Słowa kluczowe
ekokrytyka
fokalizacja zwierzęca
wielkie wymieranie zwierząt
Insect Studies
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przedstawiono ekokrytyczną interpretację współczesnej wykładni przypowieści o potopie w powieści Juliana Barnesa Historia świata w dziesięciu i pół rozdziałach. Przedmiotem rozważań staje się Pasażer na gapę, pierwszy rozdział tego utworu, w którym wydarzenia na arce prezentowane są z perspektywy zwierzęcego bohatera. To prowokuje do rozważań poświęconych takim sposobom budowania
narracji, w których przełamane zostaje antropocentryczne uwikłanie języka. Jednym z kluczowych wątków artykułu staje się zaczerpnięta z Animal Studies problematyka dysponowania przez człowieka pojęciem „zwierzęcości” i strategie kategoryzowania świata natury. Ważnym kontekstem dla interpretacji przekształceń motywu arki jest również problematyka ekocydu i wymierania zwierząt, która pozwala osadzić wątek biblijny w perspektywie krytyki środowiskowej.
Bibliografia
Agamben Giorgio (2008), Homo Sacer. Suwerenna władza i nagie życie, przeł. Mateusz Salwa, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Armstrong Philip (2008), What Animals Mean in the Fiction of Modernity, Routledge, New York.
Baratay Éric (2014), Zwierzęcy punkt widzenia: inna wersja historii, przeł. Paulina Tarasewicz, Wydawnictwo w Podwórku, Gdańsk.
Barcz Anna (2015), Wprowadzenie do zookrytyki (teorii zwierzęcych narracji), „Białostockie Studia Literaturoznawcze”, nr 6, s. 143–159.
Barnes Julian (1994), Historia świata w dziesięciu i pół rozdziałach, przeł. Tomasz Bieroń, Edytor, Katowice.
Berger John (1999), O patrzeniu, przeł. Sławomir Sikora, Fundacja Aletheia, Warszawa.
DeMello Margo (2012), Animals and Society. An Introduction to Human-Animal Studies, Columbia University Press, New York.
Derrida Jacques (2008), The Animal That Therefore I Am, przeł. David Wills, Fordham University Press, New York.
Domańska Ewa (2006), Historie niekonwencjonalne. Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Domańska Ewa (2017), Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, PWN, Warszawa.
Findley Timothy (1985), Not Wanted on a Voyage, Peguin, Toronto.
Grosz Elizabeth (2011), becoming undone. Darwinian Reflections on Life, Politics, and Art, Duke University Press, London.
Huggan Graham, Tiffin Helen, red. (2015), Postcolonial Ecocriticism. Literature, Animals, Environment, Routledge, New York.
Kolbert Elizabeth (2016), Szóste wymieranie. Historia nienaturalna, przeł. Piotr Grzegorzewski, Tatiana Grzegorzewska, Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa.
Krzykawski Michał (2016), Nagie życie zwierząt: o wartości użytkowej Giorgio Agambena, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”, nr 1, https://tinyurl.com/1moq2q50 [dostęp: 15.01.2021].
Lacey Troy, Were Insects on the Arc?, https://tinyurl.com/dqrtbc96 [dostęp: 10.01.2021].
Nawarecki Aleksander (2015), Zoofilologia pod auspicjami augurów, w: Zwierzęta i ich ludzie. Zmierzch antropocentrycznego paradygmatu, red. Anna Barcz, Dorota Łagodzka, Wydawnictwo IBL, Warszawa, s. 149–169.
Nelles William (2001), Beyond the Bird’s Eye: Animal Focalization, “Narrative”, nr 2, s. 188–194.
Oliver Kelly (2009), Animal Lessons. How They Teach Us to Be Human, Columbia University Press, New York.
Rembowska-Płuciennik Magdalena (2006), W cudzej skórze. Fokalizacja zmysłowa a literackie reprezentacje doświadczeń sensualnych, „Ruch Literacki”, z. 6, s. 51–67.
Ubertowska Aleksandra (2020), Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geotraumą, Wydawnictwo IBL, Warszawa.
Żółkoś Monika (2015), Mikro-formy i makro-lęki. Owady jako wyzwanie dla „Animal Studies”, w: Zwierzęta i ich ludzie. Zmierzch antropocentrycznego paradygmatu, red. Anna Barcz, Dorota Łagodzka, Wydawnictwo IBL, Warszawa, s. 34–45.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license