Abstract
W artykule omówiony został zbiór „reportaży kresowych” Melchiora Wańkowicza Znowu siejemy w Polsce B, napisany u schyłku lat trzydziestych, a po wojnie zdeponowany w Bibliotece Ossolineum i nigdy dotąd niepublikowany w pełnej wersji. Tekst dotyczy sytuacji społecznej i politycznej wieloetnicznych obszarów pogranicza, które w pisarstwie reportera stały się kresową retrotopią – taką kategorię proponuje autorka.
Zrelacjonowana i zinterpretowana została działalność pisarza w roli propagandzisty i agitatora Straży Kresowej w okresie wyznaczania i stabilizowania wschodniej granicy II Rzeczypospolitej. Dokumentalistyka i wspomnienia Wańkowicza zostały skonfrontowane z ustaleniami poczynionymi w ramach studiów postkolonialnych, przede wszystkim z interpretacją historii kresów wschodnich w badaniach Daniela Beauvois.
Literaturhinweise
[b. a.], Pamięci męczenników sprawy robotniczej (1920), „Goniec Czerwony” nr 6, s. 2.
Chwalba Andrzej, Harpula Wojciech (2024), Cham i Pan a nam prostym zewsząd nędza?, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Beauvois Daniel (2016), Trójkąt ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie 1793-1914, przekł. Krzysztof Rutkowski, wydanie III, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Beauvois Daniel (2017), Jak się ma pojęcie kresów do Ukrainy? Kancelaria Adwokacka Tomasz Kopoczyński, Gdańsk.
Co doradzał Mr. Blake. Przysłowia piekielne, przekł. Czesław Miłosz (1974), w: „Kultura” 1974, nr 6/321, s. 8-10.
Pruszyński Ksawery (2000), Podróż po Polsce, Czytelnik, Warszawa.
Kurzyna Mieczysław (1975), O Melchiorze Wańkowiczu – nie wszystko, PAX, Warszawa.
Leinwand Aleksandra J., (1998), Historiografia polska o propagandzie sowieckiej na białoruskich ziemiach II Rzeczypospolitej, w: Studia z dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej. Polska Akademia Nauk Instytut Historii Zakład Dziejów Europy XIX i XX wieku, t. 33, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa.
Leski Jan Natanson (1922), Dzieje granicy wschodniej Rzeczypospolitej, Lwów-Warszawa.
Lewandowski Józef (1967), Imperializm słabości. Kształtowanie się koncepcji polityki wschodniej piłsudczyków 1921-1926, PIW, Warszawa.
Mały rocznik statystyczny (1937), Nakładem Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa.
Waingertner Przemysław (2003), Towarzystwo Straży Kresowej i Związek Rad Ludowych. Postulaty badawcze, w: „Przegląd Nauk Historycznych” r. II, nr 1 (3), s. 157-167.
Wańkowicz Melchior (1919), Dlaczego żołnierz polski wkracza na Litwę i Białoruś? Wydawnictwo Straży Kresowej, Warszawa.
Wańkowicz Melchior (1935), Szczenięce lata, wydanie II, Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, Warszawa.
Wańkowicz Melchior (1939), Sztafeta. Książka o polskim pochodzie gospodarczym, Wydawnictwo Biblioteka Polska, Warszawa.
Wańkowicz Melchior (2011), Ziele na kraterze, Wydawnictwo Prószyński, Warszawa
Wańkowicz Melchior, Znowu siejemy w Polsce B, Dział Rękopisów Ossolineum, sygn. 14555/II.
Zbiór Korotyńskich, Archiwum Państwowe w Warszawie, sygn. XI/2657.
Lizenz
Copyright (c) 2025 Urszula Glensk
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Keine Bearbeitungen 4.0 International.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license