Ključne besede
podmiotowość dziecka
tożsamość matki
doświadczenie maternalne
Kako citirati
Povzetek
W neolingwistycznej poezji Joanny Mueller istotnym zagadnieniem jest indywidualny wymiar macierzyństwa. Jego liryczne konkretyzacje odznaczają się pogłębioną autorefleksyjnością, poszukiwaniem własnej poetyki, wskazywaniem na przemiany ponowoczesnej estetyki. Poetka, eksplorując możliwości języka, próbując wypowiedzieć doświadczenie maternalne, skupia się nie tylko na tożsamości matki, ale też na podmiotowości dziecka w okresie prenatalnym i niemowlęcym. Charakteryzując jego status, otwierając się na eksperymentowanie z dźwiękową i semantyczną zasobnością języka, w matczynym doświadczeniu wskazuje na radość, troskę, ale też niepewność i lęk. Odsłania potencjalność nowego bytu, znikomość jego istnienia, która wymaga skupienia i przyzwolenia, subtelnych gestów, by załagodzić napięcia towarzyszące wzrastaniu. Mueller, przedstawiając budowanie relacji z dzieckiem, podkreśla współzależność, doznawanie jego bezcenności, odrębności, stopniowe oswajanie się z tym, co nieznane, ukryte, a niezwykle bliskie.
Literatura
Badinter Elisabeth (1998), Historia miłości macierzyńskiej, przeł. Krzysztof Choiński, Oficyna Wydawnicza „Volumen”, Warszawa.
Badinter Elisabeth (2013), Konflikt: kobieta i matka, przeł. Jakub Jedliński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Białoszewski Miron (1987), Utwory zebrane, t. 1, PIW, Warszawa.
Budrowska Bogusława (2000), Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wydawnictwo „Funna”, Wrocław.
Cyranowicz Maria, Mueller Joanna, Radczyńska Justyna (2009), Solistki bez chóru. Pożyteczne refleksje, w: Solistki. Antologia poezji kobiet (1989–2009), red. Maria Cyranowicz, Joanna Mueller, Justyna Radczyńska, Staromiejski Dom Kultury, Warszawa.
Fiedorczuk Julia, Wiersz jako organizm. O „Wylinkach” Joanny Mueller, https://tinyurl.com/53csk8rz [dostęp: 9.07.2022].
Gawron Agnieszka (2016), Macierzyństwo. Współczesna literatura, kultura, etyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/8088-368-0
Graff Agnieszka (2014), Matka feministka, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Grądziel-Wójcik Joanna (2020), Inna teoria poezji? „Ubi leones”, czyli o autotematyzmie w wierszach kobiet, w: Stulecie poetek polskich. Przekroje, tematy, reinterpretacje, red.Joanna Grądziel-Wójcik i in., Universitas, Kraków, s. 369–406.
Hryciuk Renata E., Korolczuk Elżbieta (2012), Wstęp. Pożegnanie z Matką Polką?, w: Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, red. Renata E. Hryciuk, Elżbieta Korolczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 7–24. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323511175.pp.7-26
Kałuża Anna (2008), Wola odróżnienia. O modernistycznej poezji Jarosława Marka Rymkiewicza, Julii Hartwig, Witolda Wirpszy i Krystyny Miłobędzkiej, Universitas, Kraków.
Kałuża Anna (2010), Bumerang. Szkice o polskiej poezji przełomu XX i XXI wieku, Biuro Literackie, Wrocław.
Karwowska Bożena (2013), Druga płeć na wygnaniu. Doświadczenie migracyjne w opowieściach powojennych pisarek polskich, Universitas, Kraków.
Kuczyńska-Koschany Katarzyna (2012), Interlinie w ciemności. Jednak interpretacja, Wydawnictwo „Pasaże”, Kraków.
Legeżyńska Anna (2009), Od kochanki do psalmistki… Sylwetki, tematy i konwencje liryki kobiecej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Legeżyńska Anna (2018), Jak zdobyć 3K. Obrys masywu badawczego najtrudniejszych tematów w poezji kobiecej, w: Formy (nie)obecności. Szkice o współczesnej poezji kobiet, red. Joanna Grądziel-Wójcik, Agnieszka Kwiatkowska, Edyta Sołtys-Lewandowska, Universitas, Kraków, s. 21–38.
Lindyberg Iwona (2012), Świat(y) „upośledzonego” macierzyństwa, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Maliszewski Karol (2020), Bez zaszeregowania. O nowej poezji kobiet, Universitas, Kraków.
Mueller Joanna (2003), Somnambóle fantomowe, Wydawnictwo „Zielona Sowa”, Kraków.
Mueller Joanna (2005), Czy istnieje jeszcze poezja lingwistyczna?, w: Gada!zabić? Pa(n)tologia neolingwizmu, red. Maria Cyranowicz, Piotr Kozioł, Staromiejski Dom Kultury, Warszawa, s. 226–233.
Mueller Joanna (2010), Wylinki, Biuro Literackie, Wrocław.
Mueller Joanna (2013), Powlekać rosnące. Apokryfy prenatalne, Biuro Literackie, Wrocław.
Mueller Joanna, Glosowitz Monika, Linki pomocnicze. Z Joanną Mueller o książce „Wylinki” rozmawia Monika Glosowitz, https://tinyurl.com/2h45k25r [dostęp: 26.06.2022].
O’Brien Hallstein Lynn, O’Reilly Andrea, Vandenbeld Giles Melinda, red. (2020), The Routledge Companion to Motherhood, Routledge, New York. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315167848
Rich Adrienne (2000), Zrodzone z kobiety. Macierzyństwo jako doświadczenie i instytucja, przeł. Joanna Mizielińska, Wydawnictwo „Sic!”, Warszawa.
Rudaś-Grodzka Monika, Nadana-Sokołowska Katarzyna, Szczuka Kazimiera, red. (2014), Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, Wydawnictwo
Czarna Owca, Warszawa.
Sołtys-Lewandowska Edyta (2020), Ja-kobieta. Inicjacja, macierzyństwo, utrata, w: Stulecie poetek polskich. Przekroje, tematy, reinterpretacje, red. Joanna Grądziel-Wójcik i in., Universitas, Kraków, s. 243–326.
Stapkiewicz Agnieszka (2014), Ciało, kobiecość i śmiech w poezji Anny Świrszczyńskiej, Universitas, Kraków.
Stawowy Renata (2004), „Gdzie jestem ja sama”. O poezji Anny Świrszczyńskiej, Universitas, Kraków.
Szopa Katarzyna (2013), Dermografie: poetyka relacji. Wokół związków materii i języka w poezji Joanny Mueller, „Praktyka Teoretyczna”, nr 4. DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2013.4.7
Szopa Katarzyna (2015), Hemopoez(j)a. Wokół biolingwistycznej poezji Joanny Mueller, „Wakat”, nr 30, s.1–12, https://tinyurl.com/22p7e4ca [dostęp: 18.08.2022].
Śliwiński Piotr (2007), Świat na brudno. Szkice o poezji i krytyce, Wydawnictwo „Prószyński i S-ka”, Poznań.
Urbańska Sylwia (2012), Naturalna troska o ciało i moralność „versus” profesjonalna produkcja osobowości. Konstruowanie modelu człowieka w dyskursach macierzyńskich w latach 70. (PRL) i na początku XXI wieku, w: Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, red. Renata E. Hryciuk, Elżbieta Korolczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 49–70. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323511175.pp.49-70
Licenca
Avtorske pravice (c) 2023 Beata Morzyńska-Wrzosek
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva-Brez predelav 4.0 mednarodno licenco.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license