Słowa kluczowe
teatr japoński
komedia
farsa
commedia dell’arte
teatr włoski
Jak cytować
Abstrakt
Japońska farsa kyōgen kształtowała się w ścisłym związku z teatrem nō i początkowo była formą w dużym stopniu improwizowaną; później teksty sztuk zaczęto ustalać i spisywać w ich pełnym brzmieniu. Artykuł przedstawia język sztuk kyōgen, ich stałe elementy, takie jak przedstawienie się na początku, sposoby reagowania na słowa drugiego aktora, i powtarzające się w wielu tekstach stałe zdania lub frazy. Do XIX wieku teatr japoński rozwijał się bez kontaktu z teatrem europejskim, można jednak dostrzec pewne zbieżności pomiędzy farsą kyōgen a włoską commedia dell’arte, dlatego też formy te zostały skonfrontowane i wyliczone zostały podobieństwa i różnice.
Bibliografia
Gordon Andrew. Nowożytna historia Japoniii. Warszawa: PIW, 2010.
Keene Donald. Seeds in the Heart. Japanese Literature from Earliest Times to the Late Sixteenth Century. New York: Columbia University Press, 1995.
Koyama Hiroshi, red. Kyōgen shū (Zbiór sztuk kyōgen). Tom 1. Tōkyō: Iwanami Shoten, 1960.
Koyama Hiroshi, red. Kyōgen shū (Zbiór sztuk kyōgen). Tom 2. Tōkyō: Iwanami Shoten, 1961. Mutsugorō. Sapporo: Sapporo Terebi Hōsō, 2004.
Nakamura Hajime. Bukkyōgo daijiten (Wielki słownik terminów buddyjskich). Tōkyō: Tōkyō Shoseki, 1987.
Nicoll Allardyce. W świecie Arlekina. Studium o komedii dell’arte. Warszawa: PIW, 1967.
Nihon Koten Bungaku Henshū Iinkai, red. Nihon koten bungaku daijiten (Słownik klasycznej literatury japońskiej). Tom 1. Tōkyō: Iwanami Shoten, 1984.
Omote Akira, red. Zeami, Zenchiku. Tōkyō: Iwanami Shoten, 1974.
Sasano Ken, red. Nō kyōgen. Tom 1. Tōkyō: Iwanami Shoten, 1956.
Surma-Gawłowska Monika, Miszalska Jadwiga. Historia teatru i dramatu włoskiego od XIII do XVIII wieku. Tom 1. Kraków: Universitas, 2008.
Suwa Haruo, Sugai Yukio, red. Kōza Nihon no engeki 3. Chūsei no engeki (Kurs historii teatru japońskiego 3. Teatr średniowieczny). Tōkyō: Benseisha, 1998.
Takada Kazafumi. „Konmedia derrarute to kyōgen – tōzai no warai no kōryū” (Commedia dell’arte i kyōgen – porozumienie poprzez śmiech między Wschodem a Zachodem). Shizuoka Bunka Geijutsu Daigaku Kenkyū Kiyō 1 (2000).
Watanabe Tsunaya, red. Shasekishū (Zbiór piasku i kamyków). Tōkyō: Iwanami Shoten, 1966.
Żeromska Estera. Japoński teatr klasyczny. Korzenie i metamorfozy. T. 1 – Nō, kyōgen. Warszawa: Trio, 2010.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license