Słowa kluczowe
polemics
German philosophy
cognitive categories
intuition
Slovak culture
Jak cytować
Abstrakt
The author of the article focuses on introducing and interpreting the dispute over Slavic philosophy that took place in the 1840s in Slovak magazines (between J.M. Hurban, C. Zoch and P.Kellner-Hostinský). This dispute is an important testimony of the era, it concerned the fundamental issues of the time: the identity of Slovak culture, its philosophical background, its place and role in the Slavic world, its attitude to tradition. The author of the article focused primarily on two aspects of the “slovanská veda” project: the relation to German philosophy and the key cognitive category “viďeňja.” The author also points to the role that this dispute played in shaping the model of Slovak culture. Since the Slovak Romantic literary discourse has recently been enriched by many new revisions, the author also briefly refers, sometimes polemically, to the latest research.
Bibliografia
Bielik-Robson, A. (2008). Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje. Kraków: Universitas.
Čepan, O. (1974). Premeny „ducha a predmetnosti” v slovenskom romantizme. Literárny romantizmus. Litteraria XVI. Bratislava: Veda, s. 101–163.
Čepan, O. (1993). Razdelia romantizmu. „Slovenské pohľady”, nr 1, s. 60–80.
Dupkala, R. (1996). Štúrovci a Hegel (K problematike slovenského hegelianizmu a antihegelianizmu). Prešov: ManaCon.
Emerson, R.W. (2005). Natura. Przeł. P. Gutowski. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa. Goszczyńska, J. (2008). Synowie słowa. Myśl mesjanistyczna w słowackiej literaturze romantycznej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Gromczyński, W. (1992). Emerson. Codzienność i absolut w filozofii Ralpha Waldo Emersona. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Hurban, J.M. (1846). Veda a slovenske pohladi. „Slovenskje pohľady na vedi, umeňja a literatúru”, nr I, s. 1–12.
Kellner-Hostinský, P. (1847a). Otvorení list p. Ctibohovi Cochiusovi. „Orol tatránski”, r. II, nr 60, s. 467–469, 476–478, 483–486.
Kellner-Hostinský, P. (1847b). Druhi otvorení list p. Ctibohovi Cochiusovi. „Orol tatránski”, r.III, nr 76–78, s. 601–604, 609–612, 617–620.
Kollár, J. (1846). Hlasowé o potřebě jednoty spisowného jazyka pro Čechy Morawany a Slowáky. Praha: České muzeum.
Kováčik, Ľ. (1999). Princíp videnia v diele P. Kellnera-Hostinského. Slovanský romantizmus. Red. A. Červeňák, S. Makara. Banská Bystrica: Filologická fakulta Univerzity Mateja Bela. s. 177–182.
Lewandowski, W. (2011). Wolność i samotność. Myśl społeczno-polityczna amerykańskiego transcendentalizmu. Warszawa: Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Libelt, K. (1844). O miłości ojczyzny. „Rok”. Listy Ľ.
Štúra. 1. (1954). Bratislava: Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied. Listy Ľ.
Štúra. 2. (1956). Bratislava: Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied.
Majerek, R. (2020). Hľadanie nového modelu opisu slovenského romantizmu. „Slovo a smysl”, t. 33, nr XVII.
Mickiewicz, A. (1955). Literatura słowiańska. T. XI. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik.
Mickiewicz, A. (1998). Literatura słowiańska. T. X. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik.
Mináč, V. (1997). Zobrané spory J.M. Hurbana. Bratislava: Národné literárne centrum.
Osuský, S. Št. (1935). Kellner-Hostinský filozof. “Zborník Matice slovenskej”, r. XIII, s. 163–182.
Páleš, E. (2012). Štúrovská koncepcia slovanskej vedy – romantický prežitok alebo predzvesť budúcnosti? Trendy v metodológii a filozofii vedy, ktoré dávajú za pravdu Štúrovcom. W: Zborník z vedeckého seminára „Nové kontexty života a diela Ľudovíta Štúra”. Red. B. Mihalkovičová, E.Kowalská. Modra: Modranská muzeálna spoločnosť, s. 84–104.
Parenička, P. (1998). Život a dielo Petra Kellnera-Záboja Hostinského. Martin: Matica slovenská.
Skwara, M. (1994). Mickiewicz i Emerson: prelekcje paryskie. „Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej”, r. 85, nr 3, s. 104–122.
Sošková, J. (2004). Estetické dimenzie pojmu „Videňja” Petra Kellnera-Záboja Hostinského. „Doctrina. Studia społeczno-polityczne”, nr 1, s. 107–128.
Sošková, J. (2008). Noetický princíp „videňja“ P. Kellnera Záboja Hostinského z pohľadu súčasného esteticko-filozofického myslenia. W: Filozofia a slovanské myšlienkové dedičstvo: Osobnosti, problemy, inšpirácie. II. Red. E. Lalíková, Š. Kostelník, M.Rembierz. Bratislava: Iris.
Várossová, E. (2005). Filozofia vo svete, svet filozofie u nás. Bratislava: Veda.
Walicki, A. (1970). Filozofia a mesjanizm. Warszawa: PIW.
Walicki, A. (1983). Między filozofią, religią i polityką. Studia o myśli polskiej epoki romantyzmu. Warszawa: PIW.
Zajac, P. (red.) (2016). Štúr, štúrovci, romantici, obrodenci. Bratislava: Veda
Zajac, P., Schmarcová, Ľ. i in. (2019). Slovenský romantizmus. Synopticko-pulzačný model kultúrneho javu. Brno: Host.
Zoch, C. (1847). Slovenskje pohlady na vedi, umeňja a literatúru, vidávanje od M.J. Hurbana. „Orol tatranski”, r. II, nr 51–53, s. 406–407, 411–413, 420–421.
Zoch, C. (1847). Odpoveď p. Petrovi Z. Hosťinskjemu na jeho otvorení list. „Orol tatránski”, r. II, s. 522–525, 529–531.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Joanna Goszczyńska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Poznańskie Studia Slawistyczne są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Poznańskie Studia Slawistyczne udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Poznańskich Studiów Slawistycznych pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).