Keywords
Polish-Jewish artist
surrealism
stigmatisation
self-esteem
totemism
How to Cite
Abstract
In this article I discuss the phenomenon of the mythology of a Polish-Jewish active artist in the second half of the twentieth century. This is a mythology of “long duration”, because it goes back to the interwar period, surrealism, avant-garde and Warsaw’s Bohemia. The example is provided by prose from Izabela Czajka Stachowicz but also statements of literary critics and journalists of Jan Kott, Krystyna Kolińska, and Ryszard Matuszewski. By means of discussing gender stereotypes and stigmas that the works of Czajka were described with after the war, I try to show the negative aspects of her mythology. In turn, I am looking for a reaction to stigmatization in the form of symbols of objects and animals in her prose.
References
Czajka [Stachowicz Izabela]. Król węży i salamandra. Warszawa: Czytelnik, 1968.
Czajka Stachowicz, Izabela. Dubo…, Dubon…, Dubonnet. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1970.
Czajka Stachowicz, Izabela. Ocalił mnie kowal. Warszawa: W.A.B., 2013.
Czywkin, Elżbieta. Stygmat społeczny. Warszawa: PWN, 2007.
Czywkin Elżbieta, Rusaczyk Marzena, red. „Gorsi inni” – badania. Białystok: Trans Humana, 2008.
Domańska, Ewa. „Sprawiedliwość epistemiczna w humanistyce zaangażowanej”. Teksty Drugie 1 (2017). S. 41-59.
Godzic, Wiesław. Znani z tego, że są znani. Celebryci w kulturze tabloidów. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2007.
Hermans Hubert J.M., Hermans-Jansen Els. Autonarracje. Tworzenie znaczeń w psychoterapii. Przeł. Piotr K. Oleś. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, 2000.
Janion, Maria. „«Prze-pisać» los Ginczanki”. Araszkiewicz, Agata. Wypowiadam wam moje życie. Melancholia Zuzanny Ginczanki. Warszawa: Fundacja OŚKa, 2001. S. 5-10.
Janion, Maria. „Jestem po prostu starą kobietą”. Rozm. przepr. K. Szczuka. OŚKa – Biuletyn. 4/1. 2001/2002. S. 14-17.
Kolińska, Krystyna. Szatańska księżniczka. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1992.
Kott, Jan. „Przedmowa”. Czajka [Stachowicz Izabela]. Ocalił mnie kowal. Warszawa: Czytelnik, 1956. S. 5-7.
Lévi-Strauss, Claude. Totemizm dzisiaj. Przeł. Aniela Steinsberg. Warszawa: KR, 1998.
Mandal, Eugenia. Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2004.
Matuszewski, Ryszard. Alfabet. Wybór z pamięci 90-latka. Warszawa: Iskry, 2004.
Montgomery, Sy. Ptakologia. Przeł. Adam Pluszka. Warszawa: Marginesy, 2018.
Osęka, Andrzej. Mitologie artysty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978.
Sołowianiuk, Paulina. Ta piękna mitomanka. O Izabeli Czajce-Stachowicz. Warszawa: Iskry, 2011.
Spitzer, Manfred. Jak uczy się mózg. Przeł. Małgorzata Guzowska-Dąbrowska. Warszawa: PWN, 2007.
Taborska, Agnieszka. „Wszystko to brzmi jak bajka”. Prassinos, Gisèle. Twarz muśnięta smutkiem. Przeł. Agnieszka Taborska. Warszawa: PIW, 2005.
Tokarska-Bakir, Joanna. Et(n)ologia piętna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005.
Tomczok, Marta. „Czajka (nad)zwyczajna. Perspektywa ekokrytyczna w narracjach o Zagładzie Izabeli Czajki Stachowicz”. Narracje o Zagładzie 3 (2017). S. 103-120.
Umińska, Bożena. Postać z cieniem. Portrety Żydówek w polskiej literaturze od końca XIX wieku do 1939 roku. Warszawa: Sic!, 2001.
Uniłowski, Zbigniew. Wspólny pokój i inne utwory. Oprac. B. Faron. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1976.
Witkiewicz, Ignacy. Pożegnanie jesieni. Kraków: Zielona Sowa, 2010.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license