Keywords
school theatre
Basilian monastery
Buchach
Basilian theatre
school drama
How to Cite
Abstract
The drama activities carried out in the period 1759–1781 on school stage of the Basilian College of Buchach helped to transfer the standards applied in the Enlightenment era to the gentry at the periphery of the former Polish Republic. The Enlightenment trends were evidenced by the observed tendencies in building theatre repertoires. Undoubtedly, the Basilian monks made use of the oeuvre of Jesuit and Piarist stages. Following the Enlightenment ideals, they attempted to impart civic and moralizing significance to the performances, in line with the slogan “teaching by entertaining”.References
LNNB 1 [L’vіvs’ka Nacіonal’na Naukova Bіblіoteka Ukraїni іmenі Vasilâ Stefanika. Vіddіl Rukopisіv],f. 3, od. zb. 649/1 – Materiały z kanonicznych wizytacji klasztoru i szkoły w Buczaczu 1755–1781, 1813–1852.
LNNB 2, f. 3, od. zb. 663/1 – Przywilej Mikołaja Potockiego dla monasteru w Buczaczu
LNNB 3, f. 3, od. zb. 1372/2 – Materiały monasteru w Buczaczu.
LNNB 4, f. 5, op. 1, od. zb. 4787/II – Acta, quibus publica scholarum Buczacensium inscribuntur opera…1758–1763
LNNB 5, f.5, op.1, od. zb. 4788/II – Acta continentia in se opera…1763–1768
LNNB 6, f.5, op. 1, od. zb. 4789/II – Acta, quibus publica scholarum Buczacensium… 1769–1774
LNNB 7, f. 5, op. 1, od. zb. 4790/II– Acta, quibus publica scholarum Buczacensium… 1774–1781
LNNB 8, f. 5, op. 1, od. zb. 6196/II – Diarium actorum collegij Buczacensis….1750.
LNNB 9, f. 5, op. 1, od. zb. 6278/I – Dialogi i intermedia szkół OO. Bazylianów w Żyrowicach i Buczaczu 1751, passim, (DE-1946). Odpisy tekstów intermediów w Papierach Ludwika Bernackiego: BOss., rkps 7075/II.
Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Archiwum tzw. bernardyńskiego we Lwowie (1868). T. 1, Lwów: Galicyjski Wydział Krajowy.
Bieńkowski, L.(1989). Kultura intelektualna w kręgu Kościoła wschodniego w XVII i XVIII wieku. W: Między Wschodem i Zachodem. Cz. I: Kultura umysłowa. Red. J. Kłoczowski, Warszawa: Lubelskie Towarzystwo Naukowe.
BJ 1 [Biblioteka Jagiellońska w Krakowie, Oddział Starych Druków], sygn. 33642 II.
Blažejovskyj, D. (1984). Byzantine Kyivan rite students in pontifical colleges, and in seminaries, universities and institutes of Central and Western Europe (1576–1983). Rome: PP. Basiliani.
Bohomolec, F. (1959). Komedie konwiktowe. T. 1. opr. J. Kott, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
BOss.1 [Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, Dział Rękopisów], akc. 62/89 – Acta Scholarum Buczacensium a primo Lapide Erectarum…1754, bns.
Butterwick-Pawlikowski, R. (2014). Między oświeceniem a katolicyzmem, czyli o katolickim oświeceniu i oświeconym katolicyzmie. „Wiek Oświecenia”, t. 30, s.11–56.
CDІAL 1 [Central’nij Deržavnij Іstoričnij Arhіv Ukraїni m. L’vіv], f. 684, op. 1, sp. 1103 – Inwentarz majątku ruchomego i nieruchomego oraz biblioteki monasteru w Buczaczu 1769.
Isajewycz, J. (1997). Kościół greckokatolicki a niektóre aspekty rozwoju kultury ukraińskiej i białoruskiej w XVII–XVIII wieku. „Warszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze”, 1997, nr 4–5, s. 187–201.
Kadulska, I. (1974). Ze studiów nad dramatem jezuickim wczesnego Oświecenia (1746–1765). Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wyd. PAN.
Kadulska, I. (1982). Formy intermediów sceny szkolnej połowy XVIII wieku. W: Miscellanea z doby Oświecenia. T. 6. Red. Z. Goliński, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakł. Nar. im. Ossolińskich.
Kadulska, I. (1993a). Komedia w polskim teatrze jezuickim XVIII wieku. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakł. Nar. im. Ossolińskich.
Kadulska, I. (1993b). Miejsce Franciszka Bohomolca w osiągnięciach teatru jezuickiego. W: Jezuici a kultura polska. Red. L. Grzebień, S. Obirek, Kraków: Wyd. WAM, Księża Jezuici.
Kadulska, I. (oprac.). (1997). Teatr jezuicki XVIII i XIX wieku w Polsce. Z antologią dramatu. Gdańsk: Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego.
Korotaj, W. (opr.) (1965). Dramat staropolski od początków do powstania sceny narodowej. Bibliografia. T. I: Teksty dramatyczne drukiem wydane do r. 1765, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakł. Nar. im. Ossolińskich.
Korotaj, W. i in. (1976). Dramat staropolski od początków do powstania sceny narodowej. Bibliografia. T. II: Programy drukiem wydane do r. 1765. Cz. 1: Programy teatru jezuickiego. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, Wydaw. Polskiej Akademii Nauk.
Korotaj, W. i in. (1978). Dramat staropolski od początków do powstania sceny narodowej. Bibliografia. T. II. Cz. 2: Programy teatru pijarskiego oraz innych zakonów i szkół katolickich. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakł. Nar. im. Ossolińskich.
Kostkiewiczowa, T. (2010). Z oddali i z bliska: studia o wieku oświecenia. Warszawa: Wyd. Neriton.
Kott, J. (1959). Wstęp. W: Bohomolec, F. (1959). Komedie konwiktowe. T. 1. opr. J. Kott, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Lewański, J. (1958). Związki literackie polsko-ruskie w dziedzinie dramatu wieku XVII i XVIII. W: Z polskich studiów slawistycznych. Warszawa: PWN.
Lewański, J. (1967). Teatry szkolne w czasach poprzedzających początek działalności Teatru Narodowego. W: Teatr Narodowy w dobie Oświecenia. Wrocław–Warszawa–Kraków: Wyd. PAN.
Libera, Z. (1994). Rozważania o wieku tolerancji, rozumu i gustu. Szkice o XVIII stuleciu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Lorens, B. (2013). Problemy wychowawcze w szkołach bazyliańskich w drugiej połowie XVIII wieku na przykładzie kolegium w Buczaczu. „Biuletyn Historii Wychowania”, 29, s. 29–42. https://doi.org/10.14746/bhw.2013.29.3
Lorens, B. (2014). Bazylianie prowincji koronnej w latach 1743–1780. Rzeszów: Wyd. UR.
Mieszek, M. (2007). Intermedium polskie XVI–XVIII wieku(teatry szkolne). Kraków: Collegium Columbinum.
Mieszek, M. (2017). Wyznawca – obywatel w sztukach jezuickich od połowy XVIII wieku. W: Świat teatru – świat wartości. Wychowanie obywatelskie w teatrze szkolnym jezuitów w Rzeczypospolitej XVI–XVIII w. Red. J. Okoń, Kraków: Collegium Columbinum.
Miszalska, J. (2013). O niektórych włoskich źródłach polskiej dramaturgii „poważnej” w pierwszej połowie XVIII wieku. Przekłady, „Wiek Oświecenia”, t. 29, s. 113–136.
Okoń, J. (1984). Odsiecz wiedeńska Jana III w staropolskim teatrze szkolnym. „Pamiętnik Teatralny”, R. XXXII, z. 1–2, s. 103–116.
Okoń, J. (2006). Na scenach jezuickich w dawnej Polsce (rodzimość i europejskość). Warszawa: Wyd. DiG.
Okoń, J. (2018). Wychowanie do społeczeństwa w teatrach szkolnych jezuitów w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kraków: Collegium Columbinum.
Pidłypczak–Majerowicz, M.(1986). Bazylianie w Koronie i na Litwie. Szkoły i książki w działalności zakonu. Warszawa–Wrocław: PWN.
Puchowski, K. (2017). Teatr jezuicki w Rzeczypospolitej Obojga Narodów – Clio w edukacji obywatela. W: Świat teatru – świat wartości. Wychowanie obywatelskie w teatrze szkolnym jezuitów w Rzeczypospolitej XVI–XVIII w. Red. J. Okoń, Kraków: Collegium Columbinum.
Ratajczakowa, D. (1993). Komedia oświeconych 1752–1795. Warszawa: PWN.
Simon, L. (1935). Dykcjonarz teatrów polskich czynnych od czasów najdawniejszych do roku 1863. Warszawa: skł. gł. Książnica-Atlas.
Stoc’kij Â. (1997). Monastir Otcіv Vasilіân Česnogo Hresta Gospodn’ogo v Bučačі (1712–1996 rr.). L’vіv Mіsіoner.
Wereda, D. (2013). Biskupi unickiej metropolii kijowskiej w XVIII wieku. Siedlce – Lublin: Wyd. Werset.
Zych, F. (1900). Dwie uroczystości szkolne w nowym budynku gimnazjalnym. W: I Sprawozdanie Dyrekcji c.k. Gimnazyum w Buczaczu za rok szkolny 1900. Stanisławów: Nakładem Funduszu Naukowego.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.