Słowa kluczowe
analysis
Polish language
Czech language
Slovak language
Jak cytować
Abstrakt
This article investigates kynonyms, which constitute one of the most prominent categories of zoonyms. The research material was obtained with the use of an 11-point survey and encompasses the West-Slavic languages: Polish, Czech and Slovak. The study aims to indicate the core tendencies in how dogs are named in these languages, as well as potential regularities or inconsistencies therein. The article encompasses a theoretical component, a discussion on terminology and an exploration of the research material (through semantic and formal means). Most kynonyms are created through the use of: names or surnames of fictional characters known from television and films; pragmatic names; and a characteristic of the animal itself. Only approximately 6.5% of the research
material includes the names derived through word formation; the other names involve metaphorical references. The study also incorporates a stratification of the dog’s image; however, the only correlation uncovered was the relationship between the race of the dog (small or large) and the type of accommodation in which that dog stayed.
Bibliografia
Baer, M. (2019). Typy motywacyjne wchorwackim i polskim nazewnictwie psów. W: Pies wliteraturze, kulturze, języku i mediach. Red. E. Borkowska i in. Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKRiBL, s. 299–318.
Brozović Rončević,D., Čilaš Šimpraga, A. (2008). Nacrt za zoonomastička istraživanja (na primjeru imena konja). „Folia onomastica Croatica”, nr17, s. 37–58.
Bubak, J. (1996). Nazwy psów rasowych (na podstawie materiału z krakowskiej kartoteki Polskiego Związku Kynologicznego). W: Systemy zoonimiczne w językach słowiańskich, „Rozprawy Slawistyczne 11”. Red. S. Warchoł. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 185–198.
Budziszewska, W. (1989). Nazwy rzek wfunkcji psich imion. „Onomastica”, z. XXXIII, s. 235–237.
Bystroń, J.S. (1936). Nazwy własne psów. „Przyjaciel Psa”, 1 (2), s. 2. Bystroń, J.S. (1947). Nazwy własne psów. „Materiały i Prace Etnograficzne”, nr 6, s. 153–163.
Chomová, A. (2020). Zoonymá v komunikácii malej sociálnej skupiny (na materiáli mien psov). „Acta Onomastica”, z. LXI (1), s. 29–47.
Čechová, K. (2000). Jméno není jen slovo aneb 5000 psích jmen. Brno: Datel.
Fleischer, M. (2017). Reguły komunikacji intra- i intergatunkowej (na przykładzie człowieka i psa). „Prace Kulturoznawcze”, nr 21 (3), s. 27–46. DOI: https://doi.org/10.19195/0860-6668.21.3.3 DOI: https://doi.org/10.19195/0860-6668.21.3.3
Grabowska, B. (2014). Zmiany relacji człowiek – zwierzę, czyli cena postępu. „Kultura i Wartości”, nr 2 (10), s. 105–120. DOI: https://doi.org/10.17951/kw.2014.10.105 DOI: https://doi.org/10.17951/kw.2014.10.105
Hájková, E. (2009). Vlastní jména „domácích mazlíčků“ městských dětí. „Slovo o slove”, nr15, s. 75–83.
Jakus-Borkowa, E. (2012). Nazewnictwo hodowli psów rasowych w Polsce i w krajach niemieckojęzycznych (na przykładzie hovawartów). W: Wkomunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych. Red. I. Łuc, M. Pogłódek. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 217–233.
Kołodziej, A. (2019). W kręgu urbozoonimii słowiańskiej. Studium porównawcze nazewnictwa zwierząt pokojowych w wybranych językach zachodnio- i południowosłowiańskich. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT. https://doi.org/10.17651/ONOMAST2018.18 DOI: https://doi.org/10.17651/ONOMAST2018.18
Kopertowska, D. (2005). Żeńskie hipokorystyka w funkcji kynonimów – efemeryda czy tendencja?. „Acta Onomastica”, z. XLVI, s. 79–84.
Kosyl, C. (1996). Kynonimy literackie na tle zoonimii uzualnej (część I). „Onomastica”, z. XLI, s. 153–211.
Kosyl, C. (1997). Kynonimy literackie na tle zoonimii uzualnej (część II). „Onomastica”, z. XLII, s. 251–270.
Kosyl, C. (1998a). Kynonimy literackie na tle zoonimii uzualnej (część III). „Onomastica”, z. XLIII, s. 309–339.
Kosyl, C. (1998b). Nazewnictwo kotów w literaturze pięknej na tle zoonimii uzualnej, cz. 2. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, nr 16, sectio FF, s. 101–113.
Králik, Ľ. (1993a). Hydronymia versus zoonymia (O pôvode niektorých zooným). „Slovenská reč”, nr 8 (3), s. 156–164.
Králik, Ľ. (1993b). Slovenské zoonymá Bodrík a Sáva. W: Varia II. Materiály zII. kolokvia mladých jazykovedcov (Modra – Piesok 26.–27. októbra 1992). Red. M. Nábělková, P. Odaloš. Bratislava–Banská Bystrica: Slovenská jazykovedná společnost’ pri SAV – Pedagogická fakulta Univerzity Mateja Bela, s. 66–69.
Krško, J. (2012). Podoby zooným v spoločenskej komunikácii. W: Jednotlivé a všeobecné v onomastike. 18. slovenská onomastická konferencia, Prešov 12.–14. septembra 2011. Red. M. Ološtiak, Prešov: Filozofická fakulta Prešovskej univerzity v Prešove, s. 144–148.
Krško, J. (2016). Všeobecnolingvistické aspekty onymie. Z problematiky onymického komunikačného registra. Banská Bystrica: Vydavateľstvo Univerzity Mateja Bela v Banskej Bystrici – Belianum.
Kvítková, N. (2010). Výzkum zoonym. W: Mnohotvárnost a specifičnost onomastiky. IV. česká onomastická konference, 15.–17. září 2009, Ostrava. Sborník příspěvků. Red. J. David,M.Čornejová,M. Harvalík, Ostrava–Praha: Filozofická fakulta Ostravské univerzity v Ostravě – Ústav pro jazyk český AV ČR, v. v. i., s. 292–297.
Laliková, T. (1996). Mená psov na Slovensku. W: 12. slovenská onomastická konferencia a 6. seminár „Onomastika a škola”. Prešov 25.–26. októbra 1995. Zborník referátov. Red. M. Majtán, F.Ruščák, Prešov: Pedagogická fakulta UPJŠ Prešov – Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra SAV, s. 325–328.
Leeová, M. (2020). Dějiny světa v 50 psech. Przeł. J. Futera. Brno: Jota. Litwińczuk, Z. (2013). Zwierzęta w życiu człowieka. „Przegląd Hodowlany”, nr 5, s. 17–18.
Majtán, M. (2009). Pomenúvanie kráv na Slovensku začiatkom 18. storočia (motivácia imien podľa súpisov bytčianskeho panstva). „Acta onomastica”, nr L, s. 152–157.
Mamzer, H. (2017). Zwierzęce imiona – upodmiotowienie czy zawłaszczenie?. „Zoophilologica. Polish Journal of Animals Studies”, nr 3, s. 163–178.
Matejčík, J. (1996). Nominácia v kynológii. W: 12. slovenská onomastická konferencia a 6. seminár „Onomastika a škola”. Prešov 25. – 26. októbra 1995. Zborník referátov. Red. M. Majtán, F.Ruščák, Prešov: Pedagogická fakulta UPJŠ Prešov – Jazykovedný ústav Ľudovíta Štúra SAV, s. 320–324.
Nowakowska, M.M. (2000). Nazwy hodowli psów rasowych w Polsce i na Słowacji. „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, nr 45, s. 51–63.
Nowakowska, M.M. (2001). O Amikach, Czikach i innych imionach psów nie tylko rasowych. W: Współczesna leksyka, cz. 2. Red. T. Michalewski. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 41–51.
Nowakowska, M.M. (2002). Imiona psów rasowych wPolsce i na Słowacji. W: Varia IX. Zborník materiálov zIX. kolokvia mladých jazykovedcov (Modra-Piesok 1.– 3. december 1999). Red. M. Nábělková, M. Šimková, Bratislava: Slovenská jazykovedná společnosť pri SAV, s. 183–193.
Penar, W., Magiera, A., Klocek, C. (2019). Dotychczasowe badania nad pochodzeniem kota domowego. „Roczniki Naukowe Zootechniki”, nr 46 (2), s. 67–73.
Pleskalová, J. (2017a). Abionymum. W: CzechEncy – Nový encyklopedický slovník češtiny. Red. P.Karlík, M. Nekula, J. Pleskalová. https://www.czechency.org/slovnik /ABIONYMUM (13.07.2022). Pleskalová, J. (2017b). Toponymum. W: CzechEncy – Nový encyklopedický slovník češtiny. Red. P.Karlík, M. Nekula, J. Pleskalová. https://www.czechency.org/slovnik /TOPONYMUM (13.07.2022). Rzetelska-Feleszko, (2006). Uczłowieczenie psów (i kotów). W: W świecie nazw własnych. Red. E.Rzetelska-Feleszko. Kraków–Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, s. 169–184. Setkowicz, J. (1976). Uwagi o imionach psów na halach Beskidu Śląskiego. „Poradnik Językowy”, nr 9, s. 412–415.
Setkowicz, J. (1984). Nazwy psów pasterskich na południowych halach pasma babiogórskiego. „Język Polski”, z. LXIV (5), s. 355–357.
Setkowicz, J. (1985). Zawołania psów owczarskich na szałasach halnych Babiej Góry i masywu pilszczańskiego po stronie północnej. „Język Polski”, nr LXV (4), s. 284–288.
Smyczyński, L. (1989). Psy, rasy i wychowanie. Warszawa: PWRiL.
Spal, J. (1966). Jména našich psů a koček. „Zprávy Kruhu přátel českého jazyka“, 1965, leden, s. 11–17.
Výtah ve „Zpravodaji Místopisné komise ČSAV”, nr7, s. 146–148.
Strutyński, J. (1996). Urbozoonimia polska. Kraków: Wydawnictwo Tomasz Strutyński.
Strutyński, J., Warchoł, S. (2004). Nazewnictwo zoonimiczne w środowiskach wiejskich i miejskich. W: Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej. Red. R. Mrózek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 99–129.
Šrámek, R. (1995). Onomastická lexikografie. W: Manuál lexikografie. Red. F. Čermák, R. Blatná, Jinočany: Nakladatelství H&H, s. 158–181.
Šrámek, R. (1999). Úvod do obecné onomastiky. Brno: Masarykova univerzita.
Šmilauer, V. (1976). Třídění vlastních jmen. W: Zborník pedagogickej fakulty v Prešove Univerzity P. J. Šafárika v Košiciach. V. zasedanie Medzinárodnej komisie pre slovanskú onomastiku a V. slovenská onomastická konferencia (Prešov 3.–7. mája 1972). Zborník materiálov. Red. M. Blicha, M. Majtán. Bratislava: Slovenské pedagogické nakladatelstvo, s. 109–111.
Tomaszewska, S. (1983). O imionach i przydomkach psów rasowych. „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, z. XXIX, s. 69–81.
Vuković, S. (2007). Onomastička terminologija. Inventar termina, stratifikacija onomastike kao prilog teoriji imenoslovlja u cjelini. „Čakavska rič”, z. XXXV (1), s. 139–185.
Warchoł, S. (1996). Tradycja i współczesność w polskiej zoonimii ludowej (na tle słowiańskim). W: Systemy zoonimiczne w językach słowiańskich, „Rozprawy Slawistyczne 11”. Red. S. Warchoł, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 159–170.
Wilczek, W. (2012). Imiona psów – analiza opozycyjnych grup zoonimów występujących na portalach internetowych dla miłośników zwierząt. W: Linguarum Silva. Opozycja – przeciwieństwo – kontrast w języku i tekście. Red. B. Mitrenga. T. 1. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 55–68.
Ziembicki, W. (1934). Jana Ostroroga „Nomenklatura ogarów”. „Język Polski”, nr 19, s. 40–48.
Бучкo, Д., Ткачова, Н. (2012). Словник української ономастичної термiнології. Харків: Ранок–НТ.
Ковачев, Н. (1987). Зоонимия – имена на домашни животни. W: Българска oномастика. София: Наука и изкуство.
Ковтюх, С., Кирилюк, О. (2010). Кінонімія в сучасній українській мові: принципи номінації та способи творення. Кіровоград: Державний Педагогічний Університет імені Володимира Винниченка.
Bučko, D., Tkačova, N. (2012). Slovnik ukraïnsʹkoï onomastičnoï terminologìï. Harkìv: Ranok–NT.
Kovačev, N. (1987). Zoonimiâ – imena na domašni životni. W: Bʺlgarska onomastika. Sofiâ: Nauka i izkustvo.
Kovtûh, S., Kirilûk, O. (2010). Kìnonìmìâ v sučasnìj ukraïnsʹkìj movì: principi nomìnacìï ta sposobi tvorennâ. Kìrovograd: Deržavnij Pedagogìčnij Unìversitet ìmenì Volodimira Vinničenka.
