Ključne besede
powieść dydaktyczna
ekonomia literatury
socjologia literatury
Kako citirati
Povzetek
W artykule przedstawiono analizę figury Robinsona w powieści dydaktycznej Adolfa Dygasińskiego Przygody młodzieńca czyli Robinson polski. Za pomocą metodologii ekonomii literatury zbadano ideologem pracy, a także usytuowano utwór Dygasińskiego w kontekście peryferyjnego kapitalizmu. Przeniesienie ekonomiczno-literackiej figury z kontekstu angielskiego kapitalizmu na ziemie polskie wymagało wielu zmian, które pozwalają rozpoznać problematyczny status gospodarczych peryferii globalnego kapitalizmu.
Literatura
Blumenberg, Hans. Prawowitość epoki nowożytnej. Przeł. Tadeusz Zatorski. Warszawa: PWN, 2019.
Buck-Morss, Susan. Hegel, Haiti i historia uniwersalna. Przeł. Katarzyna Bojarska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2014.
Dawid, Jan Władysław. „Książki gwiazdkowe”. Przegląd Pedagogiczny 24 (1891). S. 290-291.
Dygasiński, Adolf. Listy. Oprac. T. Nuckowski. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1972.
Dygasiński, Adolf. Przygody młodzieńca czyli Robinson polski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1957.
Gomulicki, Wiktor. „Żniwo gwiazdkowe”. Kurjer Codzienny 345 (1891). S. 1-2.
Ihnatowicz, Ewa. „Szlachcic stolarzem. Funkcje i sensy motywu w Krewnych Józefa Korzeniowskiego i Pamiętniku Wacławy Elizy Orzeszkowej”. Światy przedstawione. Prace z historii i teorii literatury ofiarowane profesorowi Jerzemu Speinie. Red. M. Kalinowska, E. Owczarz, J. Skuczyński, M. Wołk. Toruń: Wydawnictwo UMK, 2006. S. 115–124.
Jedlicki, Jerzy. Nieudana próba kapitalistycznej industrializacji. Analiza państwowego gospodarstwa przemysłowego w Królestwie Polskim XIX w. Warszawa: Książka i Wiedza, 1964.
Jeske-Choiński, Teodor. „Książka dla dzieci”. Wiek 281 (1891). S. 2.
Kolbuszewski, Jacek. Dziwne podróże, dziwni podróżnicy. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1977.
Kubicka, Joanna. Na przełomie. Pozytywiści warszawscy i pomoc własna. Warszawa: WUW, 2016.
Kula, Witold. Historia, zacofanie, rozwój. Warszawa: Czytelnik, 1983.
Marks, Karol. Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej. T. 1. Ks. 1: Proces wytwarzania kapitału. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970.
Moretti, Franco. The Bourgeois. Between History and Literature. London: Verso, 2013.
Olkusz Jolanta, Olkusz Wiesław. „Książka pokolenia, czyli pozytywiści wobec Robinsona Cruzoe Daniela Defoe. Uwagi na marginesie dwóch rocznic”. W literackim kręgu pozytywizmu i Młodej Polski. Red. W. Hendzel, Z. Piasecki. Opole: Uniwersytet Opolski, 1999. S. 9–29.
Ossowska, Maria. Moralność mieszczańska. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.
Płachecki, Marian. „Metafora – powieść – światopogląd. Na materiale Fachowca Wacława Berenta”. Pamiętnik Literacki 1 (1975). S. 127–165.
Radowska-Lisak, Mirosława. Między oralnością a literackością. Proza wiejska Adolfa Dygasińskiego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2015.
Rothbard, Murray N. Etyka wolności. Przeł. Jakub Woziński, Jan M. Fijor. Warszawa–Chicago: Fijor Publishing, 2010.
Ruszała, Jadwiga. Robinson w literaturze polskiej. Teoria, historia, recepcja. Słupsk: WSP. Wydawnictwo Uczelniane, 1998.
Ruszała, Jadwiga. Robinsonada w literaturze polskiej. Teoria, typologia, bohater, natura. Słupsk: Wydawnictwo Uczelniane, 2000.
Skała, Agata. Adolf Dygasiński – niepoprawny pozytywista. Między tradycją a nowoczesnością. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013.
Smiles, Samuel. Pomoc własna. Przeł. Józef Boyes. Warszawa: „Przegląd Tygodniowy”, 1867.
Smiles, Samuel. O charakterze. Przeł. Walery Przyborowski. Warszawa: „Przegląd Tygodniowy”, 1873.
Smiles, Samuel. Obowiązek. Przeł. Adolf Dygasiński. Warszawa: „Przegląd Tygodniowy”, 1882.
Taine, Hippolyte. Filozofia sztuki. Przeł. Antoni Sygietyński. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/obraz Terytoria, 2010.
Tomczok, Paweł. Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.
Tomkowski, Jan. „Robinson Kruzoe, Don Kichot i tłum”. Pamiętnik Literacki 3 (1987). S. 57–75.
Urbanowska, Zofia. Księżniczka. Warszawa: Wydawnictwo KAMA, 1999.
Watt, Ian. Narodziny powieści. Studia o Defoe’m, Richardsonie i Fieldingu. Przeł. Agnieszka Kreczmar. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973.
Weber, Max. Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Przeł. Bogdan Baran, Jan Miziński. Warszawa: Aletheia, 2010.
Wiślicki, Adam. „Robinson polski. Interwiew społeczny”. Przegląd Tygodniowy 4 (1892). S. 41-42.
Wolny, Helena. Literacka twórczość Adolfa Dygasińskiego. Studia. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, 1991.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license