Wizualizacja litanii w poezji konkretnej: Gomringer, Jandl, Bocian
PDF (Język Polski)

Ключевые слова

litania
poezja konkretna
przekład intersemiotyczny
synkretyzm sztuk
czasoprzestrzeń

Как цитировать

Sadowski, W. (2021). Wizualizacja litanii w poezji konkretnej: Gomringer, Jandl, Bocian. Porównania, 28(1), 141–161. https://doi.org/10.14746/por.2021.1.7

Аннотация

W artykule przywołane zostają dzieła poezji konkretnej w języku polskim i niemieckim, które spełniają jednocześnie dwa kryteria: 1) łączą sztukę słowa i sztukę obrazu oraz 2) ze względu na sposób operowania powtarzalnością dają się rozpatrywać jako litanie. Pada pytanie, czy w tych utworach respektowana jest ta sama wizja czasoprzestrzeni, jaka obowiązywała w litaniach średniowiecznych. Analiza relacji intersemiotycznych między językowym i wizualnym aspektem badanych dzieł wskazuje na zasadniczą różnicę między polską i niemieckojęzyczną poezją konkretną w zakresie dostępu do gatunkowego obrazu świata litanii.

https://doi.org/10.14746/por.2021.1.7
PDF (Język Polski)

Библиографические ссылки

Benveniste Émile (1977), Semiologia języka, przeł. Krystyna Falicka, w: tenże, Znak, styl, konwencja, wyb. Michał Głowiński, Czytelnik, Warszawa, s. 11–42.

Bohn Willard (2011), Reading Visual Poetry, Fairleigh Dickinson University Press, Lanham.

Bernstein Nils (2011), “kennen sie mich herren / meine damen und herren“: Phraseologismen in Moderner Lyrik am Beispiel von Ernst Jandl und Nicanor Parra, Königshausen & Neumann, Würzburg.

Bocian Marianna (1979), Odejście Kaina, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.

Dawidek-Gryglicka Małgorzata (2012), Historia tekstu wizualnego. Polska po 1967 roku, korporacja Ha!art, Kraków–Wrocław.

Gellner Christoph (2009), „das tier mensch das tier tier der schöpfer beider sei gelobt“: Ernst Jandls radikale religiöse Lyrik, w: Religion und Gegenwartsliteratur: Spielarten einer Liaison, red. Albrecht Grözinger, Andreas Mauz, Adrian Portmann, Königshausen & Neumann, Würzburg, s. 105–117.

Gomringer Eugen (1975), jede sieht es sanders…, karta noworoczna dla przyjaciół, NOWEA, Düsseldorf.

Gomringer Eugen (1977), konstellationen – ideaogramme – stundenbuch, Philipp Reclam jun., Stuttgart.

Higgins Dick (1987), Pattern Poetry: Guide to an Unknown Literature, State University of New York Press, New York.

Jandl Ernst (1997), poetische werke, t. 1–10, red. Klaus Siblewski, Luchterhand, München.

Jandl Ernst (1979), Die poetische Syntax in den Gedichten von Friederike Mayröcker, „Modern Austrian Literature”, t. 12, nr 3/4, s. 237–265.

Jandl Ernst (2008), Ottos Mops hopst, il. Erhard Dietl, cbj, München.

Kremer Aleksandra (2015), Przypadki poezji konkretnej, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.

Sadowski Witold (2018), Europejski wiersz litanijny. W innej czasoprzestrzeni, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Sadowski Witold (2011), Litania i poezja. Na materiale literatury polskiej od XI do XXI wieku, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Sadowski Witold (2016), Wiersz litanijny w przekładzie na obraz, w: Ikonoklazm i ikonofilia: Między historią a współczesnością, red. Agata Stankowska, Marcin Telicki, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań, s. 61–72.

Sadowski Witold, Kowalska Magdalena, Kubas Magdalena Maria (2020), Studies on Litanies in the Past and Present, w: The Litany in Arts and Cultures, red. Witold Sadowski, Francesco Marsciani, Brepols Publishers, Turnhout, s. 1–24.

Schwens-Harrant Brigitte (2015), Literatur als Litanei, w: Religion und Literatur im 20. und 21. Jahrhundert: Motive, Sprechweisen, Medien, red. Tim Lörke, Robert Walter-Jochum, V&R unipress, Göttingen, s. 353–366.

Sławek Tadeusz (1989), Między literami. Szkice o poezji konkretnej, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.

Sławek Tadeusz (2007), Przed-teo, za-logia. Stanisława Dróżdża teologia przyimków, „Anthropos”, nr 8–9, https://tinyurl.com/58u5y9u4 [dostęp: 01.09.2020].

Toury Gideon (1986), Translation: A Cultural-Semiotic Perspective, w: Encyclopedic Dictionary of Semiotics, t. 2, red. Thomas A. Sebeok, Mouton de Gruyter, Berlin, s. 1111–1124.

Wiesiołowski Aleksandr (1913), Tri glawy iz istoriczeskoj poetiki, w: tenże, Sobranie soczinienij, t. 1, Tipografija Imperatorskoj Akademii Nauk, Sankt-Petersburg, s. 226–481.