Schlagworte
miasto w literaturze
miasto i historia
eseistyka Pamuka
literatura i historia
literatura turecka
Zitationsvorschlag
Abstract
Prezentowany artykuł jest refleksją nad fabularyzowanym esejem Orhana Pamuka Stambuł. Wspomnienia i miasto, analizowanym w kontekście całokształtu twórczości tureckiego noblisty. Wszystkie powieści Pamuka konsekwentnie utrzymane są w nastroju nostalgii za przeszłością, poszukiwania tajemnicy, a ich równoważnym bohaterem jest przestrzeń Stambułu. W omawianym eseju sam autor definiuje melancholię, do której wciąż dyskursywnie powraca, jako hüzün – szczególny rodzaj smutku właściwy dla tureckiej kultury. Celem powyższego artykułu staje się więc próba opisu tego zjawiska z wykorzystaniem ujęcia komparatystycznego, refleksji nad doświadczaniem przeszłości we współczesnej kulturze historycznej, a także narzędzi geografii humanistycznej. Hüzün jawi się wówczas jako rodzaj melancholii miejsca, ale również szczególna forma pisma melancholijnego.
Literaturhinweise
Pamuk Orhan, Stambuł. Wspomnienia i miasto. Przeł. A. Polak. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2008, s. 135.
Mitarski Jan, Z dziejów melancholii. W: A. Kępiński, Melancholia. Warszawa, Muza 1974, s. 317–318.
Textures of Places: Exploring Humanist Geographies. Ed. P. C. Adams, S. Hoelscher, K. E. Till. Minneapolis 2011, s. XIII.
Key Texts in Human Geography. Ed. G. Valentine, R. Kitchin, P. Hubbard. London 2008.
The Dictionary of Human Geography. Ed. R. J. Johnston. London 2009.
The Cultural Geography Reader. Ed. T. S. Oakes, P. L. Price. New York 2008.
Barthes Roland, Światło obrazu. Uwagi o fotografii. Przeł. J. Trznadel. Warszawa, Aletheia 1996.
Rouillé Andre, Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną. Przeł. O. Hedemann. Kraków, Universitas 2007.
Sikora Sławomir, Fotografia. Między dokumentem a symbolem. Izabelin, świat literacki 2004.
Pamuk Orhan, Muzeum niewinności. Przeł. A. Akbike Sulimowicz. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2010, s. 698–699.
Gumbrecht Hans Ulrich, In 1926. Living at the Edge of Time. Cambridge – London 1997.
Gumbrecht Hans Ulrcih, Gdy przestaliśmy uczyć się od historii. Przeł. M. Zapędowska. W: E. Domańska (red.), Pamięć, etyka i historia. Anglo-amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych (Antologia przekładów). Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 2006, s. 197–198.
Almond Ian, Islam and Melancholy in Orhan Pamuk’s The Black Book. W: Idem, The New Orientalists: Postmodern Representations of Islam from Foucault to Baudrillard. London – New York 2007, s. 110–128.
Freud Zygmunt, Żałoba a melancholia. Przeł. B. Kocowska. W: K. Pospiszyl, Zygmunt Freud: człowiek i dzieło. Wrocław 1991.
Said Edward, Orientalizm. Przeł. W. Kalinowski. Wstęp Z. Żygulski. Warszawa 1991.
Drouart Michele, Theories as Fictions in the Arabo-Islamic Cultural Context: postcolonialism and ‘post-Orientalism’. „Span” 1993, Vol. 36, no. 1.
Almond Ian, Borges and the post-Orientalism: Images of Islam from the Edge of the West. „Modern Fiction Studies” 2004, Vol. 50, no. 2.
Simmel Georg, Ruina. Próba estetyczna. W: Idem, Most i drzwi. Wybór esejów. Przeł. M. Łukasiewicz. Warszawa, Oficyna Naukowa 2006, s. 175.
Pisanie miasta – czytanie miasta. Red. A. Zeidler-Janiszewska. Poznań, Fundacja Humaniora 1997.
Rybicka Elżbieta, Pamięć i miasto. Palimpsest vs. pole walki. „Teksty Drugie” 2011, nr 5.
Bojarska Katarzyna, Historia Zagłady i literatura (nie)piękna. „Tworki” Marka Bieńczyka w kontekście kultury posttraumatycznej. „Pamiętnik Literacki” 2008, nr 2, s. 92.
LaCapra Dominick, Trauma, Absence, Loss. W: idem, Writing History, Writing Trauma. Baltimore – London 2001.
Toporow Władimir Nikołajewicz, Miasto i mit. Wyb., przeł. i wstępem opatrzył B. Żyłko. Gdańsk, Słowo/obraz terytoria 2000, s. 50.
Caillois Roger, Paryż, mit współczesny. W: idem, Odpowiedzialność i styl. Eseje. Wyb. M. Żurowski, Przeł. K. Dolatowska. Warszawa, PIW 1967.
Pamuk Orhan, Czarna księga. Przeł. A. Akbike Sulimowicz. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2011, s. 226–227.
Lizenz
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license