Czary nad kołyską. Magia słowa w kołysance ludowej i lirycznym wierszu kołysankowym
PDF

Słowa kluczowe

lullaby
speech act
linguistic magical behavior
paidia

Jak cytować

Stefaniak-Maślanka, B. (2012). Czary nad kołyską. Magia słowa w kołysance ludowej i lirycznym wierszu kołysankowym. Poznańskie Studia Slawistyczne, (3), 159–171. https://doi.org/10.14746/pss.2012.3.10

Abstrakt

The article focuses on some examples of magic in traditional folk lullabies and lyrical lullabies for children. The aforementioned types of genre should invoke child’s sleep by using special words or melody. On the other hand, traditional lullabies were used to protect children or bring them health and happiness. To accomplish this, the singer often called some „higher  being”  for  help.  In  the article  that  kind  of  speech  acts  are  considered  as  magical behavior.  The  second  part  of  the text  discusses  use of  language,  character  of  content  and some special procedures in lyrical lullabies, that can be called „magical”. This kind of magic is,  however,  created  by  lullaby  authors, who  practice  it  as  an  intentional  method  to  „do things with words”. 

https://doi.org/10.14746/pss.2012.3.10
PDF

Bibliografia

http://lullabiesofeurope.wetpaint.com[dost?p:26.07.2012].

http://lullabiesofeurope.wetpaint.com [dost?p:26.07.2012].

http://lullabiesofeurope.wetpaint.com/page/Lullabies+%28Russian%29 [dost?p: 26.07.2012].

http://rosyjski.bukwa.pl/Kultura_rosyjska/Zabawa_po_rosyjsku/Kolysanki_po_rosyjsku.html [dost?p: 26.07.2012].

http://rosyjski.bukwa.pl/Kultura_rosyjska/Zabawa_po_rosyjsku/Kolysanki_po_rosyjsku.html [dost?p: 26.07.2012].

Adamczykowa Z., Kołysanka – poezja wczesnego dzieciństwa, w: eadem, Literatura dla dzieci. Funkcje, kategorie, gatunki, Warszawa 2001.

Biegeleisen H., Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego, Lwów 1927.

Bilica K., Nad kołyską. O kołysance, kołysankach Niekrasowa i „Kołysance Jeriomuszki” Musorgskiego, w: Muzyka i liryka, z. 2: Forma i ekspresja w liryce wokalnej 1808–1909.Interpretacje, red. M. Tomaszewski, Kraków 1989.

Chudzik A., Mowne zachowania magiczne w ujęciu pragmatyczno-kognitywnym, Kraków 2001.

Cieślikowski J., Wielka zabawa. Folklor dziecięcy, wyobraźnia dziecka, wiersze dla dzieci, Wrocław 1985.

de Schoultz-Adajewska, Kołysanka ludowa, „Wisła. Miesięcznik Geograficzno-Etnograficzny” z. 4, 1894.

Del Giudice L., Ninna-nanna-nonsense? Fears, Dreams, and Falling in the Italian Lullaby, „Oral Tradition” 3/3, 1988.

Diakowska E., Kłodnicki Z., Demony porywające i odmieniające dzieci, w: Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, t. 9: Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe, cz. 1: Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka, Wrocław–Cieszyn 2010.

Engelking A., Magiczna moc słowa w polskiej kulturze ludowej, „Język a kultura”, t. 1: Podstawowe pojęcia i problemy, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław 1991.

Engelking A., Rytuały słowne w kulturze ludowej. Próby klasyfikacji, „Język a kultura”, t. 4: Funkcje języka i wypowiedzi, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław 1991.

Golovin V., Russkaja kolybel’naja pesnja v fol’klore i literature, Turku 2000.

Jonca M., Kołysanki i wiersze kołysankowe, „Literatura Ludowa” 1982, nr 2.

Kotula F., Znaki przeszłości. Odchodzące ślady zatrzymać w pamięci, Warszawa 1976.

Luli, luli..., wyb. i wstęp J. Kowalczykówna, Lublin 1988.

Mackinlay E., Music for Dreaming: Aboriginal Lullabies in the Yanyuwa Community at Borroloola, Northern Territory, „British Journal of Ethnomusicology” vol. 8, 1999.

McDowell M.B., Folk lullabies: songs of anger, love and fear, „Women’s Studies” vol. 5, 1977.

Ohmann R., Literatura jako akt, w: Teoretycznoliterackie tematy i problemy, wyb. D.Ulicka, Warszawa 2003.

Ostasz M., Od Konopnickiej do Kerna. Studium wiersza pajdialnego, Kraków 2008.

Pawelec D., Od kołysanki do trenów. Z hermeneutyki form poetyckich, Katowice 2006.

Pełka L., Pierwotne formy wierzeń religijnych – magia i fetyszyzm, w: idem, Śladami pierwotnych wierzeń, Warszawa 1963.

Pieśni ludowe ze Śląska, t. III, z. 2: Pieśni rodzinne, oprac. J. Ligęza, Katowice 1961.

Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, red. J. Bartmiński, t. 4: Lubelskie, cz. 3: Pieśni i teksty sytuacyjne, Lublin 2011.

Rodzynki z migdałami. Antologia poezji ludowej Żydów polskich, przeł. J. Ficowski, Wrocław 1988.

Salimi H., Les berceuses des mères kurdes, „La Revue de Teheran. Mensuel Culturel Iranien en langue française” nr 43, 2009.

Spitz S.A., Social and Psychological Themes in East Slavic Folk Lullabies, „The Slavic and East European Journal” vol. 23, no. 1, 1979.

Turek K., Ludowe kołysanki na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim: przegląd źródeł i problematyki, s.l. 1985.

Ungeheuer-Gołąb A., Poezja dzieciństwa, czyli Droga ku wrażliwości, Rzeszów 2004.

Uśnij mój ty aniołeczku (kołysanki), oprac. J. Adamowski, Lublin 1991.

Waksmund R., Dzieci – plemię nieznane. Od folklorystyki do etnografii dzieciństwa; Dziecko w świetle polskiej etnografii i folklorystyki, „Literatura Ludowa” nr 4–5, 1996.

Wawi?ow D., Idzie sen do synka, cyt. za: K. ?ysko, „Strasznie wa?na rzecz” – dzieci?ce postrzeganie ?wiata w wierszach Danuty Wawi?ow, http://j_uhma.republika.pl/wawilow2.html [dost?p: 27.07.2012].

Wawiłow D., Senna piosenka, w: eadem, Dzieci w lesie, Warszawa 1991.

Wokół dziecka. Kołysanki i pieśni dziecięce, Kolekcja muzyki ludowej Polskiego Radia, Warszawa 2009 [CD].