Słowa kluczowe
Bieszczady
pogranicza
geopoetyka
poetyckie utraty i nostalgia
Jak cytować
Abstrakt
Głównym tematem twórczości Janusza Szubera są związki z Ziemią Sanocką, będącą onegdaj tyglem kultury polskiej, żydowskiej, rusińskiej, w mniejszej części – niemieckiej i włoskiej. Poeta występuje w roli „archiwariusza zabitego miasteczka”, tropi ślady przeszłości (głównie literackiej), przypomina dawne obyczaje ludowe i leksykę, kontempluje ikony, pisze o synkretyzmie religijnym i „świętych obcowaniu”. Choroba uniemożliwiła mu wędrówki po Bieszczadach. W wierszach przywołuje je z pamięci, posiłkuje się literaturą i mapami. Osobnym wątkiem, wartym jednak wspomnienia, jest towarzyszenie Ryszardowi Schrammowi w nostalgicznej „prywatnej podróży pamięci”. Szubera i Schramma połączyła tęsknota za Ziemią, którą uznali za swoją. Kluczem interpretacyjnym do ich tekstów może być geopoetyka i nostalgia.
Bibliografia
Szuber Janusz, Mojość. Sanok, Oficyna Wydawnicza MBP 2005, s. 16.
Szuber Janusz, Powiedzieć. Cokolwiek. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2011, s. 80.
Szuber Janusz, Apokryfy i epitafia sanockie. Sanok 1995.
Szuber Janusz, Srebrnopióre ogrody. Sanok 1996.
Szuber Janusz, O chłopcu mieszającym powidła. Wiersze wybrane 1968–1997. Kraków, Znak 1999.
Szuber Janusz, Lekcja Tejrezjasza i inne wiersza wybrane. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2003.
Szuber Janusz, Tam, gdzie niedźwiedzie piwo warzą. Olszanica, Bosz 2004.
Szuber Janusz, Czerteż. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2006.
Sulikowski Andrzej, Epos sanocki Janusza Szubera. Szczecin 2010, s. 27.
Szuber Janusz, Jest, jak jest. Rozm. K. Kubisiowska. „Tygodnik Powszechny” 2008, nr 15 (z 13.04), s. 25.
Cieślak-Sokołowski Tomasz, „Mój wszechświat uczyniony”. O poezji Janusza Szuber. Kraków, Universitas 2004.
Mączka Jacek, Powidła dla Tejrezjasza. Kraków, Księgarnia Akademicka 2008.
Poeta czułej pamięci. Studia i szkice o twórczości Janusza Szubera. Red. J. Pasterska, M. Rabizo-Birek. Rzeszów, Biblioteka "Frazy" 2008.
Marszałek Magdalena, Sasse Sylvia, Geopoetiken, w: Geopoetiken. Geographische Entwürfe in den mittel- und osteuropäischen Literaturen. Red. M. Marszałek, S. Sasse. Berlin 2010, s. 14.
Rybicka Elżbieta, Zwrot topograficzny w badaniach literackich. Od poetyki przestrzeni do polityki miejsca, w: Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje. Red. T. Walas, R. Nycz. Kraków, Universitas 2012, s. 311–340.
Szuber Janusz, Syn rewolucji czy strażnik pamięci, w: Archiwariusz zabitego Miasteczka. Rzecz o Kalmanie Segalu. Red. T. Chomiszczak. Sanok 2008, s. 9–14.
Róża tożsamości, Rozmowa z Januszem Szuberem. Rozm. przepr. K. Lenkowska. „Zeszyty Literackie” 2004, nr 3, s. 184.
Schramm Ryszard Wiktor, Prywatna podróż pamięci. Olszanica, Bosz 2003, s. 5.
Okupnik Małgorzata, Syndrom strąconego gniazda. Losy rodzin we wspomnieniach polskiej inteligencji, w: Ku antropologii rodziny. Red. L. Rożek. Częstochowa 2009, s. 225–243.
Weil Simone, Zakorzenienie i inne fragmenty. Wybór pism. Przeł. A. Wielowieyski. Kraków, Znak 1961, s. 194.
Słodki smak prowincji. Rozmowa z poetą Januszem Szuberem. Rozm. przepr. J. Gołda. „Gazeta Wyborcza. Gazeta w Rzeszowie” 1996, nr 21 (z 26.10), s. 4.
Huelle Paweł, Mercedes-Benz. Kraków, Znak 2002, s. 61.
Szczepan-Wojnarska Anna, Wybaczyć Bogu. Hiob w literaturze podejmującej tematykę II wojny światowej. Kraków, Universitas 2008, s. 11–12.
Ricoeur Paul, O sobie samym jako innym. Przeł. B. Chełstowski. Warszawa, PWN 2005.
Przymuszała Beata, Szukanie dotyku. Problematyka ciała w polskiej poezji współczesnej. Kraków 2006, s. 155–158.
Dębska Urszula, Gobelin narracyjny. Narracje w kontekście niepełnosprawności, w: Psychologia małych i wielkich narracji. Red. M. Straś-Romanowska, B. Bartosz, M. Żurko. Warszawa, PWN 2010, s. 257–275.
Głowiński Michał, Fabuły przerwane. Małe szkice 1998–2007. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2008, s. 150.
Szuber Janusz, Miejsca przeznaczone, miejsca wybrane. „Plus-Minus. Dodatek do Rzeczpospolitej” 2001, nr 20, s. D4.
Szuber Janusz, Pankowski, czyli plebejskość nobilitowana. „Plus-Minus. Dodatek do „Rzeczpospolitej” 2000, nr 41, s. D2.
Burghardt Andrzej, Kresowe ojczyzny Janusza Szubera i Mariana Pankowskiego, „Góry – literatura – kultura”. T. 3. Red. J. Kolbuszewski. Wrocław 1998, s. 135–136.
Machno Wasyl, Łemkowie, w: idem, Wędrowcy. Przeł. A. Nowak, R. Rusnak, B. Zadura. Poznań, Bonami 2003, s. 15.
Weretiuk Oksana, Kategoria pogranicza i jej galicyjskie kody, w: Pogranicze kulturowe (odrębność – wymiana – przenikanie – dialog). Studia i szkice. Red. O. Weretiuk, J. Wolski, G. Jaśkiewicz. Rzeszów, Wydawnictwo UR 2009, s. 14–23.
Harasymowicz Jerzy, Ruiny cerkwi. Żernice II, w: idem, Bieszczady. Olszanica, Bosz 2003, s. 24–25.
Różycka-Klejnowska Janina, Klejnowski-Różycki Dariusz, Studium ikony. Zabrze 2011, s. 364–367.
Mytych Beata, Poetyka i łowy. O idei dawnego polowania w literaturze polskiej XIX wieku. Katowice, Wydawnictwo US 2004, s. 109.
Kozłowski Wiktor, Pierwsze początki terminologii łowieckiej. Wrocław, Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciól Polonistyki Wrocławskiej 1996, s. 30.
Köstlin Konrad, Eine Ästhetik des Verlusts, w: Zur Ästhetik des Verlusts: Bilder von Heimat, Flucht und Vertreibung. Red. E. Fendl. Münster 2010, s. 7–23.
Adamiak Elżbieta, Communio sanctorum. Zarys ekumenicznie zorientowanej dogmatycznej teologii świętych obcowania. Poznań 2011, s. 54–57.
Encyklika Ut unum sint Ojca Świętego Jana Pawła II o działalności ekumenicznej. Poznań 2002, par. 84, s. 95.
Przybył Elżbieta, Prawosławie. Kraków, Znak 2006, s. 204–205.
Bułgakow Sergiusz, Prawosławie. Zarys nauki Kościoła prawosławnego. Przeł. ks. H. Paprocki. Warszawa 1992, s. 101–114.
Szuber Janusz, Lesko, zamek Kmitów. Rozm. przepr. H. Zaworska. „Literatura” 1997, nr 12, s. 19.
Szuber Janusz, Kontusze i Makbet.„Plus-Minus”. Dodatek do „Rzeczypospolitej” 2001, nr 29, s. D4.
Szuber Janusz, Kiedy teraz w drodze (spotkania z Ryszardem Schrammem), w: Nie lubię chodzić po cudzych śladach. O życiu i dziełach Ryszarda Wiktora Schramma. Red. M. Okupnik. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 2009, s. 209.
Szczukin Wasilij, Mit szlacheckiego gniazda. Studium geokulturologiczne o klasycznej literaturze rosyjskiej. Przeł. B. Żyłko. Kraków, Dedalus 2006, s. 13.
Szuber Janusz, Niosąc w sobie poprzednie sezony, w: A. i W. Bilińscy, Bieszczady. Olszanica, Bosz 2007, s. 5.
Schramm Wiktor, Lasy i zwierzyna Gór Sanockich. Olszanica, Bosz 2004, s. 17.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license