Abstrakt
The article focuses on some examples of magic in traditional folk lullabies and lyrical lullabies for children. The aforementioned types of genre should invoke child’s sleep by using special words or melody. On the other hand, traditional lullabies were used to protect children or bring them health and happiness. To accomplish this, the singer often called some „higher being” for help. In the article that kind of speech acts are considered as magical behavior. The second part of the text discusses use of language, character of content and some special procedures in lyrical lullabies, that can be called „magical”. This kind of magic is, however, created by lullaby authors, who practice it as an intentional method to „do things with words”.
Bibliografia
http://lullabiesofeurope.wetpaint.com[dost?p:26.07.2012].
http://lullabiesofeurope.wetpaint.com [dost?p:26.07.2012].
http://lullabiesofeurope.wetpaint.com/page/Lullabies+%28Russian%29 [dost?p: 26.07.2012].
http://rosyjski.bukwa.pl/Kultura_rosyjska/Zabawa_po_rosyjsku/Kolysanki_po_rosyjsku.html [dost?p: 26.07.2012].
http://rosyjski.bukwa.pl/Kultura_rosyjska/Zabawa_po_rosyjsku/Kolysanki_po_rosyjsku.html [dost?p: 26.07.2012].
Adamczykowa Z., Kołysanka – poezja wczesnego dzieciństwa, w: eadem, Literatura dla dzieci. Funkcje, kategorie, gatunki, Warszawa 2001.
Biegeleisen H., Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego, Lwów 1927.
Bilica K., Nad kołyską. O kołysance, kołysankach Niekrasowa i „Kołysance Jeriomuszki” Musorgskiego, w: Muzyka i liryka, z. 2: Forma i ekspresja w liryce wokalnej 1808–1909.Interpretacje, red. M. Tomaszewski, Kraków 1989.
Chudzik A., Mowne zachowania magiczne w ujęciu pragmatyczno-kognitywnym, Kraków 2001.
Cieślikowski J., Wielka zabawa. Folklor dziecięcy, wyobraźnia dziecka, wiersze dla dzieci, Wrocław 1985.
de Schoultz-Adajewska, Kołysanka ludowa, „Wisła. Miesięcznik Geograficzno-Etnograficzny” z. 4, 1894.
Del Giudice L., Ninna-nanna-nonsense? Fears, Dreams, and Falling in the Italian Lullaby, „Oral Tradition” 3/3, 1988.
Diakowska E., Kłodnicki Z., Demony porywające i odmieniające dzieci, w: Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego, t. 9: Zwyczaje, obrzędy i wierzenia urodzinowe, cz. 1: Zwyczaje, obrzędy i wierzenia związane z narodzinami i wychowaniem dziecka, Wrocław–Cieszyn 2010.
Engelking A., Magiczna moc słowa w polskiej kulturze ludowej, „Język a kultura”, t. 1: Podstawowe pojęcia i problemy, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław 1991.
Engelking A., Rytuały słowne w kulturze ludowej. Próby klasyfikacji, „Język a kultura”, t. 4: Funkcje języka i wypowiedzi, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław 1991.
Golovin V., Russkaja kolybel’naja pesnja v fol’klore i literature, Turku 2000.
Jonca M., Kołysanki i wiersze kołysankowe, „Literatura Ludowa” 1982, nr 2.
Kotula F., Znaki przeszłości. Odchodzące ślady zatrzymać w pamięci, Warszawa 1976.
Luli, luli..., wyb. i wstęp J. Kowalczykówna, Lublin 1988.
Mackinlay E., Music for Dreaming: Aboriginal Lullabies in the Yanyuwa Community at Borroloola, Northern Territory, „British Journal of Ethnomusicology” vol. 8, 1999.
McDowell M.B., Folk lullabies: songs of anger, love and fear, „Women’s Studies” vol. 5, 1977.
Ohmann R., Literatura jako akt, w: Teoretycznoliterackie tematy i problemy, wyb. D.Ulicka, Warszawa 2003.
Ostasz M., Od Konopnickiej do Kerna. Studium wiersza pajdialnego, Kraków 2008.
Pawelec D., Od kołysanki do trenów. Z hermeneutyki form poetyckich, Katowice 2006.
Pełka L., Pierwotne formy wierzeń religijnych – magia i fetyszyzm, w: idem, Śladami pierwotnych wierzeń, Warszawa 1963.
Pieśni ludowe ze Śląska, t. III, z. 2: Pieśni rodzinne, oprac. J. Ligęza, Katowice 1961.
Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały, red. J. Bartmiński, t. 4: Lubelskie, cz. 3: Pieśni i teksty sytuacyjne, Lublin 2011.
Rodzynki z migdałami. Antologia poezji ludowej Żydów polskich, przeł. J. Ficowski, Wrocław 1988.
Salimi H., Les berceuses des mères kurdes, „La Revue de Teheran. Mensuel Culturel Iranien en langue française” nr 43, 2009.
Spitz S.A., Social and Psychological Themes in East Slavic Folk Lullabies, „The Slavic and East European Journal” vol. 23, no. 1, 1979.
Turek K., Ludowe kołysanki na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim: przegląd źródeł i problematyki, s.l. 1985.
Ungeheuer-Gołąb A., Poezja dzieciństwa, czyli Droga ku wrażliwości, Rzeszów 2004.
Uśnij mój ty aniołeczku (kołysanki), oprac. J. Adamowski, Lublin 1991.
Waksmund R., Dzieci – plemię nieznane. Od folklorystyki do etnografii dzieciństwa; Dziecko w świetle polskiej etnografii i folklorystyki, „Literatura Ludowa” nr 4–5, 1996.
Wawi?ow D., Idzie sen do synka, cyt. za: K. ?ysko, „Strasznie wa?na rzecz” – dzieci?ce postrzeganie ?wiata w wierszach Danuty Wawi?ow, http://j_uhma.republika.pl/wawilow2.html [dost?p: 27.07.2012].
Wawiłow D., Senna piosenka, w: eadem, Dzieci w lesie, Warszawa 1991.
Wokół dziecka. Kołysanki i pieśni dziecięce, Kolekcja muzyki ludowej Polskiego Radia, Warszawa 2009 [CD].
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Poznańskie Studia Slawistyczne są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Poznańskie Studia Slawistyczne udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Poznańskich Studiów Slawistycznych pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).