Słowa kluczowe
Shoah w poezji polskiej
literatura a malarstwo
Jerzy Ficowski
Joanna Kulmowa
Janusz S. Pasierb
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł przedstawia zjawisko intensywnej i niezwykle owocnej pod względem artystycznym recepcji twórczości Marca Chagalla w polskiej poezji w okresie od lat pięćdziesiątych do lat osiemdziesiątych XX wieku. Przebiegająca innym rytmem niż zachodząca na gruncie zachodnim (w artykule omawiany jest przykład poezji francuskiej), polska recepcja poetycka dzieł Chagalla naznaczona jest przede wszystkim cieniem wydarzeń drugiej wojny światowej i Holocaustu. W sytuacji zniszczenia podczas wojny kulturowych i materialnych śladów obecności wspólnoty żydowskiej na ziemiach polskich malarstwo Chagalla staje się dla wielu poetów (m. in. Jerzego Ficowskiego, Joanny Kulmowej, Janusza S. Pasierba, Tadeusza Śliwiaka) punktem odniesienia umożliwiającym wysłowienie tej części kultury polskiej, która własnych
sposobów ekspresji i istnienia została tragicznie pozbawiona.
Bibliografia
Biała, Alina. Literatura i malarstwo. Korespondencja sztuk. Warszawa, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Szkolne PWN and Park Edukacja, 2010.
Cisowska, Barbara. “List do Marca Chagalla Stanisława Wiechowicza.” Judaica 4 (2012): 1–41.
Czyżewski, Krzysztof. “‘You can’t do just like that…’ Or Jerzy Ficowski’s Path to Reading the Ashes.” Polin 21: 460–468.
Erben, Walter. Marc Chagall. London: Thames and Hudson, 1957.
Ficowski, Jerzy. Gorączka rzeczy. Warszawa: PIW, 2002.
Frankel, Hazel. “Home and the Holocaust in Selected Paintins of Marc Chagall and Yiddish Poems of David Fram.” Soundings: An Interdisciplinary Journal 101.4 (2018): 341–359.
Jeffrey, David Lyle. “Meditation and Atonement in the Work of Marc Chagall.” Religion and the Arts 16 (2012): 211–230.
Kossewska, Elżbieta, ed. Marc Chagall—Dawid Lazer. Listy. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2018.
Kulmowa, Joanna. Moja pełnia, czyli wiersze lubiane. Warszawa: PIW, 2000.
Maritain, Raïssa. “Chagall, czyli burza zaczarowana.” Trans. Maria Żurowska. Warszawa: Biblioteka “Więzi,” 2011.
Młynarski, Wojciech. Od oddechu do oddechu. Warszawa: Prószyński i s-ka, 2017.
Pasierb, Janusz Stanisław. Kategoria przestrzeni. Warszawa: Czytelnik, 1978.
Peroń, Małgorzata. Plastyczna mapa świata. Poezja ks. Janusza S. Pasierba wobec sztuk wizualnych. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
Rabizo-Birek, Magdalena. “Inspiracje plastyczne w poezji najnowszej (na przykładzie Marca Chagalla).” Fraza 1 (1999): 175–184.
Stankowska, Agata. “‘Uczynić aby posłuchać.’ Wiedza i wiara w poezji Joanny Kulmowej.” Joanna Kulnowa wobec świata literatury. Ed. Urszula Chęcińska. Szczecin: Książnica Pomorska, 1998. 47–60.
Sterna-Wachowiak Sergiusz. “List Marc Chagalla do Jerzego Ficowskiego.” Gazeta Malarzy i Poetów 1 (1996): 11.
Szurek, Karolina. “Jak malował Chagall.” Portal Historia Poszukaj. Portal Edukacyjny. https://tinyurl.com/wvd5yudc. Accessed 20 August 2020.
Śliwiak, Tadeusz. Wiersze wybrane. Warszawa: Czytelnik, 1975.
Walther, Ingo F. and Rainer Metzger. Marc Chagall 1887–1985. Malarstwo jako poezja. Trans. Ewa Wanat. Warszawa: Taschen/Eidpresse Polska S. A., 2005.
Wilson, Jonathan. Marc Chagall. Biografia. Trans. J. Skowroński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.
Winczakiewicz, Jan, ed. Izreal w poezji polskiej. Antologia. Paryż: Instytut Literacki, 1958.
Wullschlager, Jackie. Chagall. NewYork: Knopf Doubleday Publishing Group, 2008.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license