Spór o człowieka: Wissarion Bieliński i Mikołaj Gogol. O dwóch modelach literackiego kodowania rzeczywistości
PDF

Słowa kluczowe

Gogol
Belinsky
culture codes
Russia
Lotman
literature

Jak cytować

Abassy, M. (2012). Spór o człowieka: Wissarion Bieliński i Mikołaj Gogol. O dwóch modelach literackiego kodowania rzeczywistości. Poznańskie Studia Slawistyczne, (2), 335–354. https://doi.org/10.14746/pss.2012.2.16

Abstrakt

The aim of this paper is to conduct a comparative analysis of two culture codes, semantic  and  asemantico-asyntactic,  as  tools  for  ordering  reality  and  discovering  the  meaning  of events. Belinsky and Gogol’s lives and their mutual relations are the subject of our research. The antinomy, and even irreconcilability of codes is observed in concepts of the human and the world. According to the semantic code which was used by Gogol, a person is a part and, at the same time, a reflection of God’s order, and  the world is dichotomic (sacral – sinful, meaningful – meaningless, spiritual – material); it is an area for the fight between good and evil. Belinski, in turn, following the asemantico-asyntactic code, put the human at the centre of the rational world. At the beginning of the 40’s, when Belinsky could still interpret Gogol’s  writings  within  the  frameworks  of  asyntactico-asemantic  culture  code,  he  regarded himself as similar to Gogol. The split occurred after the book Chosen pieces of a correspondence  with  friends  was  published.  The  tragedy  of  not  being understood, which  both  great Russian thinkers faced, was evidence for the existence of two separate sign and  meaning systems within one culture. It must be added that the systems developed against the background of state order, which was coded by the syntactic culture code. Further research needs to be conducted in this field. 

https://doi.org/10.14746/pss.2012.2.16
PDF

Bibliografia

Abassy M., Od „klerków” do biurokratyzmu – twórczość Mikołaja Gogola, w: Prace Komisji Kultury Słowian PAU, t. VII: Kultura i polityka, red. L. Suchanek, Kraków 2008.

Аксаков С.Т., История моего знакомства с Гоголем. Со включением всей переписки с1832 по1852, red. Е.А. Смирнова, Москва 1960.

Bieliński W.G., Pisma literackie, przeł. J. Walicka, W. Anisimow-Bieńkowska, oprac. A. Walicki, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962.

Белинский В.Г., Статьи и рецензии 1841–1845, red. С.П. Бычкова, Москва 1948.

Белинский В.Г., Статьи и рецензии1843–1848, red. В.И. Кулешова, Москва 1948.

Cassirer E., Esej o człowieku: wstęp do filozofii kultury, przeł. A. Staniewska, Warszawa 1971.

Czaadajew P., Listy, wyb., wstęp i oprac. L. Suchanek, przeł. M. Leśniewska, L. Suchanek, Kraków 1992.

Evdokimov P., Gogol i Dostojewski, czyli zstąpienie do otchłani, przeł. A. Kunka, Bydgoszcz 2002.

Galster B., Mikołaj Gogol, Warszawa 1976.

Гоголь Н.В., Выбранные места из переписки с друзъями, Санкт-Петербург2 005.

Гуковский Г., Реализм Гоголя, Москва–Ленинград 1959.

Kościołek A., Wybrane fragmenty z korespondencji z przyjaciółmi: o ideowych poszukiwaniach Mikołaja Gogola, Toruń 2004.

Кубиков И., В.Г. Белинский. Жизнь и литературная деятельность, Москва(s.a.).

Ланина Е.Е., Ланин Д.А., Идеи и знаки. Семиотика, философия языка и теория коммуникации в эпоху Французской революции, Санкт-Петербург 2004.

Лотман Ю.М., Семиосфера. Культура и взрыв. Внутри мыслящих миров. Статьи. Исследования. Заметки, Санкт-Петербург 2000.

Мочульский К., Духовный путь Гоголя, Paris 1934.

Муравьев-Апостол С.И., Православный катехизис, w: И дум высокое стремление, oprac. И.А. Арзуманова, Москва 1980, s. 78–87.

Нечаева В.С., В.Г. Белинский. Жизнь и творчество 1842–1848, Москва 1967.

Овсянико-Куликовский Д.Н., Собрание сочинений, t. 7, Санкт-Петербург 1914.

Przebinda G., Od Czaadajewa do Bierdiajewa. Spór o Boga i człowieka w myśli rosyjskiej, Kraków 1998.

Rosner K., Semiotyka strukturalna w badaniach nad literaturą, Kraków 1981.

Соколов Б., Гоголь. Энциклопедия, Москва 2003.

Uspienski B., Religia i semiotyka, wyb., przeł. i przedmową opatrzył B. Żyłko, Gdańsk 2001.