Schlagworte
postkolonializm
Bohumil Hrabal
Miron Białoszewski
Wolfgang Hilbig
Zitationsvorschlag
Abstract
Artykuł referuje stan badań nad przestrzenią w literaturze, poczynając od ustaleń strukturalistów, przez semiotykę, po antropologię i spatial turn. Stawia tezę, że współczesny powrót przestrzeni w badaniach literaturoznawczych jest spowodowany popularnością teorii postkolonialnej. Autorka do dotychczasowych reinterpretacji postkolonialnych w badaniach nad literaturą środkowoeuropejską dołącza grupę tekstów powstałych w lub w odniesieniu do czasów socjalistycznych. Omówione teksty autorstwa Bohumila Hrabala, Mirona Białoszewskiego i Wolfganga Hilbiga przy użyciu stylistyki karnawału kreują różne przestrzenie kontestacji oficjalnego dyskursu o subwersywnym potencjale: knajpę, dworce i bazary oraz świat podziemnego Berlina.
Literaturhinweise
Sławiński Janusz, Przestrzeń w literaturze: elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości, w: Przestrzeń i literatura. Red. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1978.
Sławiński Janusz, Próby teoretycznoliterackie. Warszawa 1992.
Łebkowska Anna, Narracja, w: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy. Red. M. P. Markowski, R. Nycz. Kraków, Universitas 2006, s. 183.
Bartoszyński Kazimierz, Problem konstrukcji czasu w utworach epickich, w: Problemy teorii literatury. Seria 2. Red. H. Markiewicz. Wrocław 1976.
Yi-Fu Tuan, Przestrzeń i miejsce. Przeł. A. Morawińska. Warszawa, Biblioteka Myśli Współczesnej 1987.
Foucault Michel, O innych przestrzeniach. Heterotopie. „Teksty Drugie” 2005, nr 6, s. 120.
Soja Edward W., Postmodern geographies. The Reassertion of Space in Critical Social Theory. London 1989.
Franck Michael C., Die Literaturwissenschaften und der spatial turn, w: W. Hallet, B. Neumann (Hrsg.), Raum und Bewegung in der Literatur. Die Literaturwissenschaften und der Spatial Turn. Bielefeld 229, s. 58.
Wharf Barney, Arias Santa (red.), The Spatial Turn. Interdisciplinary perspectives. New York 2008.
Döring Jörg, Thielmann Tristan, Spatial turn: Das Raumparadigma in den Kultur- und Sozialwissenschaften. Bielefeld 2008.
Schögel Karl, W przestrzeni czas czytamy… O historii cywilizacji i geopolityce. Przeł. Ł. Musiał, I. Drozdowska, Poznań 2009.
Weigel Sigrid, Zum „tophigraphical turn”. Kartographie, Topographie und Raumkonzepte in den Kulturwissenschaften, „KulturPoetik” 2002, nr 2, s. 160.
Augé Marc, Od miejsc do nie-miejsc, w: idem, Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności. Warszawa 2010, s. 53.
Skórczewski Dariusz, Dlaczego Paweł Huelle napisał „Castorpa”?, „Teksty Drugie” 2006, nr 3.
Bakuła Bogusław, Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego [zarys problematyki], „Teksty Drugie" 2006, nr 6.
Ewertowski Tomasz, Ahnelli Juliusza Słowackiego – próba odczytania postkolonialnego, w: Słowacki postkolonialny. Red. M. Kuziak. Bydgoszcz 2010.
Nycz Ryszard, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie. Wrocław, Leopoldinum 1997, s. 47.
Hrabal Bohumil, Czym jest knajpa, w: idem, Piękna rupieciarnia. Przeł. J. Stachowski. Wołowiec, Czarne 2006, s. 147.
Kaczorowski Aleksander, Praski elementarz. Wołowiec, Czarne 2001.
Zgustová Monika, Bohumil Hrabal. Przeł. Z. Tarajło-Lipowska. Wrocław, Wydawnictwo Dolnośląskie 2000, s. 156.
Soja Edward W., Thirdspace: Journeys to Los Angeles and Other Real-and-Imagined Places. Oxford 1996.
Bhabha Homi, Miejsca kultury. Przeł. T. Dobrogoszcz. Kraków, Wydawnictwo UJ 2010, s. 22.
Hrabal Bohumil, Praskie jasełka. Przeł. H. Gruszczyńska-Dębska, w: idem: Perełka na dnie. Warszawa, Czuły Barbarzyńca 2011, s. 206–207.
Barańczak Stanisław, Rzeczywistość Białoszewskiego, w: idem: Poezja i duch Uogólnienia. Wybór esejów 1970–1995. Kraków, Znak 1996, s. 286.
Kunz Tomasz, „Ja: pole do przepisu”. Miron Białoszewski jako forma istnienia, „Teksty Drugie” 2006, nr 5, s. 39.
Białoszewski Miron, Wiersze. Warszawa, PIW 1976.
Rutkowski Krzysztof, Przeciw [w] literaturze. Esej o „poezji czynnej” Mirona Białoszewskiego i Edwarda Stachury. Bydgoszcz 1987, s. 117.
Legeżyńska Anna, Dom Mirona Białoszewskiego, w: eadem, Dom i poetycka bezdomność w liryce współczesnej. Warszawa, PWN 1996, s. 75.
Burmeister Brigitte, Unter dem Namen Norma. Stuttgart 1994.
Wolf Christa, Co pozostanie (fragm.). Przeł. S. Błaut, „Literatura na Świecie” 1991, nr 7, s. 78–103.
Hilbig Wolfgang, „Ja”. Przeł. R. Wojnakowski. Wrocław, Atut 2006, s. 36.
Steiner Andre, Das narrative Selbst. Studien zum Erzählwerk Wolfgang Hilbigs. Bern 2008, s. 61.
Bordaux Sylvie Marie, Literatur als Subversion. Eine Untersuchung des Prosawerkes von Wolfgang Hilbig. Göttingen 2000, s. 99.
bell hooks, Margines jako miejsce radykalnego otwarcia. „Literatura na Świecie” 2008, nr 1–2, s. 109.
Lizenz
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license