Ključne besede
Daniel Defoe
kinematografia węgierska
historia kina
Kako citirati
Povzetek
Historia Robinsona Crusoe została w filmie opowiedziana wielokrotnie, czasem z dochowaniem wierności oryginałowi literackiemu, częściej z licznymi odstępstwami i mniej lub bardziej pomysłowymi wariantami. Twórcy różnej rangi i autoramentu wpisywali przygody bohatera w liczne schematy gatunkowe, poczynając – w sposób najbardziej naturalny – od filmu przygodowego, a kończąc na komedii i science fiction. Inspiracji dostarczał raczej Daniel Defoe niż prototyp jego bohatera – Alexander Selkirk. Co ciekawe, daleko idące transkrypcje przygód Robinsona pojawiły się już w latach trzydziestych ubiegłego wieku. O tym, co działo się wcześniej, niewiele wiadomo. Filmy, o których informacje można znaleźć, przeważnie uchodzą za zaginione. W swoim tekście piszę o węgiersko-kubańskiej wersji przygód Robinsona Crusoe oraz o innych filmach, które w pewnym stopniu mogły być dla reżysera tego dzieła, Pétera Tímára inspiracją.
Literatura
Defoe, Daniel. Robinson Crusoe. Przeł. Władysław Ludwik Anczyc. Warszawa: Siedmioróg, 2009.
Györffy, Miklós. A tizedik évtized, A magyar játékfilm a kilencvenes években és más tanulmányok. Budapeszt: Palatinus, 2001.
Karinthy, Frigyes. “Robinson Krausz. De Foe nyomán átdolgozva”. Karinthy Frigyes: ĺgy írtok ti I-II. Budapeszt: Szépiradolmi Könykiadó, 1979. S. 22-43.
Kelecsényi, László. A magyar hangosfilm hét évtizede 1931-2000. Budapeszt: Palatinus, 2003.
Koltai, Ágnes. “Hagyjátok Robinsont!”. Filmvilág 2 (1990). S. 2-14.
Robertson, Patrick. Guinnessa Księga Filmu. Przeł. Małgorzata Tyszowiecka. Warszawa: PWN, 1994.
Tournier, Michael. Piętaszek czyli Otchłanie Pacyfiku. Warszawa: PIW, 1997.
Varga Balázs, red. Magyar filmográfia. Játékfilmek 1931-1998. Budapeszt: Magyar Filmintézet, 1999.
Wilson, Rick. The Man Who Was Robinson Crusoe: A Personal View of Alexander Selkirk, Glasgow: Neil Wilson Publishing, 2009.
Filmografia
Ein Robinson. Reż. Arnold Franck. Bavaria-Filmkunst, 1940.
Erotyczne przygody Robinsona (The Erotic Adventures of Robinson Crusoe). Reż. Ken Dixon. Light & Shadow Productions, 1975.
Marsjanin. (The Martian). Reż Ridley Scott. Twentieth Century Fox, 2015.
Miss Robin Crusoe. Reż. Eugene Frenke. Eastern Productions, 1954.
Mr. Robinson Crusoe. Reż. A. Edward Sutherland. Elton Productions, 1932.
Poza światem (Castway). Reż. Robert Zemeckis. DreamWorks SKG, 2000.
Przygody Robinsona Crusoe (Robinson Crusoe). Reż. Luis Buñuel. Producciones Tepeyac, 1954.
Robinson Crusoe. Reż. René Cardona. Avant Films S. A.,1970.
Robinson Crusoe. Reż. Rod Hardy, George Miller. Miramax, 1997.
Robinson na Marsie (Robinson Crusoe on Mars). Reż. Byron Haskin. Paramount Pictures Corporation, 1964.
Robinson Crusoe na rajskiej wyspie (Lt. Robin Crusoe, U. S.N.). Reż. Byron Paul. Walt Disney Productions, 1966.
Robinson Crusoe z Clipper Island (Robinson Crusoe of Clipper Island). Reż. Ray Taylor, Mark V. Wright. Republic Pictures. 1936.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license