Po(st)graniczne narracje miejskie. Literackie re-konstrukcje żydowskiego Szczecina
PDF
EPUB
MOBI

Słowa kluczowe

stosunki polsko-żydowskie
badania regionalne
historiografia polska
Holokaust

Jak cytować

Wolski, P. (2012). Po(st)graniczne narracje miejskie. Literackie re-konstrukcje żydowskiego Szczecina. Porównania, 11, 291–300. https://doi.org/10.14746/p.2012.11.11230

Abstrakt

Żydowska tożsamość powojennego Szczecina rysuje się w sposób charakterystyczny dla obrazu żydowskiej społeczności w całej Polsce: jest naznaczona piętnem nie-obecności. Ta nieobecność przedstawia się jednak w sposób ciekawszy i bardziej złożony, niż mogłoby to wynikać z tej nieco zbanalizowanej obserwacji o traumatycznej pustce. Żydowski Szczecin w powojennej literaturze funkcjonuje na zasadzie znaczącego, signifiant żydowskiego miasta, opierającego się na znacznikach zaczerpniętych z innych miejskich struktur – Warszawy, Kielc itd. Niniejszy artykuł omawia przejściowość literackiego Szczecina, jego ulotną tożsamość wyłaniającą się z prozy Anny Frajlich, Ingi Iwasiów, Alana Sasinowskiego, szczególnie zaś z fragmentu tekstu Taube Kron, która opisując powojenny Szczecin wyraźnie odwołuje się do innych miejsc pamięci: warszawskiego getta, pogromowych Kielc, żydowskiego Lwowa. W artykule postawiona zostaje teza, że „podwójna nieobecność” (tożsamości żydowskiej i miejskiej) jest wprawdzie emblematyczna dla powojennej tożsamości żydowskiej w literaturze, ale w przypadku Szczecina opisywanego w tekstach literackich można o niej mówić jako o bardzo charakterystycznej cesze „miasta po(st)granicznego”, stanowiącego miejsce wyłączone, na które składa się wyparta pamięć obecności żydowskiej i niemieckiej oraz nigdy w pełni nie przyswojona tożsamość polska.

https://doi.org/10.14746/p.2012.11.11230
PDF
EPUB
MOBI

Bibliografia

Rybicka Elżbieta, Modernizowanie miasta Zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej. Kraków, Universitas 2003, s. 320.

Rybicka Elżbieta, Zwrot topograficzny w badaniach literackich, w: Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje. Red. T. Walas, R. Nycz. Kraków, Universitas 2012, s. 337.

Iwasiów Inga, Ku słońcu . Warszawa, Swiat książki 2010, s. 221.

Kuźma Erazm, Mit Orientu i kultury Zachodu w literaturze XIX i XX wieku. Szczecin 1980.

Wuttke Britta, Homunculus z tryptyku . Przedm. Witold Nawrocki. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie 1980.

bell hooks, Margines jako miejsce radykalnego otwarcia . Przeł. E. Domańska. „Literatura na Świecie” 2008, nr 1–2.

Franck Julia, Die Mittagsfrau. Frankfurt am Main 2007.

Janicka Elżbieta, Festung Warschau. Raport z oblężonego miasta. Warszawa, Krytyka Polityczna 2011.

Panas Władysław, Pismo i rana. Szkice o problematyce żydowskiej w literaturze polskiej. Lublin, Dabar 1997.

Frajlich Anna, Mój Szczecin? „Pogranicza” 2003, nr 4, s. 31.

Kron Taube, Droga do domu (fragment większej całości). „Pogranicza” 2003, nr 4.

Gross Jan Tomasz, Strach. Antysemityzm w Polsce tuż po wojnie. Historia moralnej zapaści . Kraków, Znak 2008.

Ostachowicz Igor, Noc żywych Żydów . Warszawa, W.A.B. 2012.

Friedberg Anne, „...wi ę c jestem”. Kupujący-widz i przeistoczenie poprzez zakupy. Przeł. B. Brzozowska, w: Miasto w sztuce – sztuka miasta . Red. E. Rewers. Kraków, Universitas 2010.

Kołodziejczyk Dorota, Trawersem przez glob: studia postkolonialne i teoria globalizacji . „Er(r)go” 2004, nr 1, s. 21.