Dziecko w doświadczeniu maternalnym. O wierszach Joanny Mueller
PDF (Język Polski)

Klíčová slova

poezja neolingwistyczna
podmiotowość dziecka
tożsamość matki
doświadczenie maternalne

Jak citovat

Morzyńska-Wrzosek, B. (2023). Dziecko w doświadczeniu maternalnym. O wierszach Joanny Mueller. Porównania, 33(1), 225–243. https://doi.org/10.14746/por.2023.1.12

Abstrakt

W neolingwistycznej poezji Joanny Mueller istotnym zagadnieniem jest indywidualny wymiar macierzyństwa. Jego liryczne konkretyzacje odznaczają się pogłębioną autorefleksyjnością, poszukiwaniem własnej poetyki, wskazywaniem na przemiany ponowoczesnej estetyki. Poetka, eksplorując możliwości języka, próbując wypowiedzieć doświadczenie maternalne, skupia się nie tylko na tożsamości matki, ale też na podmiotowości dziecka w okresie prenatalnym i niemowlęcym. Charakteryzując jego status, otwierając się na eksperymentowanie z dźwiękową i semantyczną zasobnością języka, w matczynym doświadczeniu wskazuje na radość, troskę, ale też niepewność i lęk. Odsłania potencjalność nowego bytu, znikomość jego istnienia, która wymaga skupienia i przyzwolenia, subtelnych gestów, by załagodzić napięcia towarzyszące wzrastaniu. Mueller, przedstawiając budowanie relacji z dzieckiem, podkreśla współzależność, doznawanie jego bezcenności, odrębności, stopniowe oswajanie się z tym, co nieznane, ukryte, a niezwykle bliskie.

https://doi.org/10.14746/por.2023.1.12
PDF (Język Polski)

Reference

Badinter Elisabeth (1998), Historia miłości macierzyńskiej, przeł. Krzysztof Choiński, Oficyna Wydawnicza „Volumen”, Warszawa.

Badinter Elisabeth (2013), Konflikt: kobieta i matka, przeł. Jakub Jedliński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Białoszewski Miron (1987), Utwory zebrane, t. 1, PIW, Warszawa.

Budrowska Bogusława (2000), Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wydawnictwo „Funna”, Wrocław.

Cyranowicz Maria, Mueller Joanna, Radczyńska Justyna (2009), Solistki bez chóru. Pożyteczne refleksje, w: Solistki. Antologia poezji kobiet (1989–2009), red. Maria Cyranowicz, Joanna Mueller, Justyna Radczyńska, Staromiejski Dom Kultury, Warszawa.

Fiedorczuk Julia, Wiersz jako organizm. O „Wylinkach” Joanny Mueller, https://tinyurl.com/53csk8rz [dostęp: 9.07.2022].

Gawron Agnieszka (2016), Macierzyństwo. Współczesna literatura, kultura, etyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/8088-368-0

Graff Agnieszka (2014), Matka feministka, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.

Grądziel-Wójcik Joanna (2020), Inna teoria poezji? „Ubi leones”, czyli o autotematyzmie w wierszach kobiet, w: Stulecie poetek polskich. Przekroje, tematy, reinterpretacje, red.Joanna Grądziel-Wójcik i in., Universitas, Kraków, s. 369–406.

Hryciuk Renata E., Korolczuk Elżbieta (2012), Wstęp. Pożegnanie z Matką Polką?, w: Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, red. Renata E. Hryciuk, Elżbieta Korolczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 7–24. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323511175.pp.7-26

Kałuża Anna (2008), Wola odróżnienia. O modernistycznej poezji Jarosława Marka Rymkiewicza, Julii Hartwig, Witolda Wirpszy i Krystyny Miłobędzkiej, Universitas, Kraków.

Kałuża Anna (2010), Bumerang. Szkice o polskiej poezji przełomu XX i XXI wieku, Biuro Literackie, Wrocław.

Karwowska Bożena (2013), Druga płeć na wygnaniu. Doświadczenie migracyjne w opowieściach powojennych pisarek polskich, Universitas, Kraków.

Kuczyńska-Koschany Katarzyna (2012), Interlinie w ciemności. Jednak interpretacja, Wydawnictwo „Pasaże”, Kraków.

Legeżyńska Anna (2009), Od kochanki do psalmistki… Sylwetki, tematy i konwencje liryki kobiecej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.

Legeżyńska Anna (2018), Jak zdobyć 3K. Obrys masywu badawczego najtrudniejszych tematów w poezji kobiecej, w: Formy (nie)obecności. Szkice o współczesnej poezji kobiet, red. Joanna Grądziel-Wójcik, Agnieszka Kwiatkowska, Edyta Sołtys-Lewandowska, Universitas, Kraków, s. 21–38.

Lindyberg Iwona (2012), Świat(y) „upośledzonego” macierzyństwa, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.

Maliszewski Karol (2020), Bez zaszeregowania. O nowej poezji kobiet, Universitas, Kraków.

Mueller Joanna (2003), Somnambóle fantomowe, Wydawnictwo „Zielona Sowa”, Kraków.

Mueller Joanna (2005), Czy istnieje jeszcze poezja lingwistyczna?, w: Gada!zabić? Pa(n)tologia neolingwizmu, red. Maria Cyranowicz, Piotr Kozioł, Staromiejski Dom Kultury, Warszawa, s. 226–233.

Mueller Joanna (2010), Wylinki, Biuro Literackie, Wrocław.

Mueller Joanna (2013), Powlekać rosnące. Apokryfy prenatalne, Biuro Literackie, Wrocław.

Mueller Joanna, Glosowitz Monika, Linki pomocnicze. Z Joanną Mueller o książce „Wylinki” rozmawia Monika Glosowitz, https://tinyurl.com/2h45k25r [dostęp: 26.06.2022].

O’Brien Hallstein Lynn, O’Reilly Andrea, Vandenbeld Giles Melinda, red. (2020), The Routledge Companion to Motherhood, Routledge, New York. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315167848

Rich Adrienne (2000), Zrodzone z kobiety. Macierzyństwo jako doświadczenie i instytucja, przeł. Joanna Mizielińska, Wydawnictwo „Sic!”, Warszawa.

Rudaś-Grodzka Monika, Nadana-Sokołowska Katarzyna, Szczuka Kazimiera, red. (2014), Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, Wydawnictwo

Czarna Owca, Warszawa.

Sołtys-Lewandowska Edyta (2020), Ja-kobieta. Inicjacja, macierzyństwo, utrata, w: Stulecie poetek polskich. Przekroje, tematy, reinterpretacje, red. Joanna Grądziel-Wójcik i in., Universitas, Kraków, s. 243–326.

Stapkiewicz Agnieszka (2014), Ciało, kobiecość i śmiech w poezji Anny Świrszczyńskiej, Universitas, Kraków.

Stawowy Renata (2004), „Gdzie jestem ja sama”. O poezji Anny Świrszczyńskiej, Universitas, Kraków.

Szopa Katarzyna (2013), Dermografie: poetyka relacji. Wokół związków materii i języka w poezji Joanny Mueller, „Praktyka Teoretyczna”, nr 4. DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2013.4.7

Szopa Katarzyna (2015), Hemopoez(j)a. Wokół biolingwistycznej poezji Joanny Mueller, „Wakat”, nr 30, s.1–12, https://tinyurl.com/22p7e4ca [dostęp: 18.08.2022].

Śliwiński Piotr (2007), Świat na brudno. Szkice o poezji i krytyce, Wydawnictwo „Prószyński i S-ka”, Poznań.

Urbańska Sylwia (2012), Naturalna troska o ciało i moralność „versus” profesjonalna produkcja osobowości. Konstruowanie modelu człowieka w dyskursach macierzyńskich w latach 70. (PRL) i na początku XXI wieku, w: Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, red. Renata E. Hryciuk, Elżbieta Korolczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 49–70. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323511175.pp.49-70