Słowa kluczowe
Orthodox-Uniate polemics
Uniate Church in the 16th–17th centuries
art of argumentation
Polish-Lithuanian Commonwealth
interconfessional relationships
Jak cytować
Abstrakt
The article investigates the interconfessional polemical literature as a valuable source offering an insight into the major values of the society of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 16th–17th centuries. These texts also help understanding phenomena other than the merely religious ones. In the debate, juridical and political arguments were used too. We focus on the case study of Hipacy Pociej’s Antirrēsis (Ruthenian: 1599; Polish: 1600), written in response to Marcin Broniewski’s Apokrisis (1597). Pociej, who had an outstanding political career before becoming a Uniate bishop, mastered these arguments perfectly. His work is imbued with the mentality of the communitas nobilium, which also played a part in his lexical choices.
Bibliografia
Abbreviazioni AZR 4 = Акты, относящиеся к истории Западной России..., т. IV, Санкт-Петербург 1851.
Broniewski M. [Christophor Philalet], 1882, ΑΠΟΚΡΙΣΙΣ abo odpowiedź na xiążki o synodzie brzeskim…, in: Русская историческая библиотека, т. VII, Петербургъ, coll. 1003–1820.
Bortnik J., 2007, Problem tolerancji w prawosławnej myśli teologicznej i społeczno-politycznej w Rzeczpospolitej drugiej połowy XVI i pierwszej połowy XVII wieku, „Odrodzenie i Reformacje w Polsce” nr 51, pp. 151–175.
Byliński J., Długosz J., 1997, Wstęp, in: H. Pociej, Antirresis abo Apologija przeciwko Krzysztofowi Philaletowi..., Wrocław, pp. 5–38.
Chodynicki K., 2005, Kościół prawosławny a Rzeczpospolita Polska 1370–1632, Warszawa (prima ed. 1934).
Dzięgielewski J., 1983, Pociej (Potij) Adam, później Hipacy, in: Polski słownik biograficzny, XXVII, Wrocław ecc., pp. 28–34.
Kempa T., 1997, Konstanty Wasyl Ostrowski (ok. 1524/1525–1608). Wojewoda kijowski i marszałek Ziemi Wołyńskiej, Toruń.
Kempa T., 2007, Wobec kontrreformacji. Prostestanci i prawosławni w obronie swobód wyznaniowych w Rzeczpospolitej w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, Toruń.
Lencyk W., Nazarko I., 1993, Potii, Ipatii, in: Encyclopedia of Ukraine, vol. 4, Toronto, <http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CP%5C O%5CPotiiIpatii.htm>, 19.02.2016.
Naumow A., 2002, Domus divisa, Studia nad literaturą ruską w I. Rzeczypospolitej, Kraków.
Olszewski H., 1977, Ustrój polityczny Rzeczypospolitej, in: Polska XVII wieku, Państwo – społeczeństwo – kultura, a cura di J. Tazbir, Warszawa, pp. 56–89.
Ozorowski M., 2012, Hipacego Pocieja podstawy unickiej teologii pozytywno-polemicznej, Warszawa.
Pawelec R., 2011, Żywoty ludzi poczciwych, skarbu cnoty strzegących. Cześć i cnota, in: Humanizm w języku polskim, Wartości humanistyczne w polskiej leksyce i refleksji o języku, a cura di A. Janowska, M. Pastuchowa, R. Pawelec, Warszawa, pp. 149–174.
Pociej H., 1997, Antirresis abo Apologija przeciwko Krzysztofowi Philaletowi, który niedawno wydał książki imieniem starożytnej Rusi religiej greckiej przeciw książkom o synodzie greckim, napisanym w roku pańskim 1597, oprac. J. Byliński, J. Długosz, Wrocław (prima ed. in ruteno: Вильна 1599; prima ed. in polacco: Wilno 1600).
Stradomski J., 2003, Spory o „wiarę grecką” w dawnej Rzeczypospolitej, Kraków.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.