Poezja przypisów. Czesława Miłosza „Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada”
PDF
EPUB
MOBI

Słowa kluczowe

historia literatury polskiej
historia literatury litewskiej
tradycja Wielkiego Księstwa litewskiego
dyskurs genealogiczny
krajowość
sylwiczność
przypis

Jak cytować

Okulicz-Kozaryn, R. (2012). Poezja przypisów. Czesława Miłosza „Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada”. Porównania, 10, 141–146. https://doi.org/10.14746/p.2012.10.11261

Abstrakt

Poemat Cz. Miłosza Gdzie słońce wschodzi i kędy zapada uznawany jest za summę twórczości poety. R. Okulicz-Kozaryn w artykule zatytułowanym Poezja przypisów dowodzi, że ta skądinąd trafna opinia ma podstawy raczej intuicyjne niż interpretacyjne, brak bowiem pełnej kontekstowej interpretacji, szczegółowej analizy, a nawet próby linearnej lektury poematu, który nie doczekał się dotąd krytycznego, komentowanego wydania. Tymczasem im uważniej próbuje się odczytywać znaczenia, tym więcej trudności sprawia jego rozumienie, choćby z tego powodu, że autor wplótł w swój utwór fragmenty po litewsku i staro-białorusku. Umyślnie pozostawiając część przytoczeń bez tłumaczenia – jako swego rodzaju naddatek liryczny – Miłosz cytuje też pisarzy polsko-litewskich i wprowadza do poematu wiadomości o tych twórcach, uważanych w Polsce za pomniejszych, a najczęściej w ogóle nie znanych. Ponadto dołącza różne objaśnienia na temat litewskiej krainy historycznej – Laudy. W ten sposób „PRZYPISY” – słowo to zostało wyróżnione przez autora wersalikami – otrzymują wartość poetycką i znaczenie elementu konstrukcyjnego dzieła. Miłosz adaptuje staropolską formę silva rerum, a jednocześnie, przywołując bezpośrednio Mickiewiczowską Grażynę, korzysta z tradycji romantycznej powieści poetyckiej, której istotny składnik stanowiły przypisy.

https://doi.org/10.14746/p.2012.10.11261
PDF
EPUB
MOBI

Bibliografia

Miłosz Czesław, Wstęp, w: Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada. Gdańsk 2004, s. 7.

Gorczyńska Renata, Portrety paryskie. Kraków, Wydawnictwo Literackie 1999, s. 238.

Miłosz Czesław, Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada. Wiersze. T. 2. Kraków 1885, s. 248.

Czesława Miłosza autoportret przekorny. Rozmowy przeprowadził A. Fiut. Kraków, Wydawnictwo Literackie 1994, s. 74.

Fiut Aleksander, Wielkie Księstwo Litewskie: między utopią a nostalgią, w: T. Bujnicki, K. Stępnik (red.), Ostatni obywatele Wielkiego Księstwa Litewskiego. Lublin 2005, s. 11.

Cat-Mackiewicz Stanisław, Cztery znaczenia słowa Litwin, w: Dom Radziwiłłów. Warszawa 1990.

Miłosz Czesław, Wiersze. T. 2. Kraków, Wydawnictwo Literackie1985, s. 142.

Miłosz Czesław, Abecadło Miłosza. Kraków, Wydawnictwo Literackie 1997, s. 204.

Nycz Ryszard, Sylwy współczesne. Problem konstrukcji tekstu. Kraków 1996, s. 58–84.

Banowska Lidia, Miłosz i Mickiewicz. Poezja wobec tradycji. Poznań 2005, s. 181 i in.

Górski Konrad, Uwagi o „Grażynie”, w: Z historii i teorii literatury. Wrocław 1959.