Abstract
In Czesław Miłosz's The History of Polish Literature, the name of Melchior Wańkowicz is left unsaid. What were the reasons behind this omission? How did Miłosz himself comment on it, and how - Jerzy Giedroyc? What was hiding behind the concise "We know what Wańkowicz is like"? What did Miłosz and Giedroyc really know?
The history of Wańkowicz and Giedroyc's acquaintance is reconstructed here in the context of their correspondence and Giedroyc's autobiography. The text answers the question why at the beginning of Kultura (Culture) Wańkowicz was one of its closest collaborators and why, after the success of Klub Trzeciego Miejsca (The Third Place Club), Kultura practically lost interest in him.
The second important thread is the correspondence with Miłosz initialized by Wańkowicz in 1951. How did they perceive the emigration experience? How did they view the post-war choices? How did they differ?
The third perspective taken here is Wańkowicz as told by Maria Dąbrowska in Dzienniki (Journals). How did an emigrant returning to his country impress Dąbrowska?
References
Dąbrowska Maria (1988a), Dzienniki, t. 2: 1933–1945, wybór, wstęp i przypisy Tadeusz Drewnowski, Czytelnik, Warszawa.
Dąbrowska Maria (1988b), Dzienniki, t. 4: 1951–1957, wybór, wstęp i przypisy Tadeusz Drewnowski, Czytelnik, Warszawa.
Dąbrowska Maria (1988c), Dzienniki, t. 5: 1958–1965, wybór, wstęp i przypisy Tadeusz Drewnowski, Czytelnik, Warszawa.
Giedroyc Jerzy (1994), Autobiografia na cztery ręce, oprac. Krzysztof Pomian, Czytelnik, Warszawa.
Giedroyc Jerzy (2000), Melchior Wańkowicz, w: Jerzy Giedroyc, Melchior Wańkowicz, Listy 1945–1963, wybór i wstęp Aleksandra Ziółkowska-Boehm, przypisy Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Jacek Krawczyk, Czytelnik, Warszawa, s. 11–12.
Giedroyc Jerzy, Bobkowski Andrzej (1997), Listy 1946–1961, wybór, oprac. i wstęp Jan Zieliński, Czytelnik, Warszawa.
Giedroyc Jerzy, Janta-Połczyński Aleksander (2009), Korespondencja 1947–1974, oprac. Paweł Kądziela, Biblioteka Narodowa, Warszawa.
Giedroyc Jerzy, Miłosz Czesław (2008), Listy 1952–1963, oprac. Marek Kornat, Czytelnik, Warszawa.
Giedroyc Jerzy, Miłosz Czesław (2011), Listy 1964–1972, oprac. Marek Kornat, Czytelnik, Warszawa.
Giedroyc Jerzy, Wańkowicz Melchior (2000), Listy 1945–1963, wybór i wstęp Aleksandra Ziółkowska-Boehm, przypisy Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Jacek Krawczyk, Czytelnik, Warszawa.
Wańkowicz Melchior, Miłosz Czesław (1981), Wańkowicz i Miłosz w świetle korespondencji (1981), podała do druku Aleksandra Ziółkowska, „Twórczość”, nr 10, s. 91–123.
Drewnowski Tadeusz (1997), Próba scalenia. Obiegi – wzorce – style, PWN, Warszawa.
Franaszek Andrzej (2011), Miłosz. Biografia, Znak, Kraków.
Korek Janusz (2009), Giedroyc, Wańkowicz i „Trzecie Miejsce”, czyli rozprawa z polskim romantyzmem politycznym, w: Jerzy Giedroyc. Kultura, polityka, wiek XX. Debaty i rozprawy, red. Andrzej Mencwel i in., Wydawnictwo UW, Warszawa, s. 331–340.
Kornat Marek (2011), Między literaturą a polityką. Korespondencja Jerzego Giedroycia z Czesławem Miłoszem (1952–2000), w: Jerzy Giedroyc, Czesław Miłosz, Listy 1964–1972, oprac. Marek Kornat, Czytelnik, Warszawa.
Zieliński Jan (2012), Szkatułki Newerlego, W.A.B., Warszawa.
Ziółkowska Aleksandra (1990), Proces Melchiora Wańkowicza 1964, Nowe Wydawnictwo Polskie, Warszawa.
Ziółkowska-Boehm Aleksandra (2000), Wokół Wańkowicza i „Kultury”, w: Jerzy Giedroyc, Melchior Wańkowicz, Listy 1945–1963, wybór i wstęp Aleksandra Ziółkowska-Boehm, przypisy Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Jacek Krawczyk, Czytelnik, Warszawa, s. 5–9.
License
Copyright (c) 2025 Justyna Szczęsna

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license
