Ključne besede
Wołodymyr Wynnyczenko
Tania Malarczuk
Irena Karpa
modernizm
postmodernizm
imagologia
postkolonializm
Kako citirati
Povzetek
Pierwsza część artykułu stanowi refleksję na temat stanu badań nad polsko-ukraińskim dialogiem kulturowym. Autor dowodzi, że asymetryczna natura dialogu zdeterminowała tematykę podejmowanych studiów, co z kolei zaowocowało marginalizacją pewnych obszarów badawczych (np. polskich obrazów w literaturze ukraińskiej). W dalszej części szczegółowo omówione zostały postaci polskich bohaterów pojawiających się w ukraińskiej literaturze epoki modernizmu (Mychajło Kociubynski, Wołodymyr Wynnyczenko) oraz postmodernizmu (Tania Malarczuk, Irena Karpa). Zestawienie pisarzy z dwóch odległych okresów literackich pozwoliło na ukazanie modyfikacji, którym poddane zostały obrazy Polaków w literaturze ukraińskiej w ciągu ostatnich stu lat, a także na udowodnienie, że współczesne kreacje polskich etnobrazów w dalszym ciągu opierają się na stereotypach ugruntowanych w wyobraźni zbiorowej.
Literatura
Grabovyč Grigorij, Pol’s’ko-ukrajinsʹki literaturni vzaiemyny: pytannâ kulʹturnoji perspektyvy. W: G. Grabovyč, Do istoriji ukrajinsʹkoji literatury. Kijów 2003, s. 156.
Brac’ka M., „Svij” i „Čužyj” kozak v poeziji „ukrajins’koji školy” polʹsʹkogo romantyzmu козак у поезії “української школи” польського романтизму. „Slovo i čas” 2005, nr 4, s. 70–78
Bruska Danuta, Ukraina we wczesnej poezji Juliusza Słowackiego („Dumka ukraińska”, „Piosnka dziewczyny kozackiej”, „Żmija”). W: Polska w literaturze ukraińskiej-Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 129–146;
Chruszczyński Andrzej, Ukraina w twórczości Józefa Łobodowskiego. W: Polska w literaturze ukraińskiej. Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 215-222.
Drobniak Piotr, „Ojczyzna bałagulska”. Ukraina w twórczości Jarosława Iwaszkiewicza. „Litteraria” 1998, t. 29, s. 151–168.
Dutka Elżbieta, Ukraina w twórczości Włodzimierza Odojewskiego i Włodzimierza Paźniewskiego. Katowice, Wydawnictwo US 2000.
Hul Leokadia, Motywy ukraińskie we wspomnieniach lwowskich. „Studia i Materiały” [Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Olsztynie] 1989, nr 10, s. 93–105.
Kozak Stefan, Ukraina w twórczości Tomasza Jeża. „Slavia Orientalis” 1969, nr 4.
Kozak Stefan, Romantyczna Ukraina J. Słowackiego. „Warszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze” 2000, t. X.
Kwapiszewski Marek, Ukraina w twórczości Zenona Fisza. „Annales UMCS” 1994/1995, vol. XII/XIII, s. 153–164.
Kwapiszewski Marek, Późny romantyzm i Ukraina. Z dziejów motywu i życia literackiego. Warszawa, IBL PAN 2006.
Łuczko-Fijałkowska Barbara, Stereotyp Ukraińca. „Dziś” 1992, nr 8, s. 45–55.
Mokry Włodzimierz, Obraz Kozaczyzny w piśmiennictwie staropolskim. W: Polacy o Ukraińcach, Ukraińcy o Polakach. Red. S. Stegnera. Gdańsk 1993, s. 70–71.
Mucha Bogusław, Ukraińcy w „Dziennikach” Stefana Żeromskiego. W: Polska w literaturze ukraińskiej-Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 175–184.
Nawrocki Witold, Strategie antystereotypizacyjne Marii Dąbrowskiej w dyskursie polsko-ukraińskim. W: Polska w literaturze ukraińskiej-Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 185–198
Olander Luiza, Ukraina w twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego. Recepcja i poetyka. W: Polska w literaturze ukraińskiej-Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 167–174
Piotrowski Wojciech, Bogdan Chmielnicki i jego synowie jako bohaterowie literaccy polskiej beletrystyki z lat 1800–1850. W: Polska w literaturze ukraińskiej-Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 155–167
Sawicka Jadwiga, Hellada scytyjska. Ukraina w poezji J. Łobodowskiego. „Więź” 1988, nr 11/12, s. 141–154.
Sosnowska Danuta, Ambiwalencje i sprzeczności: o dziwnych Kozakach w polskiej literaturze romantycznej. „Warszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze” 1994, t. 2, s. 165-171.
Sosnowska Danuta, Wyprawa w głąb Czortycy – Polska i Ukraina u Łobodowskiego, Odojewskiego, Mackiewicza. „Kresy” 1992, nr 9/10, s. 109–114
Sosnovsʹka Danuta, Stereotyp Ukrajiny ta ukrajincâ. „Ї” 1997, nr 10, s. 88–97.
Staszenko Nadija, Ukraina w życiu i twórczości Józefa Łobodowskiego. W: Polska w literaturze ukraińskiej-Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 199–214.
Stryjniak-Sztankóne E., Przyroda ukraińska w „Marii” Antoniego Malczewskiego. W: Polska w literaturze ukraińskiej-Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 147–154
Trukhan M., Negatyvnyj stereotyp ukrajincâ v polʹsʹkij pislâvoiennij literaturi. Mûnhen–Lʹviv 1992.
Uliasz Stanisław, Obrazy Ukrainy i Ukraińców w literaturze polskiej. W: S. Uliasz, O literaturze kresów i pogranicza kultur. Rzeszów, WSP 2001.
Uliasz Stanisław, Motywy ukraińskie w literaturze polskiej XX w. ”Fraza” 1993, nr 3/4, s. 50–63.
Ożóg Winiarska Zofia, Winiarski Jerzy, Antropologiczny horyzont opisów Ukrainy w poezji epickiej do okresu dojrzałego romantyzmu. W: Polska w literaturze ukraińskiej-Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 63–128.
Vozniuk O., Imagologična viziâ Ukrajiny u tvorčosti Ie. Stempovsʹkogo. „Aktualʹni problemy slov’ânsʹkoji filologiji” 2008, t. XIX. s. 237–241.
Osadčyj V., Podillâ v polʹsʹkij istoriji ta kulʹturi. W: Ukrajinsʹko-polʹski kulʹturni vzaiemyny. V. 2. Gol. red. G.A. Skrypnyk. Kyjiv 2008, s. 210–217.
Kalenyčenko A., Karolʹ Šymanovsʹkyj i Galyčyna. W: Ukrajinsʹkopolʹski kulʹturni vzaiemyny. V. 2. Gol. red. G.A. Skrypnyk. Kyjiv 2008, s. 249–274.
Dyrybalo O., Polʹsʹka literatura v ukrajinsʹkij pysʹmennycʹkij krytyci XX st.: osoblyvosti recepciji ta interpretaciji. Dys. kand. nauk. 10.01.05, Ternopilʹsʹkyj nacionalʹnyj pedagogičnyj universytet imeni Volodymyra Gnatûka, Ternopilʹ 2008.
Kazanowa, Vasylʹ Stefanyk i polʹsʹka literatura kincâ ХІХ – počatku ХХ stolittâ: aspekty hudožnʹogo dialogu. W: Kultury wschodniosłowiańskie – oblicza i dialog. Rosja. Ukraina. Białoruś. Red. A. Chudzińska-Parkosadze. Poznań 2009, s. 119–124.
Konstantkiewycz Iryna, Polska w życiu i twórczości Maksyma Rylskiego. W: Polska w literaturze ukraińskiej-Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 31–42
Korbicz Halina, Mykoła Jewszan o literaturze polskiej. W: Polska-Ukraina: partnerstwo kultur. Red. B. Bakuła, Poznań 2003, s. 45–58.
Kočur G., Zerov i Slovac’kyj, Kyjiv 1988.
Kravčenko S., Polska w życiu i twórczości ukraińskiej emigracji literackiej lat 20–30 XX wieku. W: Polska w literaturze ukraińskiej-Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 43–48
Rysak Ołeksandr, Juliusz Słowacki w interpretacji Ołeny Pcziłki. W: Polska w literaturze ukraińskiej-Ukraina w literaturze polskiej. Red. S. Frycie. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2003, s. 11–20
Khmeliuk M., Polʹsʹka literatura v recepciji Lesi Ukrajinky. W: Lesâ Ukrajinka i sučasnistʹ. T. 4, ks. 1., Luc’k 2007, s. 491–498.
Yakovenko S., Ivan Bagrânyj i polʹsʹka literatura. „Moloda naciâ” 1996, nr 4, s. 191–199.
Syuta B., Koncepciâ hudožn’oji cilisnosti v pol’s’komu postmodernizmi ta jiji recepciâ v Ukrajini, Ukrajinsʹko-pol'ki kulʹturni, op. cit., s. 131–145.
Skupeyko L., Polʹsʹka „moderna” v interpretaciji Lesi Ukrajinky. W: Ukrajinsʹko-polʹski literaturni vzaiemyny: istoriâ, typologiâ, recepciâ. Donecʹk 2012, s. 73–78.
Wiśniewski Janusz Leon, Samotność w sieci. Warszawa, Prószyński i S-ka 2006.
Vynnyčenko Volodymyr, Krasa i syla. Kyjiv 1989, s. 67.
Kociubynskyj Mychajło, Tvory v semy tomah. T. VI. Kyjiv 1975, s. 112.
Kociubynskyj Mychajło, Tvory v semy tomah. T. III. Kyjiv 1974, s. 22–23.
Gundorova Tamara, Ressentiment w perspektywie postkolonialnej. Przypadek ukraiński. „Porównania” 2007, nr 4, s. 73.
Nietzsche Fryderyk, Z genealogii moralności. Http:// nietzsche.ph-f.org/dziela/fn_gm.pdf (data dostę- pu: 03.09.2013).
Grabovyč Grigorij, Ievrejsʹka tema v ukrajinsʹkij literaturi XIX ta počatku XX storiččâ. W: G. Grabovyč, Do istoriji ukrajinsʹkoji literatury. Kijów 2003, s. 218–238.
Konieczna Joanna, Polska-Ukraina wzajemny wizerunek. Raport z badań. http://www.isp.org. pl/files/5655578580364032001225889489.pdf (data dostępu: 03.09.2013).
Bakuła Bogusław, Kryzys i przełom w perspektywie polsko-ukraińskich związków kulturowych w XX wieku. W: Polska-Ukraina: partnerstwo kultur. Red. B. Bakuła, Poznań 2003, s. 14.
Karpa Irena, Freud by płakał. (Mar-o-Mar). Ponieść (bo dlaczego zawsze powieść). Przeł. M. Petryk. Wołowiec, Czarne 2006, s. 162.
Ludzie, miasta. Literatura Białorusi, Niemiec, Polski i Ukrainy. Antologia tekstów. Red. P. Marecki, R. Serednicka, I. Stokfiszewski. Kraków 2008; http://e-radar.pl/pl,autorzy,1830.html (data dostępu: 03.09.2013).
Malyarchuk Tania, Âk â stala svâtoû. Kharkiv 2006.
Malyarchuk Tania, Biografiâ vypadkovogo čuda. Kharkiv 2012, s. 44–45.
Tokarczuk Olga, Dom dzienny, dom nocny. Kraków, Wydawnictwo Literackie 2005, s. 123–124.
Szczerek Ziemowit, Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian, Kraków, Ha!art 2013.
Dabert Dobrochna, Czy możliwe jest dzisiaj w Polsce kino kolonialne? Przypadek Pani z Ukrainy Pawła Łoziń- skiego. „Porównania” 2013, nr 13, s. 157–166.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license