (1974), Rzym 1848, "Znak", nr 10, s. 1257-1262

Chlebowski Piotr, red. (2011), "Quidam". Studia o poemacie, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin

Chlebowski Piotr (2014), "Pomiędzy świtem a nocy zniknięciem". Próba nowej lektury Norwidowskiego poematu "Quidam", "Pamiętnik Literacki", z. 2, s. 107-125 https://doi.org/10.18318/pl.2014.2.5

Dąbrowicz Elżbieta (1997), Cyprian Norwid. Osoby i listy, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin

Fert Józef (1979), Norwid - Krasiński. (Drobiazg biograficzny), "Ruch Literacki", z. 5, s. 365

Fert Józef (2004), Norwidowskie inspiracje, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin

Fiećko Jerzy (2005), Rosja Krasińskiego. Rzecz o nieprzejednaniu, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań

Fiećko Jerzy (2011), Krasiński przeciw Mickiewiczowi. Najważniejszy spór romantyków, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań

Fiećko Jerzy (2012), Słowacki według Krasińskiego, w: Jaki Słowacki? Studia i szkice w dwusetną rocznicę urodzin poety, red. Ewa Grzęda, Marian Ursel, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław, s. 231-240.

Fieguth Rolf (2014), Zaproszenie do "Quidama". Portret poematu Cypriana Norwida, Księgarnia Akademicka, Kraków

Gadamska-Serafin Renata (2019), Zygmunt Krasiński w korespondencji i pracach plastycznych Cypriana Norwida, w: tejże, Krasiński. Żywioły kultury, żywioły natury. Studia, Temida 2, Białystok, s. 379-416.

Grzędzielska Maria (1968), Symbolika "Zwolona", "Pamiętnik Literacki", z. 4, s. 81-96.

Halkiewicz-Sojak Grażyna (2010), Nawiązane ogniwo. Studia o poezji Cypriana Norwida i jej kontekstach, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń

Janion Maria (2000), Dialektyka historii w polemice między Słowackim i Krasińskim, w: taż, Prace wybrane, red. Małgorzata Czermińska, UNIVERSITAS, Kraków, t. 2, s. 298-363

Junkiert Maciej (2014), Kataklizmy antycznej historii w "Irydionie" Krasińskiego, "Agezylauszu" Słowackiego i "Quidamie" Norwida, w: Katastrofizm polski w XIX i XX wieku. Idee, obrazy, konsekwencje, red. Jerzy Fiećko, Jens Herlth, Krzysztof Trybuś, Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", Poznań, s. 87-112

Krasiński Zygmunt (1973), Dzieła literackie, red. Paweł Hertz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973, t. 1-3

Krasiński Zygmunt (1975), Listy do Delfiny Potockiej, red. Zbigniew Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, t. 1-3

Krasiński Zygmunt (1977), Listy do Koźmianów, red. Zbigniew Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa

Krasiński Zygmunt (1988), Listy do Augusta Cieszkowskiego, Edwarda Jaroszyńskiego, Bronisława Trentowskiego, red. Zbigniew Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, t. 1-2

Krasiński Zygmunt (1991), Listy do różnych adresatów, red. Zbigniew Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, t. 1-2

Krasiński Zygmunt (1994), Listy do plenipotenta i oficjalistów, red. Zbigniew Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa

Kubale Anna (1997), Dramat bólu istnienia w listach Zygmunta Krasińskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 130-140

Markiewicz Henryk (1985), Rodowód i losy mitu trzech wieszczów, w: tenże, Świadomość literatury. Rozprawy i szkice, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 180-224

Mierzejewski Andrzej (1978), Krasiński w "Promethidionie" Norwida?, "Rocznik Towarzystwa im. Adama Mickiewicza", s. 53-60

Nieukerken Arent (2009), Ofiara, ewolucja i perspektywiczność w twórczości mistycznej Słowackiego na tle porównawczym. Norwid, Krasiński, "Pamiętnik Literacki", z. 3, s. 7-42

Niewczas Łukasz, red. (2017), Norwid: Listy, listy…, Wydawnictwo KUL, Lublin

Norwid Cyprian (1971-1976), Pisma wszystkie, red. Juliusz Wiktor Gomulicki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, t. I-XI

Pigoń Stanisław (1937), Krasiński w "Zwolonie" Norwida, Warszawa (odbitka z "Myśli Narodowej").

Rzońca Wiesław (2005), Norwid a romantyzm polski, Wydział Polonistyki UW, Warszawa

Stefanowska Zofia (1968), Norwidowski romantyzm, "Pamiętnik Literacki", z. 4, s. 3-23

Sudolski Zbigniew (1979/1980), Słowacki w oczach Krasińskiego. Z dziejów wzajemnych kontaktów, "Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza", s. 123-137

Sudolski Zbigniew (1997), Krasiński, Wydawnictwo ancher, Warszawa

Szczeglacka Ewa (2003), Romantyczny homo legens. Zygmunt Krasiński jako czytelnik polskich poetów, Wydział Polonistyki UW, Warszawa

Trojanowiczowa Zofia (1968), Rzecz o młodości Norwida, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań

Trybuś Krzysztof (1993), Epopeja w twórczości Cypriana Norwida, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław