Płynność – od Heraklita do Baumana
PDF

Słowa kluczowe

liquidity
transdisciplinarity
aesthetic categories
performance
variability
multiplicity
amorphism

Jak cytować

Błaszczak, M. (2019). Płynność – od Heraklita do Baumana. Przestrzenie Teorii, (31), 109–134. https://doi.org/10.14746/pt.2019.31.5.

Abstrakt

The text concerns liquidity understood as an extremely extensive category containing the aspect of changeability and blurring boundaries. It covers an extremely wide spectrum of phenomena. Liquidity is a physical category that refers to the element of water and the senses of touch and taste. It became extremely popular in sociology as an epistemological category thanks to Zygmunt Bauman. This category should be applied much more widely in analyzing phenomena in the field of literature, art, theater, performance, but also going beyond practical analytical use and transferring this concept to the level of theory. The term „liquid” refers to many associations, which in turn allow us to recall different orders and perspectives, at the same time incorporating the current argument into a broader discourse on the moving, fluid nature of the concepts of „wandering” between disciplines. These considerations are also part of the author’s concept of amorphous aesthetic categories, which include liquidity.

https://doi.org/10.14746/pt.2019.31.5.
PDF

Bibliografia

Agamben G., Profanacje, tłum. M. Kwaterko, Warszawa 2006.

Bakke M., Bio art – sztuka in vivo i in vitro, <http://archiwum-obieg.u-jazdowski.pl/teksty/4408> [dostęp: 21.05.2018].

Bakke M., Przeciw pustce – sztuka pamiętająca materialność powietrza, [w:] Czas przestrzeni, red. K. Wilkoszewska, współpraca J. Petri, Kraków 2009.

Bal M., Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik, tłum. M. Bucholc, Warszawa 2012.

Bauman Z., 44 listy ze świata płynnej nowoczesności, Warszawa 2011.

Bauman Z., Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa 1994.

Bauman Z., Kultura w płynnej nowoczesności (wraz z filmem na DVD: „Miłość, Europa, świat Zygmunta Baumana”, w reżyserii Krzysztofa Rzączyńskiego), Warszawa 2011.

Bauman Z., Moralność w niestabilnym świecie, Poznań 2006.

Bauman Z., Płynna inwigilacja. Rozmowy, Kraków 2013.

Bauman Z., Płynna nowoczesność, Kraków 2006.

Bauman Z., Płynne czasy. Życie w epoce niepewności, Warszawa 2007.

Bauman Z., Płynne życie, Kraków 2007.

Bauman Z., Płynny lęk, Kraków 2008.

Bauman Z., Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna, Warszawa 1991.

Bauman Z., Bauman I., Kociatkiewicz J., Kostera M., Zarządzanie w płynnej nowoczesności, tłum. A. Rasmus-Zgorzelska, Warszawa 2017.

Błaszczak M., Dramatyczne twory „niby-ludzkie”, [w:] Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze, t. 2: Od humanizmu do posthumanizmu, red. J. Tymieniecka-Suchanek, Katowice 2014, s. 250–265.

Błaszczak M., Dyskurs teatralno-filmowo-literacki – o „Dyskretnym uroku burżuazji” Marcina Libera, [w:] Dyskursy sztuki. Dyskursy o sztuce, red. T. Pękala, Lublin 2018.

Błaszczak M., Przezroczystość – od Calvino do Bieńczyka, „Przestrzenie Teorii” 2016, nr 25.

Burzyńska A., Dekonstrukcja, polityka i performatyka, Kraków 2013.

Calvino I., Wykłady amerykańskie. Sześć przypomnień dla przyszłego tysiąclecia, tłum. A. Wasilewska, Gdańsk, Warszawa 1996.

Cielemęcka O., Angelus Novus spogląda w przyszłość. O antyhumanizmie, który przezwycięża nicość, „Teksty Drugie” 2013, nr 1–2.

Czapliński Jan, Łysek z pokładu Idy, [w:] Transfer! Teksty dla teatru. Antologia, red. J. Krakowska, Warszawa 2015.

Czarnecka A., Architektura cyfrowa. Szczególny przypadek Marcosa Novaka, „Rzut. Kwartalnik Architektoniczny”, Rzut +3. Eksperyment, 2014, nr 1.

Derrida J., O człowieku i zwierzęciu, Marksie i żałobie. Z J. Derridą rozmawiają Małgorzata Kowalska i Jerzy Niecikowski, „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” 1998r. 7, nr 1 (25).

Derrida J., Różnia (différance), tłum. J. Skoczylas, przekład przejrzał S. Cichowicz, [w:] Drogi współczesnej filozofii, wybrał i wstępem opatrzył M.J. Siemek, Warszawa 1978.

Deutsch M., Loher D., Sikorska-Miszczuk M., Schmitt K., Rame F., Fo D., Czerwona dekada, red. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2011.

Domańska E., Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie” 2013, nr 1–2.

Echa, repliki fantazmaty. Antologia nowego dramatu polskiego, red. M. Sugiera, A. Wierzchowska-Woźniak, Kraków 2005.

Estetyka czterech żywiołów: ziemia, woda, ogień, powietrze, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2002.

Fischer-Lichte E., Estetyka performatywności, tłum. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2008.

Gajewska G., Arcy-nie-ludzkie. Przez science fiction do antropologii cyborgów, Poznań 2010.

Grupa ETC, Narracje, estetyki, geografie: Fluxus w trzech aktach, Warszawa 2014.

Heraklit, tłum. B. Kupis, [w:] Filozofia starożytna Grecji i Rzymu. Wybór tekstów, wybór i wstęp J. Legowicz, Warszawa 1970.

Hoczyk J., Płynna rzeczywistość w tańcu, 15. Międzynarodowy Festiwal Ciało/Umysł w Warszawie, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2016, nr 136.

Horáková J., From Golem to Cyborg: a Note on the Cultural Evolution of the Concept of Robots, “Human Affairs” 2006, no 1.

Inny słownik języka polskiego PWN, t. 1: A… Ó, red. nacz. M. Bańko, Warszawa 2000.

Inny słownik języka polskiego, t. II: P… Ż, red. M. Bańko, Warszawa 2000.

Jakubczak M., Ziemia, [w:] Estetyka czterech żywiołów: ziemia, woda, ogień, powietrze, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2002.

Jelewska A., Sensorium. Eseje o sztuce i technologii, Poznań 2012.

Jenkins H., Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów, tłum. M. Bernatowicz, M. Filiciak, Warszawa 2007.

Kalaga W., Mgławice dyskursu. Podmiot, tekst, interpretacja, Kraków 2001.

Kalnická Z., Woda, [w:] Estetyka czterech żywiołów: ziemia, woda, ogień, powietrze, red.K. Wilkoszewska, Kraków 2002.

Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa 2000.

Korszańska I., Pawi tren, „Dialog” 2016, nr 6.

Koza M., Śladami różnicy. Dekonstrukcja granicy między człowiekiem a zwierzęciem w filozofii Jacques’a Derridy, [w:] Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze, t. 1. Aspekt posthumanistyczny i transhumanistyczny, red. J. Tymieniecka-Suchanek, Katowice 2014.

Krajewska A., Dramatyczna teoria literatury. Zarys problematyki, Poznań 2009.

Krajewska A., Różewicza sztuki splątane. Interpretacja performatywna, „Przestrzenie Teorii” 2014, nr 21.

Krajewska A., Splątanie literackie, „Przestrzenie Teorii” 2012, nr 17.

Krajewska A., „Zwrot dramatyczny” a literaturoznawstwo performatywne, „Przestrzenie Teorii” 2012, nr 17.

Krakowska J., Przesiedleni. Wstęp, [w:] Transfer! Teksty dla teatru. Antologia, red.J. Krakowska, Warszawa 2015.

Kundera M., Nieznośna lekkość bytu, tłum. A. Holland, Warszawa 1996.

Kundera M., Sztuka powieści, tłum. M. Bieńczyk, Warszawa 2004.

Latour B., Polityka natury: nauki wkraczają do demokracji, tłum. A. Czarnacka, wstęp M. Gdula, Warszawa 2009.

Leszczyński D., Filozofowie i ich filozofie. Opowieści dla niewtajemniczonych, Wrocław 2002.

Leśniak A., Obraz płynny. Georges Didi-Huberman i dyskurs historii sztuki, Kraków 2010.

Macnaghten Ph., Urry J., Alternatywne przyrody: nowe myślenie o przyrodzie i społeczeństwie, tłum. B. Baran, Warszawa 2005.

Made in Poland. Dziewięć sztuk teatralnych z Polski, tom drugi bestsellerowej antologii „Pokolenie porno” w wyborze R. Pawłowskiego, red. H. Sułek, Kraków 2006.

Margulis L., Symbiotyczna planeta, tłum. M. Ryszkiewicz, Warszawa 2000.

Mitchell W.J.Th., Czego chcą obrazy? pragnienia przedstawień, życie i miłości obrazów, tłum. Ł. Zaremba, Warszawa 2013.

Nienacki Z., Golem, Na Kasjopei zaraza, [w:] Z. Nienacki, Sztuki teatralne, Wrocław 2004.

Partyga E., Tożsamość dziś: narracyjna? dialogowa? performatywna?, „Przestrzenie Teorii” 2008, nr 10.

Pokolenie porno i inne niesmaczne utwory teatralne. Antologia najnowszego dramatu polskiego w wyborze R. Pawłowskiego, red. H. Sułek, Kraków 2004.

Popczyk M., Ogień, [w:] Estetyka czterech żywiołów: ziemia, woda, ogień, powietrze, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2002.

Poprzęcka M., Inne obrazy: oko, widzenie, sztuka. Od Albertiego do Duchampa, Gdańsk 2008.

Powalisz M., Córka myśliwego albo polakożerczyni, [w:] Echa, repliki fantazmaty. Antologia nowego dramatu polskiego, red. M. Sugiera, A. Wierzchowska-Woźniak, Kraków 2005.

Radkowska-Walkowicz M., Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze, Warszawa 2008.

Raszewski Z., Partytura teatralna, „Pamiętnik Teatralny” 1958, z. 3/4.

Sacha-Piekło M., Powietrze, [w:] Estetyka czterech żywiołów: ziemia, woda, ogień, powietrze, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2002.

Sandauer A., Zebrane pisma krytyczne, t. 1: Studia o literaturze współczesnej, Warszawa 1985.

Schechner R., Co to jest performans?, [w:] Performatyka: wstęp, tłum. T. Kubikowski, Wrocław 2006.

Sherwin Byron L., The Golem, Zevi Ashkenazi and reproductive biotechnology, „Judaism: A Quarterly Journal of Jewish Life and Thought” 1995, no 6.

Scholem G., Kabała i jej symbolika, tłum. R. Wojnakowski, Kraków 1996.

Sikorska-Miszczuk M., Śmierć Człowieka-Wiewiórki, „Dialog” 2007, nr 5.

Skórzyńska A., Teatr jako źródło ponowoczesnych spektakli społecznych, Poznań 2007.

Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. I: Filozofia starożytna i średniowieczna, Warszawa 2007.

Thies-Lehmann H., Teatr postdramatyczny, tłum. D. Sajewska, M. Sugiera, Kraków 2004.

Transfer! Teksty dla teatru. Antologia, red. J. Krakowska, Warszawa 2015.

Tymieniecka-Suchanek J., Anty-sztuka życia, czyli człowiek jako myśliwy i zwierzyna łowna. Rozważania na marginesie Ojcze nasz Anatolija Sudariewa, „Antropos” 2013, nr 20–21.

Welsch W., Tożsamość w epoce globalizacji – perspektywa transkulturowa, tłum. K. Wilkoszewska, [w:] Estetyka transkulturowa, red. K. Wilkoszewska, Kraków 2004.

Welsch W., Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury, [w:] Filozoficzne konteksty rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha, cz. 2, red. R. Kubicki, Poznań 1998.

Worthen W.B., Dramat: Między literaturą a przedstawieniem, tłum. M. Sugiera, M. Borowski, Kraków 2013.

<http://www.encyklopediateatru.pl/hasla/123/partytura-teatralna> [dostęp: 4.05.2017].