“Everyone Knows What Wańkowicz Is Like.” What Did Czesław Miłosz, Jerzy Giedroyc and Others Know?
Journal cover Porównania, volume 37, no. 1, year 2025
PDF (Język Polski)

Keywords

Melchior Wańkowicz
Czesław Miłosz
Jerzy Giedroyc
Aleksander Janta-Połczyński
Andrzej Bobkowski
Maria Dąbrowska

How to Cite

Szczęsna, J. (2025). “Everyone Knows What Wańkowicz Is Like.” What Did Czesław Miłosz, Jerzy Giedroyc and Others Know?. Porównania, 37(1), 201–214. https://doi.org/10.14746/por.2025.1.13

Abstract

In Czesław Miłosz's The History of Polish Literature, the name of Melchior Wańkowicz is left unsaid. What were the reasons behind this omission? How did Miłosz himself comment on it, and how - Jerzy Giedroyc? What was hiding behind the concise "We know what Wańkowicz is like"? What did Miłosz and Giedroyc really know?

The history of Wańkowicz and Giedroyc's acquaintance is reconstructed here in the context of their correspondence and Giedroyc's autobiography.  The text answers the question why at the beginning of Kultura (Culture) Wańkowicz was one of its closest collaborators and why, after the success of Klub Trzeciego Miejsca (The Third Place Club), Kultura practically lost interest in him.

The second important thread is the correspondence with Miłosz initialized by Wańkowicz in 1951. How did they perceive the emigration experience? How did they view the post-war choices? How did they differ?

The third perspective taken here is Wańkowicz as told by Maria Dąbrowska in Dzienniki (Journals). How did an emigrant returning to his country impress Dąbrowska?

https://doi.org/10.14746/por.2025.1.13
PDF (Język Polski)

References

Dąbrowska Maria (1988a), Dzienniki, t. 2: 1933–1945, wybór, wstęp i przypisy Tadeusz Drewnowski, Czytelnik, Warszawa.

Dąbrowska Maria (1988b), Dzienniki, t. 4: 1951–1957, wybór, wstęp i przypisy Tadeusz Drewnowski, Czytelnik, Warszawa.

Dąbrowska Maria (1988c), Dzienniki, t. 5: 1958–1965, wybór, wstęp i przypisy Tadeusz Drewnowski, Czytelnik, Warszawa.

Giedroyc Jerzy (1994), Autobiografia na cztery ręce, oprac. Krzysztof Pomian, Czytelnik, Warszawa.

Giedroyc Jerzy (2000), Melchior Wańkowicz, w: Jerzy Giedroyc, Melchior Wańkowicz, Listy 1945–1963, wybór i wstęp Aleksandra Ziółkowska-Boehm, przypisy Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Jacek Krawczyk, Czytelnik, Warszawa, s. 11–12.

Giedroyc Jerzy, Bobkowski Andrzej (1997), Listy 1946–1961, wybór, oprac. i wstęp Jan Zieliński, Czytelnik, Warszawa.

Giedroyc Jerzy, Janta-Połczyński Aleksander (2009), Korespondencja 1947–1974, oprac. Paweł Kądziela, Biblioteka Narodowa, Warszawa.

Giedroyc Jerzy, Miłosz Czesław (2008), Listy 1952–1963, oprac. Marek Kornat, Czytelnik, Warszawa.

Giedroyc Jerzy, Miłosz Czesław (2011), Listy 1964–1972, oprac. Marek Kornat, Czytelnik, Warszawa.

Giedroyc Jerzy, Wańkowicz Melchior (2000), Listy 1945–1963, wybór i wstęp Aleksandra Ziółkowska-Boehm, przypisy Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Jacek Krawczyk, Czytelnik, Warszawa.

Wańkowicz Melchior, Miłosz Czesław (1981), Wańkowicz i Miłosz w świetle korespondencji (1981), podała do druku Aleksandra Ziółkowska, „Twórczość”, nr 10, s. 91–123.

Drewnowski Tadeusz (1997), Próba scalenia. Obiegi – wzorce – style, PWN, Warszawa.

Franaszek Andrzej (2011), Miłosz. Biografia, Znak, Kraków.

Korek Janusz (2009), Giedroyc, Wańkowicz i „Trzecie Miejsce”, czyli rozprawa z polskim romantyzmem politycznym, w: Jerzy Giedroyc. Kultura, polityka, wiek XX. Debaty i rozprawy, red. Andrzej Mencwel i in., Wydawnictwo UW, Warszawa, s. 331–340.

Kornat Marek (2011), Między literaturą a polityką. Korespondencja Jerzego Giedroycia z Czesławem Miłoszem (1952–2000), w: Jerzy Giedroyc, Czesław Miłosz, Listy 1964–1972, oprac. Marek Kornat, Czytelnik, Warszawa.

Zieliński Jan (2012), Szkatułki Newerlego, W.A.B., Warszawa.

Ziółkowska Aleksandra (1990), Proces Melchiora Wańkowicza 1964, Nowe Wydawnictwo Polskie, Warszawa.

Ziółkowska-Boehm Aleksandra (2000), Wokół Wańkowicza i „Kultury”, w: Jerzy Giedroyc, Melchior Wańkowicz, Listy 1945–1963, wybór i wstęp Aleksandra Ziółkowska-Boehm, przypisy Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Jacek Krawczyk, Czytelnik, Warszawa, s. 5–9.