Recovery – A Disguise of Colonization
PDF (Język Polski)

Keywords

Recovered Territories
postcolonialism
mythology
nation
politics of memory

How to Cite

Dobrowolski, P. (2021). Recovery – A Disguise of Colonization. Porównania, 28(1), 547–568. https://doi.org/10.14746/por.2021.1.25

Abstract

The article refers to Arkadiusz Kalin’s monograph Mit Ziem Odzyskanych w literaturze. Postkolonialny przypadek Ziemi Lubuskiej [The Myth of the Recovered Territories in Literature. The Postcolonial Case of the Lubusz Land] discussing the cultural problems relating to the political myth of the Recovered Territories and the issue of its representation in literary output. These processes are presented (and concealed) in the top-down ideological narrative of the Recovered Territories, with a significant impact on the shaping of social attitudes. The myth of Recovered Territories constituted an official and totalizing narrative, which, however, functioned within numerous variants and local policies. The accents in the ‘re-polonizing’ narrative were distributed quite differently in different regions. The example of the Lubusz Land seems to show the fundamental assumption underlying the idea of the Recovered Territories – a feature of colonization. Taking over the territories on the Lower Warta and the Central Oder rivers – that had little to do with Polishness, even that of the Piast era – required breakneck efforts to disguise the territorial, economic, and social colonization that had already begun at the end of WWII. The issue of cultural colonisation – a process of construction of Polishness of this region that displaces seven hundred years of German history – inevitably comes to the fore. Literature has therefore played an important role in the manufacturing of a regional identity in the spirit of ‘reclamation’. Kalin treats the myth of the Recovered Territories as a colonization project, equipped ideologically long before 1945 in the so-called Western thought. The very name ‘Recovered Territories’ has a pre-war origin. This term was officially used after WWII and until the beginning of the 1950s, but it took root in the social consciousness and was used until the end of the 1980s to describe the evolving political myth of ‘recovery’.

https://doi.org/10.14746/por.2021.1.25
PDF (Język Polski)

References

Anderson Benedict (1997), Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, przeł. Stefan Amsterdamski, Znak, Kraków.

Bakuła Bogusław (2012), Między wygnaniem a kolonizacją. O kilku odmianach polskiej powieści migracyjnej w XX wieku (na skromnym tle porównawczym), w: Narracje migracyjne w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. Hanna Gosk, Universitas, Kraków, s. 161–192.

Beauvois Daniel (1987), Polacy na Ukrainie 1831–1863. Szlachta polska na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie, przeł. Ewa i Krzysztof Rutkowscy, Instytut Literacki, Paryż.

Beauvois Daniel (2005), Trójkąt Ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie 1793–1914, przeł. Krzysztof Rutkowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.

Bhabha Homi (1984), Representation and the Colonial Text: A Critical Exploration of Some Forms of Mimeticism, w: The Theory of Reading, red. Frank Gloversmith,

Harvester, Brighton, s. 93–112.

Cavanagh Clare (2003), Postkolonialna Polska. Biała plama na mapie współczesnej teorii, „Teksty Drugie”, nr 2/3, s. 60–71.

Czarnuch Zbigniew (2010), Niemieckie dziedzictwo kulturowe rejonu ujścia Warty w percepcji polskich osadników. Relacja i refleksje świadka epoki, w: Władza i społeczeństwo wobec niemieckiej spuścizny kulturowej na Ziemi Lubuskiej po II wojnie światowej, red. Bogusław Mykietów, Marceli Tureczek, „Arcanum” Katarzyna Sanocka-Tureczek, Zielona Góra, s. 11–41.

Dobrowolski Piotr (2013), Wykorzenienie i osadzenie. Dramat zmiennych granic w polskim teatrze współczesnym, „Porównania”, nr 13, s. 225–237.

Fertacz Magda (2012), Śmierć Kalibana. Śpiewka ludowa, „Dialog”, nr 3, s. 20–41.

Fiut Aleksander (2003), Polonizacja? Kolonizacja?, „Teksty Drugie”, nr 6, s. 150–156.

Foucault Michel (2002), Porządek dyskursu. Wykład inauguracyjny wygłoszony w Collège de France 2 grudnia 1970, przeł. Michał Kozłowski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.

Gandhi Leela (2008), Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, przeł. Jacek Serwański, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.

Gieba Kamila (2018), Lubuska literatura osadnicza jako narracja założycielska regionu, Universitas, Kraków.

Gosk Hanna (2012), Nie-mieszkańcy, nie-miejsca. Literackie ślady powojennego osadzania się „gdzieś” ludzi „skądś”, w: Narracje migracyjne w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. Hanna Gosk, Universitas, Kraków, s. 193–208.

Herder Johann Gottfried (1987), Myśli o filozofii dziejów, przeł. Jerzy Gałecki, w: tenże, Wybór pism, oprac. Tadeusz Namowicz, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław, s. 489–494.

Hobsbawm Eric (2008), Wprowadzenie. Wynajdywanie tradycji, w: Tradycja wynaleziona, red. Eric Hobsbawm, Terence Ranger, przeł. Mieczysław Godyń, Filip Godyń, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 9–23.

Iwasiów Inga (2012), Hipoteza literatury neo-post-osiedleńczej, w: Narracje migracyjne w literaturze polskiej XX i XXI wieku, red. Hanna Gosk, Universitas, Kraków, s. 209–226.

Kalin Arkadiusz (2019), Mit Ziem Odzyskanych w literaturze. Postkolonialny przypadek Ziemi Lubuskiej, Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża, Gorzów Wielkopolski.

Klaczko Julian (1987), Niemieccy hegemoni. List otwarty do Georga Gervinusa, przeł. Zbigniew Baran, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej”, t. 32, s. 289–331.

Kledzik Emilia (2013), „Necessary fictions” w polskiej prozie po 1989 r., „Porównania”, nr 13, s. 127–142.

Kowalski Marek Arpad (2010), Dyskurs kolonialny w Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwa DiG, Warszawa.

Łahoda Mściwój (1918), Zachodnia granica Polski, Nakładem „Gazety Polskiej”, Moskwa.

Mikołajczak Małgorzata (2011), Tropy topografii. Związki między literaturą i miejscem w twórczości lubuskiej. Rzut oka wstecz i zarys perspektyw badawczych, w: taż, Zbliżenia. Studia i szkice poświęcone literaturze lubuskiej, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.

Prokop-Janiec Eugenia (2011), Przestrzeń, mapa, geografia kultury narodowej, w: Nacjonalizm polski do 1939 roku. Wizje kultury polskiej i europejskiej, red. Krzysztof Stępnik, Monika Gabryś, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 35–46.

Said Edward W. (2005), Orientalizm, przeł. Monika Wyrwas-Wiśniewska, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.

Sienkiewicz Witold, Hryciuk Grzegorz, red. (2008), Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939–1959. Atlas ziem Polski. Polacy, Żydzi, Niemcy, Ukraińcy, Wydawnictwo

Demart, Warszawa.

Szydłowska Joanna (2013), Narracje pojałtańskiego Okcydentu. Literatura polska wobec pogranicza na przykładzie Warmii i Mazur (1945–1989), Wydawnictwo

Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.

Thompson Ewa (2000), Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm, przeł. Anna Sierszulska, Universitas, Kraków.