Abstract
Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie problematyki zależności ludzko-zwierzęcych, jakie zachodziły w kręgach arystokracji polskiej dwudziestolecia międzywojennego na przykładzie relacji Zofii Chomętowskiej z obecnymi w jej życiu zwierzętami. Przykład ten pokazuje złożoność i wielopoziomowość kształtujących się relacji, które wynikały zarówno z jej społecznego statusu, faktu bycia kobietą, jak i z indywidualnej skłonności do budowania bliskiej więzi z wybranymi gatunkami zwierząt. W społecznej sieci relacji, w jakich była ona zanurzona, zwierzęta służyły zarówno za przedmiot polowań, za pożywienie, za oznakę społecznego statusu, jak i za przyjaciół. Analiza tekstów oraz fotografii autorstwa arystokratki wskazuje tak na silny genderowy komponent, jak i na fakt, że zwierzęta stanowiły bardzo ważny element konstruowania arystokratycznej warstwy społecznej. Historia środowiskowa arystokracji polskiej doby międzywojnia w tym jej fragmencie, który reprezentuje Chomętowska, ma zatem charakter jednocześnie klasowy i wyjątkowy ze względu na intymne i empatyczne spojrzenie fotografki na wybrane antropomorfizowane nie-ludzkie podmioty.
Literaturhinweise
Baratay Éric (2014), Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii, przeł. Paulina Tarasewicz, Wydawnictwo w podwórku, Gdańsk 2014.
Cholewianka-Kruszyńska Aldona (2017), Łańcut i Antoniny. Polowania u Potockich, Warszawa Editions Spotkania, Warszawa.
Chomętowska Zofia (2007), Na wozie i pod wozem, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa.
Chomętowska Zofia (1936), Myślistwo i fotografia, „Łowiec Polski”, nr 6–7, s. 110–111.
Dąbrowska Magdalena (2014), Siła doświadczenia. Kobiety i ich psy i zmiana paradygmatu relacji człowiek-zwierzę, w: Ludzie i zwierzęta. Pongo, t. 6, red. Roman Chymkowski, Anna Jaroszuk, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 169–183.
Fudge Erica (2008), Pets, Routledge, Montreal.
Freund Amy (2016), Men and Hunting Guns in Eighteenth-Century France, w: Materializing Gender in Eighteen-Century Europe, red. Jennifer Germann, Heidi Strobel, Routledge, New York, s. 17–34.
Haratyk Paulina (2018), Kinowanie. Amatorska twórczość filmowa Zofii Chomętowskiej, w: (Nie)widzialne kobiety kina, red. Małgorzata Radkiewicz, Monika Talarczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 13–23.
Haraway Donna (2003), Companion Species Manifesto, Prickly Paradigm Press, Chicago.
Izdebski Adam (2018), Średniowieczni Rzymianie i przyroda. Interdyscyplinarna historia środowiskowa, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”, Kraków.
Janta-Połczyński Władysław (1927), Polująca Pani. Opowiadania dla pożytku i zabawy myśliwych i nie myśliwych, Księgarnia Gebthnera i Wolffa, Warszawa.
Kargol Tomasz (2018), Łowiectwo polskie ziemiaństwa na Ziemiach Zabranych w drugiej połowie XIX wieku (1864–1918), „Studia i Materiały Ośrodka Kultury Leśnej”, nr 17, s. 171–191.
Munkwitz Erica (2012), Vixens of Venery: Women, Sport, and Fox-Hunting in Britain 1860–1914, “Critical Survey”, t. 24(1), s. 74–87.
Praczyk Małgorzata (2020), Historia środowiskowa jako praktyka badawcza, „Historyka. Studia Metodologiczne”, nr 50, s. 351–376.
Puchała-Rojek Karolina (2015), O życiu i fotografowaniu Zofii Chomętowskiej, w: Majątek, red. Jan Sowa, Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego,Warszawa, s. 45–63.
Puchała-Rojek Karolina (2016), Zofia Chomętowska. Albumy fotografki. Entuzjastka 1912–1935, Muzeum Warszawy, Fundacja Archoeologia Fotografii, Warszawa.
Rancew-Sikora Dorota (2009), Sens polowania. Współczesne znaczenia tradycyjnych praktyk na przykładzie analizy dyskursu łowieckiego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Stange Mary Zeiss (2011), Hunting, w: Encyclopedia of Women in Today’s World, red. Mary Zeiss Stange, Carol K. Oyster, t. 1, Thousand Oaks, Calif.: Sage Reference, s. 733–734.
Słaby Agnieszka (2016), Przyroda w korespondencji kobiecej czasów saskich jako element biohistorii, w: Kobiece kręgi korespondencyjne w XVII-XIX wieku, red. Bożena Popiołek, Urszula Kicińska, Agnieszka Słaby, Wydawnictwo DiG, Warszawa, s. 69–78.
Wasson Ellis (2006), Aristocracy and the Modern World, Palgrave Macmillan, New York.
Lizenz
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license