Schlagworte
surrealizm
architektura
socmodernizm
komunizm
Zitationsvorschlag
Abstract
Celem artykułu jest przybliżenie relacji tekstu literackiego i architektury w twórczości Bogdana Bogdanovicia, serbskiego architekta, pisarza, polityka i opozycjonisty. Autorka koncentruje się na surrealistycznych inspiracjach i wpływach, które przenikają jego twórczość, tj. słynne upamiętnienia wydarzeń drugiej wojny światowej, szkice, eseje o architekturze i polityce oraz narracje autobiograficzne. Uwzględniając estetyczne i ideologiczne aspekty surrealistycznych sygnatur wpisanych w jego prace, autorka definiuje je jako subwersywną strategię wymierzoną w dyskurs komunistyczny ówczesnej Jugosławii, jak i w architektoniczny dyskurs powojennego modernizmu.
Literaturhinweise
Literatura podmiotu:
Bogdanović Bogdan (1958), Mali urbanizam, Narodna prosveta, Sarajevo.
Bogdanović Bogdan (1963), Zaludna mistrija: doktrina i praktika bratstva zlatnih (crnih) brojeva, Nolit, Beograd.
Bogdanović Bogdan (1966), Urbanističke mitologeme, Vuk Karadžić, Beograd.
Bogdanović Bogdan (1976), Urbs i logos, Gradina, Niš.
Bogdanović Bogdan (1982), Gradoslovar, Vuk Karadžić, Beograd.
Bogdanović Bogdan (1983), Povratak grifona: crtačka heuristička igra po modelu Luisa Karola, Jugoart, Beograd.
Bogdanović Bogdan (1988), Mrtvouzice: Mentalne zamke staljinizma, August Cesarec, Zagreb.
Bogdanović Bogdan (1990), Knjiga kapitela, Svjetlost, Sarajevo.
Bogdanović Bogdan (1993), Grad kenotaf, Durieux, Zagreb.
Bogdanović Bogdan (2001a), Glib i krv, Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji, Beograd.
Bogdanović Bogdan (2001b), Ukleti neimar, Mediterran Publishing Novi Sad.
Bogdanović Bogdan (2009), Zelena kutija. Knjiga snova, Mediterran Publishing, Novi Sad.
Bogdanović Bogdan (2013), Gradovi su bića, w: Ukleti neimar/The Doomed architect, red. Sonja Leboš, AIIR, Split, s. 21–39.
Bogdanović Bogdan, Ideenskizzen, nachträgliche Studien (Az W Inv. Nr.: N5–49–12-P).
Bogdanović Bogdan, Fantasiedarstellungen, Skizzen (Az W Inv. Nr.: N5–49–20-P).
Bogdanović Bogdan, Ideographishe Planimetrien (Az W Inv. Nr.: N5–55–18-P).
Literatura przedmiotu:
Benjamin Walter (1975), Surrealizm. Ostatnie migawki z życia europejskiej inteligencji, przeł. Janusz Sikorski, w: tenże, Twórca jako wytwórca, wyb. Hubert Orłowski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, s. 260–276.
Bogdan Bogdanović. Memoria und Utopie in Tito-Jugoslawien (2009), Architektur Zentrum Wien, Wieser, Klagenfurt.
Bogdanović Bogdan, Seiss Reinhard (2011), A time traveller trough dream worlds, „Serbian Architectural Journal”, nr 3, s. 89–95.
Breton Andre (1973), Drugi manifest surrealizmu. Fragmenty, w: Surrealizm. Teoria i praktyka literacka, red. i przeł. Adam Ważyk, Czytelnik, Warszawa, s. 125–148.
Breton Andre (1980), Manifest surrealizmu, przeł. Artur Sandauer, w: Antologia współczesnej estetyki francuskiej, przedmowa Władysław Tatarkiewicz, PWN, Warszawa, s. 110–155.
Djurić Dubravka, Šuvaković Misko, red. (2006), Impossible histories: Historical Avant-Gardes, Neo-avant-gardes, and Post-Avant-Gardes in Yugoslavia 1918–1991, MIT Press, Cambridge MA.
Đurić Iskra, Memorials without memory. Bogdan Bogdanović and Yugoslav memorial architecture in the changed social and political context [praca doktorska], https://tinyurl.com/yhyc64nl [dostęp: 10.12.2020].
Fontana-Giusti Gordana (2014), Bogdan Bogdanović. Dissident in life, architecture and writing, w: Architecture and the Paradox of Dissidence, red. Ines Weizman, Routledge, London, s. 33–45.
Galusek Łukasz (2014–2015), Radykalny. Bogdan Bogdanović, „Herito”, nr 17–18, s. 118–127.
Kocot Agata, Siewior Kinga (2014), Bałkańskie kratery i europejskie centrale: światy jugosłowiańskiej awangardy (1921–1934), w: Głuchy brudnopis. Antologia manifestów awangard Europy Środkowej, red. Jakub Kornhauser, Kinga Siewior, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 223–249.
Kulić Vladimir (2019), Bogdan Bogdanović’s surrealist postmodernism, w: Second World Postmodernisms Architecture and Society under Late Socialism, red. Vladimir Kulić, Bloomsbury, London, s. 81–97.
Kulić Vladimir, Mrduljaš Maroje, red. (2012), Unfinished Modernisations: Between Utopia and Pragmatisms, Croatian Architects’ Association, Zagreb.
LaCoss Donald (2009), Surrealism and Romantic Anticapitalism, w: Michael Löwy, Morning Star. Surrealism, Marxism, Anarchism, Situationism, Utopia, University of Texas Press, Austin, s. vii-xxx.
Löwy Michael (2009), Morning Star. Surrealism, Marxism, Anarchism, Situationism, Utopia, University of Texas Press, Austin.
Marjanović Igor, Rüedi Ray Katerina (2018), Red Carnivals: The Rebellious Body of Architectural Pedagogy, „Architecture and Culture”, nr 6, s. 437–455, DOI: https://doi.org/10.1080/20507828.2018.1528058.
Mladenović Milorad (2011), Comments on (“Saopštenja”) of the New School (of Architecture), „Serbian Architectural Journal”, nr 3, s. 37–78.
Nowicka Magdalena (2014), Radykał, nomada, nie-radykał. Edward W. Said i humanizm wykorzeniony, w: Migracje modernizmu. Nowoczesność i uchodźcy, red. Tomasz Majewski, Agnieszka Rejniak-Majewska, Andrzej Marzec, Wydawnictwo Officyna, Łódź, s. 445–473.
Ristić Ivan (2010), Bogdan Bogdanović. Baumeister und Zeichner [praca doktorska], DOI: https://doi.org/10.25365/thesis.9957
Ristić Ivan (2014–2015), Miejsca dla kontemplacji. O Bogdanie Bogdanoviciu, „Herito”, nr 17–18, s. 98–118.
Ristić Ivan (2011), “Sketch it’s me”, On (agreeable) impossibility of classification, „Serbian Architectural Journal”, nr 3, s. 15–26.
Said Edward (1983), The World, The Text and the Critic, Cambridge University Press, Cambridge.
Selinkić Slobodan (1990), Bogdan Bogdanović: The Poetry of Monuments, „World Architecture”, nr 9, s. 28–36.
Slavković Ljubica (2015), The New School 1971–1973 and a Village School for the Philosophy of Architecture, https://tinyurl.com/yeyrzyf8 [dostęp: 01.09.2020].
Tešić Gojko (2005), Otkrovenje srpske avangarde. Kontekstualna čitanja, Insitut za knjieževnost i umetnost, Beograd.
Vuković Vladimir (2009), Bogdan Bogdanović. Das literarische Werk, Verlag Anton Pustet, Salzburg.
Lizenz
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license