DLACZEGO TADEUSZ RÓŻEWICZ PRZETŁUMACZYŁ PIERŚCIEŃ DRAGUTINA TADIJANOVICIA? (O AUTORZE NIEPOKOJU JAKO TŁUMACZU LIRYKI SERBSKIEJ I CHORWACKIEJ)
PDF (Język Polski)

Ključne besede

Tadeusz Różewicz
Leopold Staff
Draugutin Tadijanović
liryka XX wieku
kondycja ludzka

Kako citirati

Stankowska, A. (2019). DLACZEGO TADEUSZ RÓŻEWICZ PRZETŁUMACZYŁ PIERŚCIEŃ DRAGUTINA TADIJANOVICIA? (O AUTORZE NIEPOKOJU JAKO TŁUMACZU LIRYKI SERBSKIEJ I CHORWACKIEJ). Porównania, 22(1), 169–184. https://doi.org/10.14746/p.2018.22.18185

Povzetek

Pytanie postawione w tytule referatu uznać można za jawnie probalistyczne i prowadzące jedynie do odpowiedzi banalnych w rodzaju: bo miał świadomość wagi twórczości autora Pierścienia dla liryki chorwackiej, bo w 1958 roku uczestniczył w III Festiwalu Poezji Jugosłowiańskiej w Rijece i spotkał tam być może chorwackiego poetę, bo ten właśnie wiersz wydał mu się szczególnie piękny i ważny. Tę niewyjaśnialną dziś już, gdy obaj poeci nie żyją, kwestię uczynić można jednak także retorycznym wprowadzeniem do próby przeczytania wiersza Tadijanovicia jako niewłasnej wprawdzie, ale włączonej na zasadzie cytatu części prowadzonych przez Różewicza rozważań nad kondycją człowieka XX wieku. Wypada wówczas zastanowić się, czy zawarta w Pierścieniu wizja Tadijanovicia odpowiada w pewnej mierze sposobowi, w jakim Różewicz borykał się z doświadczeniem współuczestnictwa w śmierci i historycznej katastrofie. Tym tropem staram się w referacie podążać. Przyglądam się przeto sposobowi, w jaki Różewicz osadza Tadijanovicia we własnej dykcji poetyckiej. Zastanawiam się, w jaki sposób wiersz ten oświetlić można oryginalnymi tekstami Różewicza. Rozważam, wreszcie, czy translatologiczna decyzja autora Niepokoju ma jakiś związek z jego fascynacją klasycystyczną liryką Leopolda Staffa.

https://doi.org/10.14746/p.2018.22.18185
PDF (Język Polski)

Literatura

Bieńkowski, Zbigniew. Ćwierć wieku intymności. Szkice o poezji i niepoezji. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Agawa”, 1993.

Eliot, Thomas Stearns. Kto to jest klasyk i inne eseje. Przeł. Magdalena Heydel et al. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 1998.

Jelčić Dubravko, Suradnici Jukić Suzana., Zrnić Aco, red. Zbornik radova o Dragutinu Tadijanović. 1991.-2007. Zagreb: Školska knjiga, 2007.

Popa, Vasco. Źródło żywego słowa. Przeł. i opatrzył posłowiem Grzegorz Łatuszyński. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Agawa”, 2011.

Różewicz, Tadeusz. „Dźwięk i obraz w poezji współczesnej”. Życie Literackie 15 (1958). S. 3.

Różewicz, Tadeusz. Poezje zebrane, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1976.

Różewicz, Tadeusz. Przygotowanie do wieczoru autorskiego. Wyd. II rozszerzone. Il. J. Tchórzewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977.

Różewicz, Tadeusz. Wiersze i poematy z „Twórczości” (1946-2005). Zebrał, wstępem i notą opatrzył oraz bibliografię opracował J. Drzewucki. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy, 2017.

Staff, Leopold. Kto jest ten dziwny nieznajomy. Wybór poezji. Wybór, układ i posłowie T. Różewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964.

Stankowska, Agata. Kształt wyobraźni. Z dziejów sporu o „wizję” i „równanie”. Kraków: Universitas, 1998.

Stankowska, Agata. „Wizja przeciw równaniu”. Wokół popaździernikowego sporu o wyobraźnię tworczą. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2013.

Stoberski, Zygmunt, red. Liryka jugosłowiańska. Warszawa: Iskry, 1960.

Tadijanović, Dragutin. “Prsten”. Web. 12.09.2018. <https://cuspajz.com/tekstovi-pjesama/pjesma/dragutin-tadijanovic/prsten.html>

Wyka, Kazimierz. Rzecz wyobraźni. Wyd. II rozszerzone. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977.