Ključne besede
Janusz Korczak
Król Maciuś Pierwszy
seria translatorska
tłumaczenie literatury dziecięcej
literatura polska w przekładzie
Kako citirati
Povzetek
Artykuł jest próbą przybliżenia czytelnikowi historii polskiej powieści dla dzieci, która doczekała się największej liczby angielskich przekładów. Jest to próba wyjaśnienia, za pomocą nieomawianych wcześniej przykładów, w jaki sposób tłumacze Korczaka potraktowali tekst Króla Maciusia Pierwszego w przekładzie, stosując odmienne strategie tłumaczeniowe. Badany materiał zasługuje na uwagę nie tylko ze względu na to, że pozostawał dotąd jedną z „białych plam” polskiego przekładoznawstwa, ale również dlatego że każdy ze wspomnianych tłumaczy zaakcentował inne pokłady znaczeniowe oryginału, modyfikując go pod względem stylu, organizacji językowej oraz odniesień kulturowych.
Literatura
Alvstad Cecilia, Assis Rosa Alexandra (2015), Voice in Retranslation: An Overview and Some Trends, „Target”, nr 27, s. 3–24.
Balcerzan Edward (2013), Poetyka przekładu artystycznego, w: Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, red. Piotr de Bończa Bukowski, Magda Heydel, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 103–118.
Bensimon Paul (1990), Présentation, „Palimpsestes”, nr 13, s. ix-xiii.
Biernacka-Licznar Katarzyna (2018), Serce Pinokia. Włoska literatura dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1945–1989, SBP, Warszawa.
Borodo Michał (2017), Translation, Globalization and Younger Audiences: The Situation in Poland, Peter Lang, Oxford.
Borodo Michał (2020), English Translations of Korczak’s Children’s Fiction: A Linguistic Perspective, Palgrave Macmillan, Cham.
Brzózka Aleksander (2011), Czy strategia redukcji może służyć egzotyzacji, czyli gdzie się podziała sierotka Marysia w angielskim przekładzie, „Przekładaniec”, nr 22–23, s. 146–158.
Chesterman Andrew (2000), A Causal Model for Translation Studies, w: Intercultural Faultlines, red. Maeve Olohan, St. Jerome, Manchester, s. 15–27.
Deane-Cox Sharon (2014), Retranslation: Translation, Literature and Reinterpretation, Bloomsbury, London.
Dybiec-Gajer Joanna (2017), Złota różdżka – od książki dla dzieci po dreszczowiec raczej dla dorosłych, Tertium, Kraków.
Dymel-Trzebiatowska Hanna (2013), Translatoryka literatury dziecięcej. Analiza przekładu utworów Astrid Lindgren na język polski, Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk.
Gambier Yves (1994), La retraduction, retour et detour, „Meta”, nr 39, s. 413–417.
Greenhorn Stephen (2004), King Matt, Capercaillie Books, Edinburgh.
Korczak Janusz (1945), Matthew the Young King, przeł. Edith i Sidney Sulkin, Roy Publishers, New York.
Korczak Janusz (1986), King Matt the First, przeł. Richard Lourie, Farrar, Straus and Giroux, New York.
Korczak Janusz (1990), Little King Matty… and the Desert Island, przeł. Adam Czasak, Joanna Pinewood Enterprises, London.
Korczak Janusz (1992), Król Maciuś Pierwszy. Król Maciuś na wyspie bezludnej, Oficyna Wydawnicza Latona, Warszawa.
Korczak Janusz (2014), King Matthew the First, przeł. Adam Fisher, Ben Torrent, Nanook Books, New York.
Lathey Gillian (2016), Translating Children’s Literature, Routledge, New York.
Looby Robert (2015), Censorship, Translation and English Language Fiction in People’s Poland, Brill/Rodopi, Leiden.
Legeżyńska Anna (1986), Tłumacz i jego kompetencje autorskie, PWN, Warszawa.
Manasterska-Wiącek Edyta (2009), Polska poezja dla dzieci w przekładach na język rosyjski, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Paprocka Natalia (2018), Sto lat przekładów dla dzieci i młodzieży w Polsce. Francuska literatura dla młodych czytelników, jej polscy wydawcy i ich strategie (1918–2014), Universitas, Kraków.
Pieciul-Karmińska Eliza (2011), Polskie dzieje baśni braci Grimm, „Przekładaniec”, nr 22–23, s. 80–96.
Pym Anthony (1998), Method in Translation History, Manchester, St. Jerome.
Sochańska Bogusława (2011), Czy potrzebny był nowy przekład baśni Andersena?, „Przekładaniec”, nr 22–23, s. 97–128.
Staniów Bogumiła (2006), Z uśmiechem przez wszystkie granice. Recepcja wydawnicza przekładów polskiej książki dla dzieci i młodzieży w latach 1945–1989, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Szymańska Izabela (2014), Przekłady polemiczne w literaturze dziecięcej, „Rocznik przekładoznawczy”, nr 9, s. 193–208.
Woźniak Monika, Biernacka-Licznar Katarzyna, Staniów Bogumiła (2014), Przekłady w systemie małych literatur. O włosko-polskich i polsko-włoskich tłumaczeniach dla dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Venuti Lawrence (1995), The Translator’s Invisibility: A History of Translation, Routledge, London.
Zipes Jack (1986), Recenzja King Matt the First Janusza Korczaka, „The New York Times”, 20.07, s. 24.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license