Аннотация
Jedną z uderzających cech obrazów filmowych Wojciecha Smarzowskiego jest groza i niesamowitość ukazywanych w nich zdarzeń oraz sytuacji. Nastrój budowany przez reżysera zdaje się wykraczać poza efekt przewidziany konwencją thrillera i mieć inne niż w klasycznym kinie grozy podłoże. Poszukując odpowiedzi na pytanie o przyczyny strachu, z jakim konfrontowany jest widz tak różnych od siebie filmów, jak Wesele, Dom zły, Róża i Drogówka, autor artykułu podejmuje próbę teoretyzacji zagadnienia postkolonialnego strachu. Stawia tezę, iż ewokowana w filmach Smarzowskiego emocja stanowi medium artykulacji postkolonialnej traumy pamięci społeczeństwa, które boryka się ze swoją kolonialną przeszłością i postkolonialną teraźniejszością. Artykułując tę traumę, reżyser przeprowadza swoistą pracę pamięci w „strefie przejścia” (słowami B. Budena).
Библиографические ссылки
[Donia Agata]. Dom zły – Daremne starania porucznika Mroza. Web. <http://www.ofilmie.pl/recenzje/dom-zly>
, Patologia normą? Web. <http://www.filmweb.pl/user/Macabre/reviews/Patologia+norma-12578>
Abu-Lughod Lila, Lutz, Catherine A. „Introduction: Emotion Discourse and the Politics of Everyday Life”. W: Language and the Politics of Emotion. Red. L. Abu-Lughod, C.A. Lutz. Cambridge: Cambridge University Press, 1990. S. 1–22.
Altheide David L. Creating Fear: News and the Construction of Crisis. New York: Aldine de Gruyter, 2002.
Arystoteles. Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka. Przeł. i oprac. H. Podbielski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
Bakuła Bogusław. „Transformacja kultury i literatury polskiej na tle zmian w kulturze Europy Środkowej i Wschodniej po roku 1989”. W: Transformacja w kulturze i literaturze polskiej 1989–2004. Red. B. Bakuła. Poznań: Bonami 2007.
Bauman Zygmunt. Płynny lęk. Przeł. J. Margański. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2008.
Bilikiewicz Anna. Psychiatria dla studentów medycyny. Warszawa: PZWL, 1998.
Bourke Joanna. „Fear and Anxiety: Writing about Emotion in Modern History”. Workshop Journal (55) 2003. S. 111–133.
Buden Boris. Strefa przejścia: o końcu postkomunizmu. Przeł. M. Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2013.
Chomsky Noam. „The Culture of Fear”. W: Giraldo, Javier. Colombia: The Genocidal Democracy. Monroe: Common Courage Press, 1996. S. 7–16.
Chomsky Noam. „The Manipulation of Fear”. Tehelka. Web. http://www.chomsky.info/articles/
Misiak Anna. „Our own courtyard: Post-traumatic Polish cinema”. New Cinemas: Journal of Contemporary Film 7, 3 (2009). S. 237–256.
Morstin Agnieszka. „Mocne filmy i głębokie kompleksy: „Róża” Wojtka Smarzowskiego wobec „Jak być kochaną” Wojciecha J. Hasa”. Kwartalnik Filmowy 77/78 (2012). S. 201–210.
Mulvey Laura. „Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne”. Przeł. J. Mach. W: Panorama współczesnej myśli filmowej. Red. A. Helman. Kraków: Universitas, 1992. S. 95–107.
Oates Joyce Carol. „The Aesthetics of Fear”. Salmagundi 120 (1998). S. 176–185.
Polus Andrzej „Postkolonializm i neokolonializm. Problemy definicyjne”. Working Papers PCSA [Polskie Centrum Studiów Afrykanistycznych] 4 (2010).
Web. http://files.africanstudies.webnode. com/200000125-e99f9ea998/Postkolonializm_i_neokolonializm.pdf.
Przepiórka Michał. „Świat zły, czyli kino Wojciecha Smarzowskiego”. Kino 2 (2012). S. 18–21.
Reykowski Janusz. Eksperymentalna psychologia emocji. Warszawa: Książka i Wiedza, 1974.
Sawicki Stefan. „Czym jest poezja?” W: Wartość – sacrum – Norwid. Studia i szkice aksjologicznoliterackie. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1994. S. 7–17.
Shweder Richard A. „ >>Nie jesteś chory, tylko się zakochałeś<< – emocja jako system interpretacji”. W: Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. Red. P. Ekman, J.R. Davidson. Przeł. B. Wojciszka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 1998. S. 36–45.
Skórczewski Dariusz. Teoria – literatura – dyskurs. Pejzaż postkolonialny. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2013.
Sosnowski Jerzy. „Nihilizmu dzieje najnowsze”. Więź 1 (2012). S. 5–12.
Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne. Przeł. A. Sadza. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004.
Wywiad z Wojciechem Smarzowskim. Web. Kocham kino. <http://www.tvp.pl/filmoteka/cykle-filmowe/kocham-kino/dodatki/wywiad-z-wojciechem-smarzowskim/10141918>
Zabużko Oksana. Muzeum porzuconych sekretów. Przeł. K. Kotyńska. Warszawa: W.A.B., 2012.
Cubitt Geoffrey. „Introduction”. W: Imagining Nations. Red. G. Cubitt. Manchester: Manchester University Press, 1998. S. 1–20.
Delumeau Jean. Strach w kulturze Zachodu: XIV–XVIII w. Oblężony gród. Przeł. A. Szymanowski. Warszawa: Volumen Oficyna Wydawnicza, 1986.
Fanon Frantz, Wyklęty lud ziemi. Przeł. H. Tygielska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985.
Fisher Philip. The Vehement Passions. Princeton: Princeton University Press, 2002.
Geertz Clifford. Interpretacja kultur. Wybrane eseje. Przeł. M. Piechaczek. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2005.
Heidegger Martin. Bycie i czas. Przeł. B. Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005.
Hirsch Marianne. „Pokolenie postpamięci”. Przeł. M. Borowski, M. Sugiera. Didaskalia (18) 2011.
Hirsch Marianne. „The Generation of Postmemory”. Poetics Today 29, 1 (2008). S. 103–128.
Ingarden Roman. O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury. Przeł. M. Turowicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1988.
Kałużyński Wojtek. Urodziłem się w domu złym. Dziennik 27 listopada 2009.
Kłopotowski Krzysztof. A to Polska właśnie?Web. http://klopotowski.salon24.pl/144025,a-to-polskawlasnie
Kochan Jerzy. „Orientalizacja i studia neokolonialne po polsku”. Nowa Krytyka 26–27 (2010). S. 195–214.
Kołodyński Andrzej. „Dom zły”. Kino 11 (2009). S. 74.
Marody Mirosława. Sens teoretyczny a sens empiryczny pojęcia postawy. Analiza metodologiczna zasad doboru wskaźników w badaniach nad postawami. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1976.
Лицензия
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license