Ključne besede
patografie
Serbia
Europa
kryzys i jego literackie języki
Kako citirati
Povzetek
W artykule przedstawiono powstałe w ostatnim trzydziestoleciu wybrane utwory serbskich twórców (David Albahari, Svetislav Basara, Ɖorđe Pisarev, Igor Marojević, Vladimir Arsenijević), podejmujących problem relacji Serbii z Europą, w tym kwestię wstąpienia tego kraju do Unii Europejskiej. Kluczem interpretacyjnym do analizy tego problemu stała się kategoria choroby będąca metaforą kryzysu dotykającego nie tylko Serbię, ale – w opinii autorów należących do różnych generacji – cały świat. Sceptycyzm uwidaczniający się w dziełach prezentowanych pisarzy nie jest wyrazem osobistego stosunku tych autorów do kwestii integracji Serbii z Unią Europejską, lecz raczej smutną refleksją nad niegotowością ich kraju do tego procesu, będącą wynikiem złożonej sytuacji społeczno-politycznej oraz trudnych doświadczeń historycznych, które do niej doprowadziły.
Literatura
Albahari David (2005), Pijavice, Stubovi kulture, Beograd.
Arsenijević Vladimir (2008), Predator, Samizdat B92, Beograd.
Bartolovich Crystal (1998), Consumerism, or the cultural logic of late cannibalism, w: Cannibalism and the Colonial World, red. Francis Barker, Peter Hulme, Margaret Iversen, Cambridge University Press, Cambridge, s. 204–281.
Basara Svetislav (2007), Uspon i pad Parkinsonove bolesti, Dereta, Beograd.
Basara Svetislav (2009), Ukleta zemlja, Laguna, Beograd.
Boruszkowska Iwona (2016), Defekty. Literackie auto/pato/grafie – szkice, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Boruszkowska Iwona (2018), Sygnatury choroby. Literatura defektu w ukraińskim modernizmie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa.
Boruszkowska Iwona (2019), Écriture patografique, w: Fragmenty dyskursu maladycznego, red. Maciej Ganczar, Ireneusz Gielata, Monika Ładoń, Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk, s. 36–52.
Brennan Teresa (1991), The Age of Paranoia, „Paragraph”, nr 1, s. 20–45.
Czapliński Przemysław (1997), Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976–1996, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Dąbrowska-Partyka Maria (2004), Orientacja proeuropejska we współczesnej myśli narodowej Serbów i Chorwatów w: taż, Literatura pogranicza. Pogranicza literatury, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 249–258.
Deleuze Gilles, Guattari Felix (2017), Anty-Edyp. Kapitalizm i schizofrenia, przeł. Tomasz Kaszubski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Evropska orijentacija građana Srbije. Ispitivanje javnog mnjenja (decembar 2019. godine) (2019), https://tinyurl.com/s9zfv5jk [dostęp: 20.04.2021].
Foucault Michel (1987), Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, przeł. Helena Kęszycka, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Fukuyama Francis (1996), Koniec historii, przeł. Tomasz Bieroń, Marek Wichrowski, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
Haasan Ihab (1987), Toward the concept of postmoderism w: tenże, The postmodern turn: essays in postmodern theory and culture, Ohio State University Press, Columbus, s. 84–96.
James Henry (2016), Dokręcanie śruby, przeł. Jacek Dehnel, Wydawnictwo WAB, Warszawa.
Jameson Fredric (1998), Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne, przeł. Przemysław Czapliński w: Postmodernizm. Antologia przekładów, red. Ryszard Nycz, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków, s. 190–213.
Jameson Fredric (2011), Postmodernizm czyli logika kulturowa późnego kapitalizmu, przeł. Maciej Płaza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Łebkowska Anna (2008), Poznawanie siebie i poznawanie innego w: taż, Empatia. O literackich narracjach przełomu XX i XXI wieku, Universitas, Kraków, s. 165–187.
Marojević Igor (1997), Obmana Boga: a paranoic fiction, Stubovi kulture, Beograd.
Marojević Igor (1998), Dvadeset četiri zida, Stubovi kulture, Beograd.
Marojević Igor (2019), Roman o pijanstvima, Laguna, Beograd.
Mihajlovski Stefan (2020), 14 dana karantina, Kreativna knjiga, Beograd.
Nicol Bran (1999), Reading Paranoia: Paranoia, Epistemophilia and Postmodern Crisis of Interpretation, „Literature and Psychology”, nr1&2, s. 44–62.
Nowak-Bajcar Sylwia (2018), Czy pisarz jest darmozjadem czyli o społecznych pożytkach nicnierobienia. Proza Srđana Valjarevicia, „Porównania”, t. 23, s. 75–89.
Pynchon Thomas (1982), Entropija, przeł. David Albahari w: Savremena srpska priča, t. 2, red. David Albahari, Prosveta, Beograd, s. 201–218.
Pisarev Ɖorđe (2001), Pod senkom zmaja, Stylos, Novi Sad. Srbija. Evropska unija i pregovori: Kakvo je stanje EU integracija na kraju godine pandemie (2020), „Danas”, 8471, https://tinyurl.com/3azzu6tp [dostęp: 21.10.2021].
Szubert Mateusz (2019), Dyskurs maladyczny – perspektywy badawcze, w: Fragmenty dyskursu maladycznego, red. Maciej Ganczar, Ireneusz Gielata, Monika Ładoń, Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk, s. 17–35.
Zec Petar (2020), Karantin udvoje, NNK Internacional, Beograd.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license