Abstract
The purpose of the research was to identify the possibility of forming pro-animal and pro-ecological attitudes in Christians through the zootheological and ecotheological works of Tatiana Goricheva. The method of analysis and criticism of the literature was used, which supports the use of knowledge that has been analyzed, evaluated and synthesized through this method. The analyzed texts were both interviews with Tatiana Goricheva and her publications. The possibility of forming affirmative attitudes toward the natural world, including animals, based on traditional Christian values is demonstrated. Changing attitudes to friendly towards ecological and more pro-animal positions does not require changing one’s faith or ceasing to practice it or abandoning part of the tradition. Instead, it requires at least a partial commitment on the part of believers and the work of clergy and others teaching in communities.
Funding
National Science Centre
References
Chałupniak, R. (2013). Arcydzieła malarstwa w katechezie. Opole: Wydawnictwo Wydziału Teologicznego UO.
Dembińska-Siury, D. (2007). Plotyn. W: Powszechna Encyklopedia Filozofii t. VIII. Lublin: Wydawnictwo PTA, s. 294–298.
Dębowski, J. (1998). Przyroda w filozofii rosyjskiego prawosławia. Olsztyn: Wydawnictwo WSP.
Donaldson, S., Krymlicka, W. (2018). Zoopolis. Teoria polityczna praw zwierząt. Przeł. M. Wańkowicz, M. Stefański. Warszawa: Wydawnictwo Oficyna 21.
Drogi prowadzące do Boga. (1994). W: Katechizm Kościoła Katolickiego, https://tinyurl .com/hnbt7jxd. (2.11.2022).
Ekologia, https://tinyurl.com/2p927u48. (11.10.2022).
Georgiewa-Okoń, J. (2010). Bałkański synkretyzm religijny: kurban. W: Od Anatolii po Syberię: świat turecki w oczach badaczy. Red. E. Siemieniec-Gołaś. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 69–75.
Goriczewa, T. (1994). Duchowe doświadczenie prześladowanego Kościoła: mistyczna rewolucja w dzisiejszej Rosji. Przeł. A.Kluba, A.Kluba. Kraków: Wydawnictwo WAM Księża Jezuici.
Goriczewa, T. (1994a). Modlitwa jest najważniejsza. Przeł. B. Białecki. Kraków: Wydawnictwo WAM Księża Jezuici.
Goriczewa, T. (1994b). Religijne przebudzenie w Związku Radzieckim. Przeł. B. Białecki. Kraków: Wydawnictwo WAM Księża Jezuici.
Goriczewa, T. (2017). Święte zwierzęta (fragmenty). Przeł. E. Nikitina. „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”, nr 3, s. 69–89.
Goriczewa, T. (2022). Święte zwierzęta. Przeł. G. Ojcewicz. Szczytno: Wydawnictwo Greg Art.
Goriczewa, T. (2023). Córki Hioba. Prawosławie a feminizm. Przeł. G. Ojcewicz. Szczytno: Wydawnictwo Greg Art.
Goriczewa, T. (2023a). Prawosławie a postmodernizm. Przeł. G. Ojcewicz. Szczytno: Wydawnictwo Greg Art.
Grzegorz z Nyssy. (2006). O stworzeniu człowieka. Przeł. M. Przyszychowska. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Gzyra, D. (2018). Dziękuję za świńskie oczy. Jak krzywdzimy zwierzęta. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Kowalska-Stus, H. (2020). Tradycja i modernizm w prawosławiu rosyjskim. W: Srebrny Wiek w dialogu idei. Red. H. Duć-Fajfer, E. Pilarczyk, M. Ziomek. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 57–71.
Kozłowski, R. (2011). Teologia moralna. Zarys prawosławnej nauki o moralności chrze ścijańskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.
Krawczyk, R. (2013). Szabat. Odpoczynek formą świętowania. „Forum Teologiczne”, nr 14, s. 51–65.
Kroczak, J. (2012). Grzegorz Palamas wobec kontrowersji hezychastycznej. „Logos i Ethos”, nr 1 (32), s. 127–139. DOI: https://doi.org/10.15633/lie.202
Kucy, A. (2019). Biografia duchowa i antropologia chrześcijańska metropolity Antoniego Blooma (1914–2003). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/8142-525-4
Jankowski A., Stachowiak L., Romaniuk K. (red.) (1984). Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu: w przekładzie z języków oryginalnych. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum.
Laszczak, W. (2011). Wkręgu motywów mariologicznych Kuźminy Karawajewej (Matki Marii). „Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze”, nr 21, s. 61–69.
Marcinkowski, R. (2021). Dusza a wiara w życie po śmierci w judaizmie rabinicznym ze szczególnym uwzględnieniem Miszny. „Studia Gdańskie”, nr 49 s. 147–160.
Mitek-Dziemba, A. (2017). „Święta zwierzęcość”: Tatiany Goriczewej przyczynek do prawosławnej ekoteologii. „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”, nr 3, s. 57–67.
Nadbrzeżny, A. (2022). O duszy wczoraj i dziś. Panorama wybranych poglądów filo zoficznych i teologicznych. „Verbum Vitae”, nr 40 (3), s. 581–612. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.14408
Niedek, M. (2021). Eko–filozofia a perspektywa ekologicznego konserwatyzmu. „Studia Ecologiae et Bioeticae”, nr 19 (1), s. 5–15. DOI: https://doi.org/10.21697/seb.2021.19.1.01
Nowińska, Z., Jarosz, W., Brol, J., Jarzębska, B., Przewoźnik, P. (2015). Postawa proekologiczna wyrazem troski o środowisko i własne zdrowie. W: Program wieloletni. Środowisko a zdrowie, https://tinyurl.com/3v4sy3yd. (12.10.2022).
Ojcewicz, G. (2022). Wokół dziennika podróży ekoteolożki Tatiany Goriczewej Człowiek ustawicznie szuka szczęścia. „Studia Rossica Gedanensia”, nr 9, s. 53–78. DOI: https://doi.org/10.26881/srg.2022.9.03
Paprocki, H. (2001). Dogmat niepokalanego poczęcia: prawosławny punkt widzenia. „Salvatoris Mater”, nr 3 (4), s. 144–150.
Pawliszyn, M. (2015). O możliwości zbawienia zwierzęcia innego niż człowiek. „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria”, nr 24 (2/94), s. 105–116.
Staśko, I. (2011). O świadomości ekologicznej. W: Z teorii i praktyki edukacji dziecka: inspiracje dla nauczycieli przedszkoli i klas I–III szkoły podstawowej. Red. K. Gąsiorek. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, s. 127–142.
Szoszyn, R. (2016). Ateizm po komunizmie. „Rzeczpospolita”, https://tinyurl.com/3zxmyftf. (26.10.2022).
Tymieniecka-Suchanek, J. (2013). Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia zwierząt. W kręgu zagadnień ekofilozoficznych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Tymieniecka-Suchanek, J. (2013). Wiara w cudowną przemianę (Interpretacja semantyczna tekstu utworu poetyckiego Aleksandra M. Dobrolubowa „O przymie rzu ze zwierzętami”). W: Language And The Environment I. Red. U. Michalik, M. Michalska-Suchanek. Gliwice 2013, s. 315–323, https://tinyurl.com/69wfnkc5. (10.05.20124).
Tymieniecka-Suchanek, J. (2015a). Prawosławna „teologia zwierząt” wobec tradycyjnej humanistyki. Przypadek Tatiany Goriczewej. „Akcent”, nr 4 (142), s. 143–150.
Tymieniecka-Suchanek, J. (2015b). Problemy ekologiczne w literaturze rosyjskiej. Od Antona Czechowa do Andrieja Bitowa. „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, nr 9, s. 233–244.
Tymieniecka-Suchanek, J. (2019). Prolegomena do polskich studiów nad wegetarianizmem w Rosji na przełomie XIX i XX wieku. „Studia Europaea Gnesnensia”, nr 19, s. 97–130.
Woźniak, A. (2004). Struktura i funkcje mikroświatów. „Principia”, nr 39, s. 189–204.
Wójciuk, A. (2019). Proekologiczne i prozwierzęce postawy nadawców kampanii społecznych. „Humanistyka i Przyrodoznawstwo”, nr 25, s. 269–282.
Ziaja, K. (2016). Zdrowie i jego brak wświetle Biblii. „Scriptura Sacra”, nr 20, s. 164–181.
Горичева, Т. (2010). Блажен иже и скоты милует. Ljubljana: Wydawnictwo Logos.
Горичева, Т. (2015). О священном безумни. Христианство в современном мире. Petersburg: Wydawnictwo Алетеия.
Горичева, Т. (2020). Говорящие «Да». Moskwa: Wydawnictwo Экологическая палата России.
Горлачев, В., Бернюкевич, Т. (2012). Русский космизм как явление культуры. „Гуманитарный вектор”, nr 3 (31), s. 30–35.
Добыкин, Д. (2016). Православное учение о толковании Священного Писания: лек ции по библейской герменевтике. Petersburg: Wydawnictwo Санкт–Петербургской православной духовной академии.
Зоркая, Н. (2009). Православие в безрелигиозном обществе. „Вестник общественного мнения. Данные. Анализ. Дискуссии”, nr 2 (100), s. 65–84.
Колесов, В. (2008). Русская душа. „Общество. Среда. Развитие”, nr 1, s. 31–47.
Новиков-Новгородцев, М. (2009). Ведическое мировоззрение протославян – ос нова подлинной Российской государственности и геополитики. Petersburg: Wydawnictwo Союза потомков российских дворян СПб. им. Цесаревича Алексея.
Полуянов, В. (2011). Отношение человека к окружающей среде в воззрениях право славия. „Вісник ХНУ ім. В.Н.Каразіна”, nr 980, s. 214–219.
Резунков, В. (2014). Расцвет и закат „Сайгона”, https://tinyurl.com/2s89awt3. (14.03.2024).
Фёдорова, В. (2016). Покров Пресвятой Богородицы – символ материнской защи ты и Любви, https://tinyurl.com/5n8wnwhw. (8.11.2022).
Goričeva, T. (2010). Blažen iže i skoty miluet. Ljubljana: Wydawnictwo Logos.
Goričeva, T. (2015). O svâŝennom bezumni. Hristianstvo v sovremennom mire. Petersburg: Wydawnictwo Aleteiâ.
Goričeva, T. (2020). Govorâŝie «Da». Moskwa: Wydawnictwo Èkologičeskaâ palata Rossii.
Gorlačev, V., Bernûkevič, T. (2012). Russkij kosmizm kak âvlenie kulʹtury. „Gumanitarnyj vektor”, nr 3 (31), s. 30–35.
Dobykin, D. (2016). Pravoslavnoe učenie o tolkovanii Svâŝennogo Pisaniâ: lekcii po biblejskoj germenevtike. Petersburg: Wydawnictwo Sankt–Peterburgskoj pravoslavnoj duhovnoj akademii.
Zorkaâ, N. (2009). Pravoslavie v bezreligioznom obŝestve. „Vestnik obŝestvennogo mneniâ. Dannye. Analiz. Diskussii”, nr 2 (100), s. 65–84.
Kolesov, V. (2008). Russkaâ duša. „Obŝestvo. Sreda. Razvitie”, nr 1, s. 31–47.
Novikov-Novgorodcev, M. (2009). Vedičeskoe mirovozzrenie protoslavân – osnova podlinnoj Rossijskoj gosudarstvennosti i geopolitiki. Petersburg: Wydawnictwo Soûza potomkov rossijskih dvorân SPb. im. Cesareviča Alekseâ.
Poluânov, V. (2011). Otnošenie čeloveka k okružaûŝej srede v vozzreniâh pravoslaviâ. „Vìsnik HNU ìm. V.N.Karazìna”, nr 980, s. 214–219.
Rezunkov, V. (2014). Rascvet i zakat „Sajgona”, https://tinyurl.com/2s89awt3. (14.03.2024).
Fëdorova, V. (2016). Pokrov Presvâtoj Bogorodicy – simvol materinskoj zaŝity i Lûbvi, https://tinyurl.com/5n8wnwhw. (8.11.2022).
License
Copyright (c) 2024 Krzysztof Małek
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.