Ključne besede
Cyprian Norwid
romantyzm
spory romantyków
epistolografia romantyczna
Kako citirati
Povzetek
Autor przedstawia rozwój relacji między Zygmuntem Krasińskim i Cyprianem Norwidem, eksponując i komentując przede wszystkim punkt widzenia pierwszego z tych pisarzy, wyrażany w listach do wielu adresatów. Wskazuje na przyczyny rozczarowania Krasińskiego, który próbował zająć w stosunku do Norwida postawę mentora literackiego i duchowego przewodnika. Autor Irydiona wywierał presję na rzecz zmiany stylu u młodszego przyjaciela, zarzucał mu nadmiar wieloznaczności, „ciemność mowy”, która utrudnia zrozumienie sensu myślowego ambitnych dzieł poetyckich. Norwid tę krytykę odrzucił, bronił prawa do indywidualizacji stylu i języka, przyjmował założenie, że literatura musi zmuszać czytelnika do wysiłku indywidualnego i czynnego odbioru dzieła sztuki. Autor stawia tezę, iż w sporze tym ujawniły się fundamentalne różnice w podejściu do reguł tworzenia, Krasiński odwoływał się bowiem do idei poety-wieszcza i przewodnika, charakterystycznej dla pierwszej generacji romantyków, natomiast Norwid wykraczał poza romantyczny standard.
Literatura
Adamiec Marek (1991), Norwid i Oni. Problemy odbioru twórczości Cypriana Norwida w latach 1840-1883, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
Bieńkowska Ewa (1974), Rzym 1848, "Znak", nr 10, s. 1257-1262
Chlebowski Piotr, red. (2011), "Quidam". Studia o poemacie, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin
Chlebowski Piotr (2014), "Pomiędzy świtem a nocy zniknięciem". Próba nowej lektury Norwidowskiego poematu "Quidam", "Pamiętnik Literacki", z. 2, s. 107-125 https://doi.org/10.18318/pl.2014.2.5
Dąbrowicz Elżbieta (1997), Cyprian Norwid. Osoby i listy, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin
Fert Józef (1979), Norwid - Krasiński. (Drobiazg biograficzny), "Ruch Literacki", z. 5, s. 365
Fert Józef (2004), Norwidowskie inspiracje, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin
Fiećko Jerzy (2005), Rosja Krasińskiego. Rzecz o nieprzejednaniu, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań
Fiećko Jerzy (2011), Krasiński przeciw Mickiewiczowi. Najważniejszy spór romantyków, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
Fiećko Jerzy (2012), Słowacki według Krasińskiego, w: Jaki Słowacki? Studia i szkice w dwusetną rocznicę urodzin poety, red. Ewa Grzęda, Marian Ursel, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław, s. 231-240.
Fieguth Rolf (2014), Zaproszenie do "Quidama". Portret poematu Cypriana Norwida, Księgarnia Akademicka, Kraków
Gadamska-Serafin Renata (2019), Zygmunt Krasiński w korespondencji i pracach plastycznych Cypriana Norwida, w: tejże, Krasiński. Żywioły kultury, żywioły natury. Studia, Temida 2, Białystok, s. 379-416.
Grzędzielska Maria (1968), Symbolika "Zwolona", "Pamiętnik Literacki", z. 4, s. 81-96.
Halkiewicz-Sojak Grażyna (2010), Nawiązane ogniwo. Studia o poezji Cypriana Norwida i jej kontekstach, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń
Janion Maria (2000), Dialektyka historii w polemice między Słowackim i Krasińskim, w: taż, Prace wybrane, red. Małgorzata Czermińska, UNIVERSITAS, Kraków, t. 2, s. 298-363
Junkiert Maciej (2014), Kataklizmy antycznej historii w "Irydionie" Krasińskiego, "Agezylauszu" Słowackiego i "Quidamie" Norwida, w: Katastrofizm polski w XIX i XX wieku. Idee, obrazy, konsekwencje, red. Jerzy Fiećko, Jens Herlth, Krzysztof Trybuś, Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", Poznań, s. 87-112
Krasiński Zygmunt (1973), Dzieła literackie, red. Paweł Hertz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973, t. 1-3
Krasiński Zygmunt (1975), Listy do Delfiny Potockiej, red. Zbigniew Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, t. 1-3
Krasiński Zygmunt (1977), Listy do Koźmianów, red. Zbigniew Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Krasiński Zygmunt (1988), Listy do Augusta Cieszkowskiego, Edwarda Jaroszyńskiego, Bronisława Trentowskiego, red. Zbigniew Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, t. 1-2
Krasiński Zygmunt (1991), Listy do różnych adresatów, red. Zbigniew Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, t. 1-2
Krasiński Zygmunt (1994), Listy do plenipotenta i oficjalistów, red. Zbigniew Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa
Kubale Anna (1997), Dramat bólu istnienia w listach Zygmunta Krasińskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 130-140
Markiewicz Henryk (1985), Rodowód i losy mitu trzech wieszczów, w: tenże, Świadomość literatury. Rozprawy i szkice, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 180-224
Mierzejewski Andrzej (1978), Krasiński w "Promethidionie" Norwida?, "Rocznik Towarzystwa im. Adama Mickiewicza", s. 53-60
Nieukerken Arent (2009), Ofiara, ewolucja i perspektywiczność w twórczości mistycznej Słowackiego na tle porównawczym. Norwid, Krasiński, "Pamiętnik Literacki", z. 3, s. 7-42
Niewczas Łukasz, red. (2017), Norwid: Listy, listy…, Wydawnictwo KUL, Lublin
Norwid Cyprian (1971-1976), Pisma wszystkie, red. Juliusz Wiktor Gomulicki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, t. I-XI
Pigoń Stanisław (1937), Krasiński w "Zwolonie" Norwida, Warszawa (odbitka z "Myśli Narodowej").
Rzońca Wiesław (2005), Norwid a romantyzm polski, Wydział Polonistyki UW, Warszawa
Stefanowska Zofia (1968), Norwidowski romantyzm, "Pamiętnik Literacki", z. 4, s. 3-23
Sudolski Zbigniew (1979/1980), Słowacki w oczach Krasińskiego. Z dziejów wzajemnych kontaktów, "Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza", s. 123-137
Sudolski Zbigniew (1997), Krasiński, Wydawnictwo ancher, Warszawa
Szczeglacka Ewa (2003), Romantyczny homo legens. Zygmunt Krasiński jako czytelnik polskich poetów, Wydział Polonistyki UW, Warszawa
Trojanowiczowa Zofia (1968), Rzecz o młodości Norwida, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań
Trybuś Krzysztof (1993), Epopeja w twórczości Cypriana Norwida, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license